پایگاه خبری جماران: روز شنبه ۲۲شهریور مراسم افتتاحیه نشست صلح افغانستان برگزار شد. با اینکه پیش بینی یک تفاهم قطعی میان دولت افغانستان و طالبان بسیار سخت به نظر می رسد، اما تحلیل گران معتقدند به دلیل بن بست ایجاد شده میان طرفین، راهی جز مذاکره نیست.
در همین حال، یک تحلیلگر مسائل منطقه معتقد است مذاکرات بسیار سختی خواهد بود و در جریان آن روشن خواهد شد که طرفین تا چه اندازه از مواضع خود کوتاه می آیند.
پیرمحمد ملازهی در گفت و گو با خبرنگار جماران، در پاسخ به این سوال که علت میزبانی قطر برای گفت و گوی صلح بین الافغانی چه بود، گفت: قطر در خصوص حضور طالبان در آنجا دارای سابقه بود و در واقع دفتر سیاسی این گروه در آنجا قرار دارد. به همین دلیل با اینکه چند کشور برای این گفت و گو اعلام آمادگی کردند، ولی در نهایت قطر به عنوان میزبان نهایی انتخاب شد.
وی افزود: دلیل دیگر، رقابت پشت پرده ای است که میان عربستان سعودی و قطری ها در این رابطه وجود دارد. طالبان در مجموع قطر را ترجیح داده، از این رو که به باورش این کشور می تواند موضع مستقل تری داشته باشد. به نظرم این دو مسأله دلایل اصلی میزبانی قطر در این مذاکرات است.
این تحلیلگر مسائل منطقه، با اشاره به روند گفت و گوهای بین الافغانی گفت: این مذاکراتی بسیار سخت و دشوار خواهد بود. به این دلیل که خط قرمزهای هر کدام از طرفین برای طرف دیگر قابل قبول نیست. طالبان به دنبال این است که نظام اسلامی خود را در افغانستان احیاء کند و دولت نیز خط قرمزش این است که قانون اساسی موجود و امتیازاتی که جامعه افغانستان در طول این مدت و در چارچوب قانون به دست آورده، حفظ شود.
او ادامه داد: از طرف دیگر، در بحث هایی که مطرح شده طالبان می گوید دنبال «نظام اسلامی» است. بنابراین مذاکرات سختی خواهد بود و ممکن است طولانی تر از پیش بینی ها باشد. حتی ممکن است تا بعد از انتخابات آمریکا به طول بینجامد. آمریکایی ها به نوعی تلاش کردند که مذاکرات را به ثمر برسانند. آنها تلاش کردند حداقل مذاکرات را شروع کنند تا آقای ترامپ بتواند از این موضوع بهره برداری تبلیغاتی-انتخاباتی کند. به نظر نمی رسد که در این 45 روز باقیمانده تا انتخابات آمریکا، طالبان و دولت افغانستان بتوانند به تفاهمی قطعی برسند. به خصوص اینکه طالبان امروز هم از نظر نظامی و هم از نظر سیاسی خود را در موقعیت برتر می بیند.
ملازهی در پاسخ به اینکه چرا موقعیت این گروه تروریستی می تواند برتر باشد، گفت: از نظر نظامی، طالبان نزدیک به نیمی از خاک افغانستان را تحت سلطه دارد و از نظر سیاسی نیز همین که آنها می بینند آمریکا پای میز مذاکره با آنها می نشیند و معاهده امضا می کند، حس برتری پیدا می کنند. بنابراین طالبان انگیزه زیادی ندارد تا برای توافق عجله کند. حتی این احتمال وجود دارد که در روزهای آینده طالبان برای اینکه در راه رسیدن به تفاهم سنگ اندازی کند، مسائل دیگری نظیر «دولت موقت» را مطرح کند. بدین نحو که بگوید باید این دولت کنار رود و دولت موقتی با شراکت این گروه روی کار بیاید.
وی ادامه داد: دولت افغانستان به دنبال آتش بس است اما طالبان تاکنون زیر بار این خواسته نرفته است. درحقیقت ابتکار این مذاکرات در دست آمریکایی ها است و کشورهای منطقه هرچند می توانند به عنوان کمک کننده در روند صلح، نقش ایفا کنند اما این گونه نیست که نقشی تعیین کننده داشته باشند. واقعیت این است که ما با سه رقابت در جنگ افغانستان روبه رو هستیم. یکی رقابت های داخلی درون افغانستان که به نوعی «قومی» است. دیگر رقابت کشورهای منطقه ای و پیرامونی است که هرکدام منافع و نگاه خاص خود را دارند. در سطح بین الملل نیز آمریکا و اروپا و چین و روسیه باهم رقابت می کنند.
ملازهی گفت: اگر قرار باشد صلح پایداری در افغانستان رقم بخورد، باید این سه جریان بتوانند به هماهنگی کافی برسند. موضوعی که نشانه های آن دست کم در مقطع کنونی دیده نمی شود.
او با بیان اینکه به نظر نمی رسد چشم انداز روشنی برای این دور از مذاکرات وجود داشته باشد، گفت: مذاکرات بسیار سختی خواهد بود و در جریان آن روشن خواهد شد که طرفین تا چه اندازه از مواضع خود کوتاه می آیند. با تمام این اوصاف از آنجا که جنگ در افغانستان به بن بست رسیده، به نحوی که نه دولت افغانستان توان حذف طالبان را دارد و نه طالبان می تواند دولت مرکزی را در دست گیرد، لذا تنها راه حل باقیمانده این بن بست «مذاکره» است.
وی در پایان گفت: باید دید آیا این مذاکرات در کوتاه مدت به نتیجه می رسد؟ حتی پس از اینکه به نتیجه هم برسد موضوعات جدی تری مطرح می شود. برای نمونه این موضوع که تکلیف ارتش چه خواهد شد؟ آیا شبه نظامیان طالبان، تسلط ارتش و نیروهای امنیتی را بر مناطق تحت سیطره خود می پذیرند؟ آیا نظامیان طالبان می پذیرند که خلع سلاح شده و در خانه های خود بنشینند؟ یا راهی دیگر نظیر «ادغام» در پیش می گیرند. به نظرم مذاکراتی سخت و طولانی در پیش خواهد بود.
