همه حتی ترامپ می خواهند از شر نتانیاهو راحت شوند؛آیا اسرائیل تبدیل به ایالت 51آمریکا شده است؟

به گزارش جماران به نقل از الجزیره، تحلیلگران سیاسی بر این باورند که بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر اسرائیل، حتی برای حزب لیکود خود نیز به یک بار تبدیل شده است، این در حالی است که فشارهای غیرمستقیم آمریکا برای تغییر او به دلیل ناکامی در مدیریت جنگ علیه نوار غزه و وخامت روابطش با دولت دونالد ترامپ، رئیس جمهور آمریکا، رو به افزایش است.

این امر همزمان با معامله آزادی «عیدان الکساندر» سرباز آمریکایی-اسرائیلی رخ می دهد. در همین راستا، تماس های مستقیم بین دولت آمریکا و جنبش مقاومت اسلامی (حماس) نشان داد که اسرائیل هیچ نقش موثری ایفا نکرده است، امری که ناظران آن را نشانه ای از حجم تنش بین واشنگتن و تل آویو در این مرحله می دانند.

در این زمینه، دکتر «لقاء مکی» معتقد است که اختلاف آمریکا و اسرائیل در این لحظه مهم است، اما در میان مدت ماهیت حمایت آمریکا از اسرائیل را تغییر نخواهد داد، با این حال، ممکن است منجر به جستجوی راهی برای خروج از بحران نتانیاهو شود، کسی که حتی برای حزب خود نیز به یک بار تبدیل شده است.

مکی در جریان مشارکت در برنامه «مسیر رویدادها» توضیح داد که نتانیاهو از حجم فشارهای وارد بر او آگاه است، بنابراین به دنبال خروج با کمترین میزان خسارت با تشدید بمباران غزه است تا آن را به عنوان یک دستاورد شخصی ارائه دهد و اتهامات تسلیم شدن در برابر فشارهای آمریکا را دور کند، به ویژه با توجه به خودشیفتگی اش که باعث می شود به هر قیمتی به موقعیت خود بچسبد.

از سوی دیگر، ایهاب جبارین، نویسنده متخصص در امور اسرائیل، اشاره کرد که اسرائیل با توجه به تسلیمی که به اراده واشنگتن نشان داده است امروز به نظر می رسد «ایالت 51» ایالات متحده است. او از شوک در داخل اسرائیل از نحوه تحویل سرباز آمریکایی بدون مشارکت اسرائیل صحبت کرد.

جبارین در جریان مشارکت در همان برنامه گفت که سخنرانی اخیر نتانیاهو در کنفرانس «جی ان اس» که در قدس برگزار شد، امروز به طور کامل فروپاشید، به ویژه ادعاهای او در مورد یک نبرد وجودی با ایران و اینکه حماس بخشی از آن است، در حالی که واشنگتن به او توضیح داد که مسیر متفاوت است، که ضربه مستقیمی به رهبر لیکود در مقابل عموم مردم و نخبگان سیاسی اش وارد کرد.

لحظه حساس

در همین راستا، حسام شاکر، نویسنده و پژوهشگر در امور بین الملل، توضیح داد که آزادی عیدان در لحظه ای بسیار حساس رخ داد، زیرا ترامپ در بحبوحه وخامت وجهه اسرائیل در سطح جهانی و ظهور اشغالگری به عنوان یک بار اخلاقی حتی بر دوش متحدانش، به دنبال یک دستاورد در منطقه است.

شاکر در گفتگو با برنامه مسیر رویدادها اشاره کرد که این گام ممکن است فرصتی برای از سرگیری روند مذاکرات از خارج از رویکرد و روایت نتانیاهو باشد، اگرچه هیچ چیز تا کنون تضمین نشده است، اما پیام هایی که واشنگتن از طریق این معامله ارسال کرد، نشان دهنده آغاز یک مسیر جدید است که نتانیاهو در آن نقش اصلی را ایفا نمی کند.

در حالی که صحنه ای که در رسانه های اسرائیلی و آمریکایی شاهد بودیم جشن بود، مکی اشاره کرد که عملیات آزادی عیدان بدون هیچ گونه امتیازی در مقابل آن، گامی هوشمندانه از سوی حماس برای کسب امتیازهای تبلیغاتی و اخلاقی بود، تا بر تفاوت بین نگهداری انسانی او و کشتار روزانه ای که اسرائیل در غزه انجام می دهد، تأکید کند.

او افزود که نتانیاهو می داند که با لحظه ای حساس روبرو است و بقای او در قدرت دیگر تضمین شده نیست، به ویژه در سایه فشارهای داخل حزب لیکود، جایی که صداهایی شروع به ظهور کرده اند که خواستار تفکر در مورد دوران پس از نتانیاهو هستند و از تبدیل شدن حزب به گروگان یک خانواده انتقاد می کنند.

جبّارین تأکید کرد که بحران نتانیاهو نه در واشنگتن یا غزه، بلکه در داخل خود لیکود نهفته است و اشاره کرد که امروز مقایسه‌هایی بین وضعیت فعلی او و آنچه رهبران سابق مانند آریل شارون، مناخیم بگین و اسحاق شامیر هنگام برکناری از رهبری حزب پس از تحولات مشابه با آن روبرو شدند، مطرح می‌شود.

جبّارین گفت: مقالات و تحرکاتی در داخل لیکود وجود دارد که نشان می‌دهد اعتقاد بر این است که ادامه رهبری او حزب را تضعیف و بار آن را افزایش می‌دهد، به ویژه در سایه رسوایی‌ها و اتهامات فساد که مسیر سیاسی او را دنبال می‌کند.

سقف مذاکره

در مقابل، شاکر معتقد است که خواسته‌های حماس در بیانیه‌های اخیرش، از توقف دائمی آتش‌بس گرفته تا رفع محاصره و تبادل اسرا، سقف مذاکره‌ای را نشان می‌دهد که به دنبال آن است، هرچند تحقق آن مستلزم تغییرات اساسی در معادلات سیاسی و نظامی موجود است.

او اشاره کرد که اشغالگران با وجود دو ماه کشتار و گرسنگی، تاکنون دستاورد میدانی اساسی نداشته‌اند و توضیح داد که مقاومت هنوز در میدان فعال است، که این موضوع به خودی خود در نحوه تحویل عیدان و پیام‌های تلویحی که درباره شکست اسرائیل در تأمین امنیت سربازانش دارد، انعکاس پیدا کرده است.

وی اشاره کرد که تصویر عیدان، در حالی که از دیدار با نتانیاهو امتناع می‌کند، بیانگر بحران اعتماد در داخل اسرائیل است و همچنین ممکن است افراد دارای تابعیت مضاعف را از پیوستن به ارتش اسرائیل در آینده منصرف کند، که بار جدیدی را بر دوش رهبری کنونی می‌افزاید.

در مقابل، مکی گفت که تناقض در اظهارات اسرائیل در مورد موضع ترامپ درباره جنگ غزه، نشان دهنده حالت سردرگمی در داخل اسرائیل است و تأکید کرد که آنچه ثابت است این است که ترامپ از نتانیاهو خوشش نمی‌آید و او را بار سیاسی می‌داند که به دنبال خلاص شدن از آن قبل از سفر قریب الوقوع خود به منطقه است.

وی افزود: نتانیاهو بارها ترامپ را ناامید کرده و با وجود اعطای فرصت طولانی به او، هیچ پیشرفتی در پرونده غزه نداشته است، که این امر باعث شده ترامپ احساس کند که ادامه حمایت از نتانیاهو به وجهه خود او آسیب می‌رساند و کارت‌های بازی او را در برابر متحدانش در منطقه تضعیف 

می‌کند.

اهرم‌های فشار ترامپ

در همین زمینه، جبّارین گفت که واشنگتن اهرم‌های فشار بزرگی دارد که هنوز از آنها استفاده نکرده است، از حمایت نظامی گرفته تا پوشش دیپلماتیک، و اشاره کرد که توانایی نتانیاهو در رهبری پرونده عادی‌سازی روابط با کشورهای عربی، در سایه انزجار فزاینده از او در داخل و خارج از اسرائیل، مورد تردید است.

به نوبه خود، شاکر هشدار داد که نتانیاهو ممکن است برای فرار از فشار فزاینده، به تشدید تنش بزرگی در غزه دست بزند، و تأکید کرد که هزینه انسانی به حد بی‌سابقه‌ای رسیده است و ادامه اشغالگری به این شکل، نشان دهنده لحظه نگرانی استراتژیک در داخل نهاد حاکمه اسرائیلی است.

وی اشاره کرد که خود ترامپ نیز ممکن است با غافلگیری‌هایی دست به کار شود که ورق را برگرداند، به ویژه اینکه او دیگر اسرائیل را مانند گذشته یک کارت برنده نمی‌بیند، که این امر او را به سمت تقویت روابط خود با کشورهای منطقه از طریق پرونده‌های انسانی و معاملات و نه از طریق اتخاذ موضع سخت نتانیاهو سوق می‌دهد.

مکی معتقد است که سفر قریب الوقوع ترامپ ممکن است لحظه‌ای سرنوشت‌ساز باشد، به ویژه اینکه واشنگتن معتقد است که خلاص شدن از نتانیاهو ممکن است دریچه‌ای به مرحله جدیدی در روابط با خاورمیانه  در سایه رفتار متوازن پایتخت‌های عربی که واشنگتن آنها را شرکای با ثبات‌تری نسبت به دولت کنونی اسرائیل می‌داند، باز کند.