این روزها برای ونزوئلا روزهایی سرنوشت ساز است. ادعای ریاست جمهوری خوآن گوآیدو سایه دخالت های خارجی را بر سر این کشور انداخته است.
به گزارش پایگاه اطلاع رسانی و خبری جماران، این روزها ونزوئلا وقایع خاصی را تجربه می کند.
مدتی بود که این کشور تظاهرات هایی را شاهد بود و به دو جبهه موافق و مخالف دولت تبدیل شده بود. تا اینکه در نهایت در جریان تظاهرات روز چهارشنبه گذشته، فردی به نام «خوان گوآیدو» در اقدامی بی سابقه، در برابر هزاران تن از مخالفان دولت، خود را «رئیس جمهور» خواند.
بعد از این اتفاق، دنیای اطراف ونزوئلا نیز همانند درون این کشور به دو جبهه تقسیم شد: کشورهایی که خوان گوآیدو را به عنوان رئیس‌جمهور به رسمیت شناختند و آنها که همچنان از «نیکلاس مادورو» به عنوان رئیس جمهور قانونی این کشور حمایت کردند.
ونزوئلا در حال حاضر به معنای واقعی در برزخ گرفتار شده؛ سرگردان در میان دو دنیای متفاوت. یک طرف، «نیکلاس مادورو» رئیس جمهور قانونی و منتخب این کشور و آن طرف خوان گوآیدو و طرفدارانش در غرب که تلاش می کنند هیزم در آتش بحران در این کشور بریزند.
خوان گوایدوی جنجالی، «رئیس جمهور خودخوانده ای که رئیس جمهور نیست» را بیشتر بشناسیم:
زندگی نامه
«خوان خراردو گوایدو مارکز» 28 ژوئیه سال 1983 در یک خانواده سطح متوسط پرجمعیت متولد شد.
پدرش خلبان هواپیما، و مادرش معلم بود. یکی از پدربزرگ هایش گروهبان گارد ملی ونزوئلا و پدربزرگ دیگرش کاپیتان نیروی دریایی ونزوئلا بود.
پس از تراژدی سیل 1999 در ایالت وارگاس که خانواده او را هم، همچون دیگر خانواده ها موقتا بی خانمان کرد، گوآیدو در سال 2000 دیپلمش را گرفت. به گفته هم کلاسی هایش، این تراژدی دیدگاه های سیاسی گوآیدو را تحت تاثیر قرار داد؛ زیرا به گفته او و برخی دیگر، دولت جدید «هوگو چاوز»، به این فاجعه طبیعی خوب رسیدگی نکرد.
گوایدو در سال 2007 مدرک مهندسی صنعتی خود را از دانشگاه «کاتولیک آندرس بلو» گرفت. او همچنین دو طرح را در دانشگاه جورج واشنگتن آمریکا و موسسه مطالعات عالی دولتی در کاراکاس تکمیل کرد.
فعالیت ها
گوآیدو بخشی از جنبش سیاسی دانشجویی بود که در 23 سالگی به تصمیم دولت برای لغو مجوز پخش شبکه تلویزیونی مستقل RCTV اعتراض کرد. او همچنین به تلاش دولت هوگو چاوز برای اعمال برخی اصلاحات، از جمله همه پرسی قانون اساسی 2007 که چاوز در آن شکست خورد، اعتراض کرد.
او به همراه «لئوپولدو لوپز» و دیگر سیاستمداران، به عضو بنیانگذار حزب «اراده عمومی» در سال 2009 بدل شد. او در سال 2014 به هماهنگ کننده ملی حزب تبدیل شد. به گزارش سی ان ان، «لوپز» (یکی از سیاستمداران مخالف شناخته شده ونزوئلا که تحت بازداشت خانگی است) سال ها به گوآیدو مشاوره می داد و این دو روزانه بارها صحبت می کردند. گوآیدو به عنوان نوچه لوپز در حزب خودش شناخته شده بود ولی در سطح ملی نه. تا اینکه لوپز در سال 2019 گوایدو را به عنوان رهبر حزب اراده عمومی تعیین کرد.
مجمع ملی ونزوئلا
در انتخابات پارلمانی 2010 ونزوئلا، گوآیدو به عنوان معاون جایگزین فدرال انتخاب شد و یک کرسی کامل در ایالت «وارگاس» را در انتخابات سال 2015 با 26 درصد آرا به دست آورد.
گوآیدو که تقریبا تا سال 2019 ناشناخته بود، یکی از چند سیاستمداری است که برای برگزاری انتخابات 2015 اعتصاب غذا کرد. در سال 2017 او به عنوان ریاست ممیز کمیسیون مجمع ملی، و در سال 2018 او به عنوان رئیس مجلس مخالفان معرفی شد. او به تحقیقات در دانشگاه آریزونا کمک کرد و به تحلیلگرانی که برای سیاستمداران آمریکای لاتین کار می کردند، مشاوره داد.
در مجمع ملی او در مورد موارد فساد دولت مادورو تحقیق کرد و با سازمان های مستقل برای کشف پول های مسروقه همکاری کرد. او در اعتراضات سال 2017 شرکت کرد و از ناحیه گردن هدف گلوله پلاستیکی قرار گرفت.
رئیس مجمع ملی
گوایدو در دسامبر 2018 به عنوان رئیس مجمع ملی ونزوئلا انتخاب شد و در 5 ژانویه 2019 سوگند خورد. خویشاوندان سیاستمداران در حبس به مراسم تحلیف دعوت شده بودند و در بالکن ایستاده بودند.
او جوان ترین کسی است که مخالفان را هدایت می کرد. به محض آغاز به کار، او با مادورو مخالفت کرد و یک طرح 8 بخشی را برای مقابله با مادورو ارائه کرد. این طرح توسط مجمع ملی تصویب شد.
در 15 ژانویه 2019، مجمع ملی لایحه ای را تصویب کرد که با همکاری چند کشور خارجی حساب های بانکی دولت مادورو را در این کشورها مسدود می کرد. او در 15 ژانویه در روزنامه واشنگتن پست مقاله ای علیه مادورو نوشت.
دستگیری و آزادی
در 13 ژانویه 2019 گوایدو درحال رفتن برای شرکت در جلسه مجمع، توسط اعضای سرویس اطلاعات ونزوئلا (SEBIN) دستگیر و سپس بازداشت شد. او 45 دقیقه بعد توسط مقامات آزاد شد.
گروه لیما همراه با «لوئیس آلماگرو» دبیرکل سازمان کشورهای آمریکایی (OAS) این اقدام را محکوم کردند. در همان روز، او خود را به عنوان رئیس جمهور اعلام کرد. دولت به این واقعیت اشاره کرد که این اقدام یک طرفه توسط سرویس اطلاعات (SEBIN) صورت گرفته و حکم دستگیری توسط رئیس اطلاعات ایدلمارو موکورا صادر شده‌است. در این راستا، گوایدو اعلام کرد که در این وقایع نشان داده شد که شکافی در زنجیره فرماندهی نیروهای مسلح وجود داشته است.
12 مقام سرویس اطلاعات ونزوئلا (SEBIN) پس از این رویداد دستگیر و زندانی شدند و در انتظار محاکمه بودند. آنها به «بازداشت غیرقانونی» و «سوء استفاده از توابع» متهم شدند.
رئیس جمهور موقت
در 23 ژانویه سال 2019، گوایدو در جریان بحران ریاست جمهوری که با شروع مجدد دولت نیکلاس مادورو آغاز شد خود را به عنوان رئیس جمهور موقت ونزوئلا معرفی کرد.
گوآیدو می گوید که با تصمیم این پارلمان، و بر اساس اختیاراتی که قانون اساسی ونزوئلا به این نهاد داده، نیکلاس مادورو به دلیل آزاد نبودن انتخاباتی که در سال 2018 برگزار شد، مشروعیت قانونی ندارد.
او به دو ماده قانون اساسی ونزوئلا استناد می کند: مواد 233 و 333. در ماده 233 آمده که شورای ملی می تواند رئیس جمهور را با رای خود برکنار کند و در چنین وضعیتی، رئیس شورای ملی به شکل موقت ریاست قوه مجریه را بر عهده خواهد گرفت. در ماده 333 هم تاکید شده که اگر قانون اساسی کشور زیر پا گذاشته شود، همه شهروندان موظفند برای برقراری دوباره قانون اساسی بکوشند.
گوایدو پیش از این گفته بود تمایل دارد به عنوان رئیس جمهور موقت و تا زمان برگزاری انتخابات جدید اداره کشور را بر عهده بگیرد. اما مادورو از او سلب قدرت کرد.
به دنبال اعلان گوایدو، سازمان کشورهای آمریکایی و چندین دولت از جمله کشورهایی مانند آرژانتین، برزیل، کانادا، کلمبیا، اکوادور، پرو، و آمریکا از وی حمایت کردند. اما دادگاه عالی ونزوئلا، حکم به برکناری او از ریاست مجمع ملی ونزوئلا داده است.
کاخ سفید آمریکا اعلام کرد که دونالد ترامپ گوایدو را به عنوان رئیس جمهور موقت مشروع ونزوئلا به رسمیت شناخته است. «مایک پومپئو» وزیر خارجه آمریکا نیز پس از ترامپ در یک بیانیه رسمی، تاکید کرد واشنگتن رئیس جمهور موقت، خوان گوایدو را به رسمیت می شناسد و نیکلاس مادورو از اختیارات قانونی، برای قطع روابط دیپلماتیک با آمریکا برخوردار نیست.
کانادا و سازمان کشورهای آمریکایی نیز ریاست جمهوری گوایدو را به رسمیت شناخته اند.
«ماریسیو ماکری» رئیس جمهور آرژانتین گوایدو رهبر اپوزیسیون ونزوئلا را به عنوان رهبر موقت ونزوئلا به رسمیت شناخت.
پرو نیز گوایدو را به عنوان رئیس‌جمهور موقت ونزوئلا به رسمیت شناخت.
کلمبیا گوایدو قانونگذار و رهبر اپوزیسیون را به عنوان رئیس جمهور ونزوئلا به رسمیت شناخت.
ایران، ترکیه، روسیه و مکزیک این اقدام گوایدو را محکوم، و از مادورو حمایت کرده اند.
خبرگزاری آسوشیتدپرس اعلام کرد که وی به طور غیر علنی از مرز کلمبیا و مخفیانه از هفته ها قبل به آمریکا و چند کشور دیگر آمریکای لاتین رفته بوده و با آنان هماهنگ کرده است.
زندگی شخصی
او با خبرنگاری به نام «فابیانا روزالس» ازدواج کرده و آنها دختری به نام «میراندا» دارند.
حال چه می‌شود؟
این روزها برای ونزوئلا روزهایی سرنوشت ساز است. این کشور سال هاست که در بحران عمیق سیاسی اقتصادی فرو رفته است.
در عین حال در بحران اخیر، به رغم اینکه نیکلاس مادورو با چالشی جدی روبرو شده، اما طرفدارانش می گویند که اقدامات مخالفان قانونی نیست.
این میان، نقش ارتش و پلیس این کشور که می تواند سرنوشت قدرت سیاسی را تعیین کند نیز اهمیت ویژه ای دارد. تا این لحظه، ارتش پشت مادورو را خالی نکرده است. این بدین معناست که او عملا قدرت را در ونزوئلا در دست دارد و ادعای ریاست جمهوری خوآن گوآیدو از یک ادعای لفظی فراتر نرفته است.
حتی مساله حمایت های بین المللی لزوما نقشی تعیین کننده پیدا نکرده، چون هر دو طرف از سوی برخی کشورهای جهان حمایت می شوند.
مواضع کشورهای دارای حق وتو در شورای امنیت سازمان ملل هم تعیین کننده نیست چرا که روسیه و چین طرفدار مادورو و آمریکا و انگلیس و فرانسه حامی گوآیدو هستند.
ضمن اینکه تحولات سیاسی و تجربه‌های پیشین - مانند کودتای شکست خورده سال 2002 علیه هوگو چاوز - نشان می دهند که صحنه سیاست داخلی ونزوئلا، عرصه رقابتی تنگاتنگ و بی ثبات کننده است و برنده و بازیگر تغییر می کنند. در روزهای پیش رو تصمیمات افراد بسیاری می تواند مسیر این بحران را تغییر بدهد؛ از فرماندهان ارتش و سیاستمداران عالی رتبه گرفته تا چهره های قدرتمند بین المللی و نهادهای مرتبط.
