​مذاکره‌کننده ارشد تیم مذاکرات هسته‌ای در دولت اصلاحات یادآور شد:‌ برجام برای ایران یک آزمایش دیگر بود تا آمادگی آمریکا برای بهبود روابط با ایران را امتحان کند.

به گزارش جماران؛ سید حسین موسویان در یادداشتی با عنوان «تبعات استراتژیک مصیبت بار ترک برجام» که در مجله فارن افرز آمریکا نوشت:

ایران با لغو برجام، به سمت روسیه و چین می‌رود

دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا از برجام خارج شد. طبق برجام آمریکا متعهد به رفع تحریم‌های هسته‌ای در مقابل تعهد ایران به پذیرفتن نظارت‌های محکم و محدودیت‌هایی در برنامه هسته‌ای بود. او برجام را توافقی هولناک و یک‌جانبه به نفع ایران خواند و گفت، آمریکا هیچ‌گاه نباید آن‌را می‌پذیرفت. ترامپ اعلام کرد که آمریکا تحریم‌های هسته‌ای علیه ایران را مجددا برقرار خواهد کرد.

حسن روحانی، رئیس‌جمهور ایران در پاسخ گفت که ایران به برجام متعهد می‌ماند ضمن اینکه با سایر پنج قدرت جهانی امضاکننده برجام مذاکره خواهد کرد و در صورت عدم تامین منافع اقتصادی ایران، غنی‌سازی بیشتری انجام خواهد داد. در عین حال آیت‌‌‌‌‌الله خامنه‌ای، رهبر معظم ایران با ابراز تردید نسبت به اروپایی‌ها گفت بدون تضمین محکم اروپا، ایران به برجام متعهد نخواهد ماند.

تصمیم ترامپ در لغو برجام به خاطر دستاورد سیاست خارجی باراک اوباما، رئیس‌جمهور قبل و متحدین اروپایی آمریکا بود. با لغو برجام توسط آمریکا و درصورت عدم اقدام اروپا در تامین تعهدات اقتصادی پیش‌‌‌‌بینی شده در برجام، ایران به سمت قدرت‌های رقیب سیاسی غرب همچون روسیه و چین خواهد رفت؛ ضمن اینکه جناح‌های سیاسی داخلی ایران هم جملگی قانع خواهند شد که گفت‌وگو با آمریکا خاصیتی ندارد.

تصمیم ترامپ در خروج از برجام ریشه در مخالفت آمریکا با نظام سیاسی ایران دارد 

سیاست تقابل واشنگتن با تهران بر اساس یک درک غلط از استراتژی منطقه‌ای ایران است

تصمیم ترامپ در مورد خروج از برجام ریشه در مخالفت ریشه‌ای آمریکا با نظام سیاسی ایران بعد از انقلاب دارد؛ زیراکه جمهوری اسلامی ایران همواره با نظم منطقه‌ای تحت سلطه آمریکا مقابله کرده است. همه روسای جمهور آمریکا، ایران بعد از انقلاب را یک قدرت تجدیدنظرطلب در نظم موجود منطقه و مخالف حکومت‌های سلطنتی مستبد متحد آمریکا تلقی کرده‌اند. به همین دلیل نیز سیاست فشار حداکثری علیه ایران، استراتژی پایدار آمریکا بعد از انقلاب اسلامی ۱۹۷۹ باقی مانده است.

در عین حال سیاست تقابل آمریکا با ایران بر اساس یک درک غلط از استراتژی منطقه‌ای ایران است؛ چراکه سیاست منطقه‌ای ایران بر اساس بازدارندگی در مقابل حمله احتمالی آمریکا و اسراییل، ثبات کشورهای همسایه و دفع ناامنی از مرزهای خود بوده و به همین دلیل هم از دولت‌های مرکزی فعلی در عراق و افغانستان و سوریه حمایت کرده است. 

ایران بعد از انقلاب اسلامی در جهت رفع مشکلات با آمریکا تلاش کرد

بعد از انقلاب اسلامی در ایران، همه جناح‌های سیاسی داخلی سعی در مورد ضرورت حفظ یک سیاست بالانس در روابط خارجی اتفاق نظر داشته‌اند. آیت‌الله خمینی، بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران اصل نه شرقی نه غربی را مبنای سیاست خارجی ایران قرار داد تا مبادا ایران مجددا تحت سلطه قدرت بلوک غرب و شرق، اعم از آمریکا، شوروی یا چین قرار گیرد. این اعتقاد ریشه در این واقعیت دارد که ایرانی‌ها از قرن نوزده به بعد گرفتار سلطه خارجی بودند.

ایران بعد از انقلاب اسلامی در جهت رفع مشکلات با آمریکا تلاش کرد. در این راستا، بعد از پایان جنگ تحمیلی، رئیس‌‌‌‌جمهور وقت، هاشمی رفسنجانی با تسهیل آزادی گروگان‌های آمریکایی و غربی در لبنان و واگذاری پروژه یک میلیارد دلاری به شرکت نفتی کونوکو اقدام کرد که رئیس‌‌‌‌جمهور بوش (پدر) مانع شد. سید محمد خاتمی در دوران ریاست‌‌‌جمهوری خود تلاش مشابه کرد و بوش (پسر) در پاسخ حسن‌‌‌نیت تهران در مبارزه با تروریسم در افغانستان، ایران را «محور شرارت» خواند. رئیس‌جمهور بعدی، محمود احمدی‌نژاد هم همین تلاش را کرد. او آمادگی ایران برای توقف غنی‌سازی ۲۰ درصدی در صورت تامین سوخت راکتور تهران را اعلام کرد، کوهنوردان آمریکایی متهم به جاسوسی را آزاد کرد و از طرح گام‌‌‌به‌‌‌گام روسیه در مورد حل بحران هسته‌ای استقبال کرد که بسیار مشابه برجام بود. اما آمریکا با تحریم بیشتر پاسخ او را داد.

ترامپ با خروج از برجام گفت امکان تعامل ایران و امریکا ممکن نیست

برجام برای ایران یک آزمایش دیگر بود تا آمادگی آمریکا برای بهبود روابط با ایران را امتحان کند. ترامپ با خروج خود از برجام در حقیقت به ایران گفت که تعامل دو کشور ممکن نیست. این موضع ترامپ تایید موضع سیاستمدارانی است که در ایران سال‌ها مخالف مذاکره با آمریکا بودند چراکه واشنگتن اساسا مخالف استقلال سیاسی، اقتصادی، امنیتی ایران بوده و به دنبال تغییر حکومت در ایران است و لذا حسن‌‌‌نیت ایران برای آمریکا اهمیتی ندارد.

در حقیقت خصومت‌های دیرینه آمریکا و به ویژه ترامپ موجب شد که رهبر معظم ایران، آیت‌‌‌الله خامنه‌‌‌ای اخیرا در تعیین اولویت‌های سیاست خارجی ایران، روابط با شرق را بر روابط با غرب ارجح دانست. در این راستا ایران قراردادهای بزرگی با روسیه و چین امضاء کرده است. به نظر می‌رسد در صورت قصور اروپایی‌ها در تامین منافع اقتصادی ایران از برجام، ایران دیگر وقعی به روابط با غرب نگذارد.

همکاری جاری ایران و روسیه می‌تواند مدلی برای گسترش همکاری‌های دو کشور شود

همکاری جاری ایران و روسیه می‌تواند مدلی برای گسترش همکاری‌های دو کشور در مواجهه با سایر بحران‌های منطقه‌ای شود. به موازات تشدید اختلافات روسیه با آمریکا، روسیه به یک بازیگر کلیدی در منطقه تبدیل شده است. موفقیت‌های روسیه در سوریه بدون همکاری ایران میسر نبود همانطور که موفقیت‌های عراق در مبارزه با داعش، بدون همکاری ایران ممکن نبود. روسیه هم در شورای امنیت قطعنامه ضدایرانی غرب در مورد یمن را وتو کرد. دو کشور در مسیر تقویت همکاری‌های نظامی و امنیتی نه تنها در سوریه بلکه در کل منطقه در حرکت هستند به گونه‌ای که ممکن است ایران در مورد بحران سوریه، باز هم تسهیلات لازم برای سوخت‌گیری هواپیماهای نظامی روسیه را فراهم کرده و همکاری‌های مشترک با مسکو در این مورد را افزایش دهد. 

سیاست جدید واشنگتن شانس هرگونه همکاری ایران و آمریکا در منطقه را از بین می‌برد

ترامپ با ترک برجام و اتخاذ سیاست مقابله با ایران موجب تقویت داعش می‌شود

سیاست جدید واشنگتن تاثیر منفی زیادی در ثبات منطقه‌ای و بین‌المللی خواهد داشت چون شانس هرگونه همکاری ایران و آمریکا در منطقه را از بین می‌برد. سیاست‌های آمریکا در چند دهه گذشته، همچون حملات نظامی به عراق و افغانستان و لیبی و حمایت از تجاوز نظامی عربستان به یمن، یکی از مهم‌ترین عوامل ریشه‌ای بی‌ثباتی‌ها و بحران‌های امروز خاورمیانه است. برجام این شانس را به وجود آورده بود که دو کشور بتوانند در مورد حل این بحران‌ها همکاری کنند. بعد از برجام، ایران به مذاکرات بین‌المللی صلح سوریه دعوت شد که برای اولین بار جامعه جهانی توانست به اصول کلیدی حل بحران سوریه دست یافته و درگیری‌ها در بخش‌هایی از سوریه کاهش یافت. ایران نقش برجسته‌ای در مبارزه با داعش در سوریه و عراق ایفاء کرده است. ترامپ با ترک برجام و اتخاذ سیاست مقابله با ایران در منطقه، در حقیقت، هم موجب تقویت داعش خواهد شد و هم شانس حل بحران‌های منطقه مثل سوریه را کاهش خواهد داد.

تصمیم ترامپ در خروج از برجام فاقد محتوی استراتژیک ژئوپلتیک منطقه‌ای است

سیاست ضد ایرانی ترامپ یک خودزنی استراتژیک برای آمریکا است. با این سیاست، آمریکا مجبور به تقویت حضور خود در منطقه‌ای می‌شود که ایران در دفع تهدیدهای استراتژیک آن، نقش کلیدی ایفا می‌کند و بدون حضور ایران نیز مشکلات همچون بحران‌های سوریه و یمن و عراق و افغانستان هم ممکن نیست. متحدین منطقه‌ای ایران در عراق و لبنان و افغانستان و فلسطین و یمن که از مشروعیت‌ها و مقبولیت‌های گسترده مردمی نیز برخوردارند، تلاش‌های ضد ایرانی آمریکا در منطقه را برنمی‌تابند، ضمن اینکه بسیاری از مسیحیان این کشورها هم به ایران علاقه‌مندند.

مبنای تصمیم ترامپ در خروج از برجام هرچه باشد، فاقد محتوی استراتژیک ژئوپلتیک منطقه‌ای است.

انتهای پیام
این مطلب برایم مفید است
0 نفر این پست را پسندیده اند

موضوعات داغ

نظرات و دیدگاه ها

مسئولیت نوشته ها بر عهده نویسندگان آنهاست و انتشار آن به معنی تایید این نظرات نیست.