انقلاب گرسنگان در سریلانکا به ثمر نشست؛ مخالفان دولت موقت تشکیل می دهند

به گزارش جماران، احزاب اصلی مخالف در سریلانکا اعلام کردند که دولت موقت با حضور همه احزاب این کشور تشکیل می دهند.

«ویمال ویراوانسا» نماینده پارلمان سریلانکا به روزنامه «دیکان هرالد» گفت: به شکل مقدماتی بر سر تشکیل دولت وحدت با حضور همه احزاب برای دوران انتقالی به توافق رسیدیم. دولتی تشکیل می شود که نماینده همه احزاب باشد.

حزب« نیروی متحد خلق» که حزب اصلی مخالف به شمار می رود اعلام کرد که رایزنی های داخلی گسترده ای را انجام داده است.

«رانجیت مادونا پاندورا» گفت: تلاش می کنیم که دولت موقت با حضور همه احزاب برای دوران محدود تشکیل دهیم سپس بعد از آن به سمت برگزاری انتخابات پارلمانی می رویم.

 رئیس جمهوری استعفا می‌دهد 

دفتر نخست‌وزیر سریلانکا اعلام کرد که گوتابایا راجاپاکسه، رئیس جمهوری این کشور پس از یورش ده‌ها هزار معترض به اقامتگاه‌های رسمی سران کشور از سمت خود استعفا می‌دهد. 

طبق این بیانیه، گوتابایا راجاپاکسه رئیس جمهوری سریلانکا به رانیل ویکرماسینگه، نخست‌وزیر اعلام کرده که از سمت خود کناره‌گیری می‌کند. پیش‌تر ماهیندا یاپا آبیواردنا، رئیس مجلس سریلانکا هم اعلام کرده بود که رئیس جمهوری روز ۱۳ ژوئیه از قدرت کنار می‌رود. 

سریلانکا در بحران مالی عمیقی گرفتار است و همین مسئله باعث گسترش اعتراضات مردمی در این کشور شده است. 

جمعیت معترض که حالا در اقامتگاه رسمی رئیس جمهوری و نخست‌وزیری حضور دارند، می‌گویند تا زمانی که هر دو نفر استعفا ندهند، از این مکان‌ها خارج نخواهند شد. 

مشخص نیست آقای راجاپاکسه کجا مخفی شده و از زمان حمله به اقامتگاهش در روز شنبه به صورت علنی مشاهده نشده است. برخی از رسانه‌ها گزارش داده‌اند که او در یکی از کشتی‌های نیروی دریایی این کشور و در آب‌های سریلانکا مخفی شده است. پیش‌تر اعلام شده بود که او پیش از ورود معترضان به کاخ ریاست جمهوری به مکانی امن منتقل شده است. 

مشکلات اقتصادی گسترده در سریلانکا منجر به کمیاب شدن مواد غذایی، دارو و سوخت شده و همین مسئله به گسترش نارضایتی‌های مردمی انجامیده است. معترضان رئیس جمهوری را مسئول و مقصر این شرایط می‌دانند. 

رئیس پارلمان سریلانکا نیز پیش از این در روز شنبه اعلام کرده بود که راجاپاکسه استعفا خواهد داد؛ با این وجود بسیاری از مردم سریلانکا نسبت به این مسئله ابراز تردید کردند و تاکید داشتند تا زمانی که استعفا به صورت عملی صورت نپذیرد کاخ ریاست جمهوری را ترک نخواهند کرد. 

در بیانیه‌ای که روز دوشنبه از سوی دفتر نخست‌وزیری سریلانکا منتشر شده، آمده است که راجاپاکسه روز چهارشنبه از سمت خود کناره‌گیری خواهد کرد. این در حالیست که طبق قانون اساسی سریلانکا استعفای او تنها زمانی رسمیت خواهد یافت که در نامه‌ای به رئیس مجلس، رسما این موضوع را اعلام کند؛ اتفاقی که تاکنون رخ نداده است. 

رانیل ویکرماسینگه، نخست‌وزیر این کشور هم پیش‌تر گفته بود که از سمت خود کناره‌گیری خواهد کرد. در صورتی که رئیس جمهور و نخست‌وزیر هر دو استعفا دهند، ماهیندا یاپا آبیوار دنا، رئیس پارلمان این کشور طبق قانون اساسی به‌عنوان رئیس جمهور موقت انتخاب خواهد شد.

اعتراض ها 

این در حالی است که سریلانکا روز یکشنبه با آینده ای مبهم از خواب بیدار شد و رئیس جمهور و نخست وزیر این کشور پس از حمله هزاران معترض به خانه هایشان در خشم به دلیل بحران فلج کننده اقتصادی کشور، قرار است از سمت خود کناره گیری کنند.

رئیس پارلمان این کشور در اواخر روز شنبه پس از یک روز پرآشوب که شاهد ورود معترضان به اقامتگاه رسمی راجاپاکسا در کلمبو و هجوم به استخر او بود، اعلام کرد که رئیس جمهور گوتابایا راجاپاکسا در 13 جولای با استعفای خود موافقت کرده است. معترضان همچنین نخست وزیر رانیل ویکرمسینگه را هدف قرار دادند و خانه شخصی او در Fifth Lane، محله ای مرفه در پایتخت را به آتش کشیدند. ویکرمزینگه بعداً گفت که حاضر است «برای ایجاد یک دولت همه‌حزبی» استعفا دهد.

چهار وزیر دیگر در آخر هفته از سمت خود کناره گیری کردند. بنا به اعلام دفاتر وزیران، هارین فرناندو، وزیر گردشگری و زمین، مانوشا نانایاکارا، وزیر کار و اشتغال خارجی، و وزیر حمل و نقل و بزرگراه و باندولا گوناواردنا، سخنگوی کابینه، همگی روز شنبه استعفا دادند.

وزیر سبد ترویج سرمایه گذاری به سى ان ان  گفت که روز یکشنبه استعفا داد. آشفتگی اقتصادی کشور جزیره ای 22 میلیونی اقیانوس هند را در یک بحران انسانی وخیم فرو برده است و میلیون ها نفر را برای خرید غذا، دارو و سوخت دچار مشکل کرده است. پس از ماه‌ها تظاهرات مسالمت‌آمیز، خشم روز شنبه به نقطه اوج خود رسید، زیرا بیش از 100000 نفر در خارج از محل اقامت راجاپاکسا تجمع کردند و خواستار استعفای او شدند.

ویدئویی که در تلویزیون سریلانکا و شبکه های اجتماعی پخش شد، نشان داد که معترضان پس از شکستن حلقه های امنیتی وارد خانه رئیس جمهور - دفتر و محل اقامت راجاپاکسا شدند. تصاویر تظاهرکنندگان را در داخل ساختمان سفیدکاری شده دوران استعمار نشان می دهد و بنرهایی را از بالکن آویزان کرده اند.

بعداً در روز شنبه، ویدئوی زنده که توسط رسانه‌های محلی پخش شد و توسط سى ان ان  مشاهده شد، نشان داد که خانه ویکرمسینگه در شعله‌های آتش سوخته است.

نه رئیس‌جمهور و نه نخست‌وزیر در محل سکونت خود نبودند. به گفته مقامات امنیتی، هر دو قبل از حملات به مکان های امن منتقل شده بودند.

عدم قطعیت سیاسی

 تشدید شدید ناآرامی ها در روز شنبه می تواند پایان سلسله سیاسی خانواده راجاپاکسا باشد که در بیشتر دو دهه گذشته بر سریلانکا حکومت کرده است.

در یک بیانیه ویدئویی اواخر روز شنبه، ماهیندا یاپا آبیواردنا، رئیس پارلمان گفت که تصمیم راجاپاکسا برای کناره گیری "برای اطمینان از واگذاری مسالمت آمیز قدرت گرفته شده است." اما اینکه این انتقال قدرت در نهایت چگونه انجام خواهد شد، با عدم قطعیت احاطه شده است.

اگر ویکرمسینگه و راجاپاکسا هر دو استعفا دهند، بر اساس قانون اساسی سریلانکا، رئیس پارلمان حداکثر تا 30 روز به عنوان سرپرست رئیس جمهور فعالیت خواهد کرد. در همین حال، پارلمان ظرف 30 روز از یکی از اعضای خود رئیس جمهور جدید را انتخاب می کند که دو سال باقی مانده از دوره فعلی این سمت را بر عهده خواهد داشت.

کمیته روابط خارجی سنای ایالات متحده روز یکشنبه در توییتر اعلام کرد که راجاپاکسا "اعتماد" مردم خود را از دست داده است. این کمیته گفت: «اکنون، همه طرف‌ها باید با جامعه بین‌المللی برای تشکیل دولت جدیدی که به آرمان‌های دموکراتیک و اقتصادی احترام می‌گذارد و از حقوق بشری که مردم سریلانکا شایسته آن هستند، حمایت کند، همکاری کنند.»

ارتش و پلیس باید در این بحران خویشتن داری کنند و بخشی از راه حل باشند، نه بخشی از مشکل.

خبرنگاران زخمی شدند

به گفته دکتر پوشپا زویسا از بیمارستان ملی سریلانکا، که این آمار شامل سه نفر با شلیک گلوله است، حداقل 55 نفر در اعتراضات زخمی شده اند. او افزود که در میان مجروحان یک قانونگذار از شرق سریلانکا نیز وجود دارد. یک ایستگاه تلویزیونی سریلانکا گفت شش خبرنگار آن اواخر روز شنبه توسط نیروهای ویژه پلیس سریلانکا در خارج از اقامتگاه شخصی نخست وزیر مورد حمله قرار گرفتند.

دو تن از روزنامه نگاران کانال تلویزیونی سریلانکا نیوزفرست دوربین های خود را در آن زمان چرخانده بودند. ویدئوی پخش شده توسط نیوزفرست نشان می دهد که دو خبرنگار در جریان درگیری توسط پلیس به زمین هل داده می شوند. به گزارش نیوزفرست، خبرنگارانی که به کمک آنها شتافتند نیز مورد حمله قرار گرفتند. بر اساس بیانیه صوتی پخش شده از تلویزیون ملی، سی دی ویکرماراتنه، بازرس کل پلیس سریلانکا گفت که افسران مرتبط با این حملات "فورا از کار تعلیق شدند رانیل ویکرم‌سینگ نخست وزیر نیز این حملات را محکوم کرد.

او گفت که آزادی رسانه ها برای دموکراسی در سریلانکا مهم است، و از نیروهای امنیتی و معترضان خواست که "برای جلوگیری از هرگونه خشونت و تضمین امنیت عمومی با خویشتنداری عمل کنند." گروه حامی آزادی رسانه های سریلانکا، جنبش رسانه آزاد، خواستار تحقیق در مورد حمله پلیس به روزنامه نگاران شد و گفت: "مسئولان این حملات وحشیانه" باید به دست عدالت سپرده شوند.

شایان ذکر است: چند هزار تظاهرکننده که در اعتراض به شرایط اقتصادی و درخواست استعفای گوتابایا راجاپاکسه، رئیس جمهوری در کلمبو، پایتخت سریلانکا تجمع کرده بودند به اقامتگاه رسمی رئیس جمهوری حمله کرده‌ و وارد ساختمان شده‌اند. رئیس جمهوری پیش از حمله از این اقامتگاه گریخته بود.

تصاویر منتشر شده در شبکه‌های اجتماعی جمعیت معترضان را در محوطه بیرونی و همچنین داخل اقامتگاه نشان می‌دهد اما گزارش‌های منتشر شده حاکی از آن است که آقای راجاپاکسه پیشتر به «محل امنی» منتقل شده بود.

گزارش‌ها حاکی از آن است که نخست وزیر سریلانکا از رهبران احزاب مختلف برای شرکت در یک نشست اضطراری دعوت کرده است.

پیشتر، پلیس برای متفرق کردن جمعیت بزرگی از تظاهرکنندگان گاز اشک‌آور شلیک کرده بود اما تظاهرکنندگان خشمگین با عبور از صف نیروهای امنیتی به اقامتگاه رئیس جمهوری حمله کردند.

برای شرکت در این تظاهرات گروه‌های متعددی از مردم از نقاط مختلف سریلانکا به پایتخت سفر کرده بودند و مقامات ناچار شدند تصمیم خود برای وضع مقررات منع رفت و آمد و تجمع را لغو کنند.

تظاهرات امروز جدیدترین مورد از اعترضات مردم به خاطر بحران اقتصادی شدید سریلانکاست که در چند دهه اخیر سابقه نداشته است. برای مقابله با این اعتراضات، چند هزار مامور و نفرات ارتش در پایتخت مستقر شده بودند.

تورم شدید و به خصوص افزایش قیمت مواد غذایی، سوخت و دارو به دلیل کمبود واردات باعث نارضایی عمومی شده است.

در دو سال اخیر، سریلانکا با کاهش ذخایر ارزی مواجه بوده که آن را به سوء مدیریت اقتصادی و تأثیر همه‌گیری ویروس کرونا نسبت داده‌اند. کمبود عواید ارزی باعث مشکل در واردات کالاهای ضروری شده است.

در حال حاضر، دولت سریلانکا برای دریافت کمک مالی ۳ میلیارد پوندی در حال مذاکره با صندوق بین‌المللی پول است. دولت سریلانکا گفته است برای پشت سر گذاشتن مشکلات اقتصادی کنونی، امسال به ۵ میلیارد دلار کمک از سوی جامعه جهانی و صندوق بین‌المللی نیاز دارد.

رئیس جمهوری سریلانکا برای جلب حمایت مالی با چین و هند مذاکره کرده و چند روز پیش گزارش شد که از ولادیمیر پوتین، رئیس جمهور روسیه خواستار اعتبار مالی جهت واردات نفت از آن کشور شده است. این درخواست پس از آن مطرح شد که وزیر انرژی سریلانکا هشدار داد که ممکن است ذخیره بنزین به زودی تمام شود.

رئیس جمهوری سریلانکا همچنین گفت که با رئیس جمهوری روسیه در زمینه «تقویت روابط دوجانبه در بخش‌هایی مانند گردشگری، تجارت و فرهنگ و تحکیم دوستی مشترک دو ملت» به توافق‌هایی دست یافته است.

حضور پرشمار جمعیت ناراضی در کلمبو مقامات را مجبور به لغو تصمیم وضع مقررات منع رفت و آمد و تجمع را کرد و پلیس نیز برغم شلیک گاز اشک‌آور نتوانست مانع عبور و ورود آنان به اقامتگاه رئیس جمهوری شود.

سریلانکا از زمان استقلال خود در سال ۱۹۴۸ میلادی بدترین رکورد و بحران اقتصادی خود را از سر می‌گذراند و موج اعتراضاتی که این کشور را در بر گرفته در چند دهه اخیر بی‌سابقه‌ترین است. 

وزیر انرژی سریلانکا هشدار داده است ذخیره بنزین این کشور به زودی ته می‌کشد. برخی گزارش‌ها حاکی است که کلمبو دست به دامن روسیه شده و از هند و چین درخواست کمک کرده است.

دولت این کشور می‌گوید برای پشت سر گذاشتن بحرانی که گریبان این کشور را گرفته به پنج میلیارد دلار کمک مالی نیاز دارد.

بر اساس گزارش‌ رسانه‌های سری‌لانکا، پلیس برای متفرق کردن معترضان شلیک هوایی کرده است. همچنین به گزارش رسانه‌های آسیایی، قبل از حمله معترضان به کاخ، گوتابایا راجاپاسکا، رئیس جمهور سری‌لانکا، او از اقامتگاهش به مکان امنی منتقل شده بود.

دیروز از ساعت 21 به وقت محلی در کلمبو مقررات منع رفت و آمد اعمال شد که به دلیل مخالفت سیاستمداران و نمایندگان مخالف لغو شد.

گفتنی است معترضان به بحران اقتصادی در سریلانکا در روز 31 مارس سال جاری پس از 13 ساعت قطع برق در نزدیکی اقامتگاه رئیس جمهور گوتابایا راجاپاکسا تجمع کردند.

در تظاهرات تاریخ 9 مه بین معترضان و حامیان دولت درگیری رخ داد. ماهیندا راجاپاکسا، نخست وزیر سری‌لانکا پس از افزایش فشار مخالفان در 9 مه استعفا داد و کابینه منحل شد.

در اعتراضات این کشور، 8 نفر از جمله معاون حزب حاکم و 2 مامور پلیس جان خود را از دست داده و دست‌کم 250 نفر زخمی شده‌اند.

سری‌لانکا با ۲۲ میلیون تن جمعیت با کمبود شدید ارز خارجی روبه‌روست و از جمله واردات سوخت، مواد غذایی و دارو را محدود کرده است. نرخ تورم سالانه در پایان ماه ژوئن در این کشور ۵۴.۶ درصد اعلام شد.

رئیس جمهوری گفته است که جنگ روسیه علیه اوکراین در تشدید وخامت اوضاع کشورش نقش دارد.

دولت گوتابایا راجاپاکسه، رئیس جمهور، ماه‌ها بود که با خاموشی گسترده و کمبود مواد غذایی دست و پنجه نرم می‌کند،‌ اما موفق به حل این مشکلات نشده و همین به بدترین بحران اقتصادی در سری‌لانکا از سال ۱۹۴۸ که این کشور به استقلال رسید دامن زده است.