به گزارش خبرنگار ایرنا، رمضان ماهی سرشار از معنویت و برکت که علاوه بر لحظات خاص و روح بخش آن در سحر و افطار در تمام ثانیه و لحظه ها حس و حال افراد روزه دار به نوعی دستخوش تحول شده به گونه ای که هر کس لذت معنوی روزهای این ماه را درک کرده باشد، حاضر است تکرار آن را باز تجربه کند.
مردم استان ایلام نیز با توجه به تنوع فرهنگی و قومیتی که دارند و حضور اقوام مختلف از جمله عرب، لر، کرد و فارس از آداب و رسوم خاص و ویژه ای در ماه مبارک رمضان برخوردار هستند.
رسومی که در گذر زمان دستخوش تغییر شده و برخی نیز با ماندگار خاص خود زیبایی و معنوی بودن ماه مبارک رمضان را رقم می زند و برای افرادی که تازه مکلف به روزه داری شده اند، بسیار جذاب و دلنشین است.
تاریکی شب همه جا را فرا گرفته، چراغ خانه های شهر و روستا یک به یک روشن می شود و یک ساعت قبل از اذان صبح افرادی که قصد روزه گرفتن درند با صدای مادر یا پدر خانه از خواب بیدار و کنار هم سفره سحری را چیده و مشغول خوردن سحری می شدند.
سپس وضو گرفته و نماز صبح را می خوانند، برخی از افراد همنوا با صدای رادیو ختم یک جزء روزانه قرآن را آغاز و برخی دیگر ساعات باقی مانده تا حضور در سر کار را ترجیح می دادند که به رختخواب باز گردند.

**ساز و دهل و در زنی
خوردن سحری با توجه به طولانی بودن ساعت های روز بویژه در ایام تابستان و برای افراد روزه اولی و همچنین سایر افراد با توجه به حجم کار روزانه و مشغله هایی که داشتند از اهمیت بسزایی برخوردار بوده و به همین خاطر بیدار شدن در سحر اهمیت خاصی پیدا می کند، ضمن اینکه بر حفظ سلامتی جسمی و جلوگیری از ضعف سحری و خواندن نماز اول وقت صبح بسیار مهم جلوه می کرد.
مردم آبدانان که یکی از شهرستان های استان ایلام است در قدیم که وسایل ارتباط جمعی در اختیار نبود به منظور بیدار شدن روزه داران در سحرگاهان از ساز و دهل استفاده می کردند، اما اکنون سال های سال است که دیگر این رسم منسوخ شده و به دست فراموشی سپرده شده است.
همچنین در مناطق عشایری و روستایی و حتی محله های شهرنشین ایلام همسایه ای که زودتر از بقیه بیدار می شد حداقل یک یا 2 خانه اطراف منزل خود را برای خوردن سحری بیدار می کرد که اکنون با حضور ساعت های زنگ دار و گوشی های همراه این رسم هم به کلی از این دیار رخت بر بسته است.
نظیر همین آیین در شهرستان مرزی مهران نیز در قدیم وجود داشته که بزرگان به محض دیدن ماه اعلام آغاز ماه مبارک رمضان کرده و مردم روزه می گرفتند، همچنین به منظور بیدار شدن برای سحری پس از سه بار خروس خوان اقدام به خوردن سحری می کردند.
این در حالی است که حدود یک ربع بعد از غروب خورشید و پس از خواندن نماز مغرب و عشا نیز مردم افطار می کرده اند.

** خوردن سحری دسته جمعی
با توجه به پر جمعیت بودن خانه های روستایی و حتی شهری ایلام در گذشته که تک فرزندی وجود نداشت، یکی از سنت های خوب و پسندیده مردم استان در سحرهای ماه مبارک رمضان بیدار شدن همه اهل خانه برای خوردن وعده سحری بود که بر ضیافت و شوق روزه گرفتن در این ماه مبارک می افزود.
معمولا همه افراد حتی آنهایی که هنوز به سن تکلیف نرسیده بودند دقایقی قبل از اذان صبح از خواب بیدار می شوند و در کنار سفره ای که مادر چیده بود، ابتدا چای نبات می خوردند، سپس غذای سحر و میوه تناول می کردند تا بتوانند ساعات طولانی روزه داری را تحمل کنند.
بیش از هر چیز که از اهمیت سفره سحر غذاهای متنوع و رنگین آن باشد حضور در کنار هم و شور و شوق مهیا شدن برای مهمانی خدا از بهترین و لذت بخش ترین لحظات و خاطرات همه خانواده های ایلامی است که در وعده سحر برای همه آنها رقم می خورد.

** خرید کادو برای روزه اولی ها
همه افرادی که به سن تکلیف رسیده و برای سال اول در جمع بزرگترها به مهمانی خوان کرم الهی دعوت شده بودند همواره مورد توجه و تحسین افراد خانواده به ویژه بزرگترها قرار داشته تا بتوانند در این راه و آزمون الهی تاب آورند و بیشتر به انجام این سنت مبارک رغبت ورزند و با علاقه و عشق خاصی برای تداوم روزهای دیگر روزه گرفتن شوق داشته باشند.
از این رو وقتی دختر یا پسر نوجوانی به سن تکلیف می رسید از سوی خانواده ها در طول روز مورد مهربانی ، تحسین و لطف بزرگترها قرار می گرفت و حتی بزرگترها با احترام خاصی از واگذاری امور روزمره به آنان خودداری می کردند و برای افزایش مقاومت آنان در این آزمون بزرگ در دیدار با بقیه افراد فامیل و همسایه از تاب و توان آنان صحبت کرده و آنان را تشویق به روزه داری می کردند که این عمل بی گمان در ایجاد انگیزه برای تداوم روزه داری به این افراد روزه دار کوچک بسیار تاثیرگذار بود.
خرید کادو برای روزه اولی ها از دیگر سنت های نیکوی مردم استان ایلام است تا ضمن تشویق آنان به انجام واجب الهی ورود آنها را به ماه میهمانی خدا تبریک بگویند.

** مهمانی افطاری
یکی دیگر از آیین های بسیار نیکوی مردم استان ایلام سنت ماندگار افطاری دادن در شب های ماه مبارک رمضان است که تقریبا در همه جای این استان وجود دارد.
در این آیین معمولا شب اول ماه مبارک رمضان همه افطاری در منزل بزرگ خانواده میهمان هستند و پس از آن هر کدام از اعضای خانواده یک شب میزبان روزه داران فامیل و اقوام نزدیک می شوند.
در بسیاری از اوقات بویژه فصل بهار و تابستان معمولا به واسطه کوچک بودن خانه ها، بسیاری از این افطاری ها در پارک ها، بوستان ها و فضاهای باز برگزار می شود تا هم از موهبت کنار هم بودن لذت ببرند و هم حضور در طبیعت را در این شب های مبارک تجربه کنند.
بیشتر اوقات مهمانی افطاری با پخت انواع حلیم و شله زرد و آش ، خرما و زولبیا بامیه انجام و سپس غذای مختصری برای شام برای مهمانان مهیا می شود البته اکنون چند سالی است که بیشتر وعده شام در پارک ها با برقرار کردن بساط کباب و سفره های آنچنانی غذا رنگ و بوی خاصی دارد اما به هر حال آنچه این سنت را فارغ از هزینه هایی که برای خانواده ها دارد پر اهمیت می کند، حضور همه اعضای خانواده و دادن افطاری به روزه داران فامیل است که نوعی حسنه و سنت نیکو برشمرده می شود.

** برگزاری جلسات ختم قرآن
یکی دیگر از سنت های مهم در ماه مبارک رمضان که بیشتر در محله ها و مناطق کوچک که در جوار مسجد و تکایا هستند به چشم می خورد، حضور فعال مردم بویژه زنان و دختران در نشست ها و جلسات ختم قرآن و نمازهای جماعت یومیه و خواندن دعاهای مخصوص این ماه است.
همچنین بسیاری از خانواده هایی که یکی از عزیزانشان به تازگی از دنیا رفته با برپایی آیین معنوی ختم قرآن و برپایی زیارت عاشورا و سفره صلوات این لحظات معنوی ماه مبارک رمضان را معنوی تر کرده و بویژه در موقع عصر این قبیل مراسمات انجام می گیرد که در پایان مراسم معمولا در ظروف یکبار مصرف وعده افطاری برای مهمانان توزیع می شود.
حضور فعال روحانیون در مساجد شهری، روستایی و حتی مناطق دورافتاده و برگزاری آیین های ویژه این ماه پر فضیلت و پاسخگویی آنان به سئولات شرعی مردم از دیگر برنامه های ویژه این ماه مبارک رمضان در ایلام است.

** اطعام فقرا و ایتام
مردم مسلمان استان ایلام به واسطه قرابت و خویشاوندی که با هم داشته و اطلاع از وضع یکدیگر بطور معمول در ماه مبارک رمضان بیشتر از سایر ایام به اطعام فقرا و نیازمندان می پردازند.
از بهترین سنت ها و آیین های مردم ایلام در ماه مبارک رمضان که در همه مناطق استان از جایگاه ویژه ای برخوردار است کمک به فقرا، نیازمندان و ایتام بخصوص در نیمه این ماه مبارک همزمان با شب های قدر است.
بسیاری از مردم همزمان با میلاد کریم اهل بیت امام حسن مجتبی (ع) با حضور در محله های فقیرنشین شهر اقدام به توزیع نذورات و خیرات می کنند.
زیارت اهل قبور و فاتحه برای اموات و درگذشتگان در ایام ماه رمضان و دادن صدقه و خیرات از دیگر سنت های رایج ماه پر فضیلت رمضان در استان ایلام است.
همچنین شب های جمعه هنگام افطار بسیاری از مردم به نیت برآورده شدن حاجات و آرامش درگذشتگان در اماکن عمومی و مساجد میان روزه داران اقدام به توزیع خرما، آش و شربت می کنند.

** سینی گردانی مردمان دیار دهلران در رمضان
با توجه به تنوع فرهنگی استان ایلام و وجود اقوام مختلف در شهرستان جنوبی ایلام در میان اهالی عرب زبان شهرستان دهلران رسم سینی گردانی ماه مبارک رمضان از دیرباز وجود داشته و همچنان ادامه دارد.
در این آیین سینی بزرگی تهیه و مواد مختلف به ویژه انواع شیرینی ها را می چینند و موقع افطار به همسایگان و رهگذران هر محله افطاری می دهند.
بسیاری از مردم وقتی سینی بزرگ به درب منازل آنها می رسد از آنچه که برای افطار خود تهیه کرده اند، بخشی را درون سینی در ظرف ها و کاسه های کوچک می گذارند تا نصیب رهگذاران و خانواده های نیازمند و محروم شود.
معمولا مواد غذایی که در سینی برای اطعام روزه داران قرار می گیرد خرما، شربت، چایی، شیرینی های سنتی و خانگی، شیر برنج، نان و پنیر، گردو، انواع میوه و ... است.

** بشقابی
یکی دیگر از سنت های بسیار نیکو و پسندیده مردم مناطق روستایی و عشایر استان ایلام و حتی همسایه های محلات مختلف شهر ایلام رسم بشقابی است به این صورت که هر کس هر غذایی برای افطار درست کرده بخشی از آن را در بشقابی گذاشته و از آن به یک یا چند همسایه می دهد.
همسایه دیگر نیز در همان بشقابی که برایش غذا آورده اند، از غذای افطاری خود می ریزد و بشقاب را باز می گرداند بدین شکل همه مردم محله از غذاهای هم در سر سفره افطار تناول می کنند.

** پخت و توزیع غذای نذری
یکی دیگر از سنت های بسیار خوب مردم ایلام که همه ساله در بسیاری از مناطق شهری و روستاها انجام می شود، پخت و توزیع غذاهای نذری است که به صورت بسته بندی در محلات فقیرنشین و میان نیازمندان و محرومان توزیع می شود.
البته توزیع مواد غذایی (جیره خشک) نیز از سوی افراد متمول در محله های فقیرنشین رایج است و معمولا یک یا 2 کیلو برنج، یک عدد مرغ، مقداری روغن و رب گوجه و ماکارونی در قالب بسته ایی به درب منازل نیازمندان برده و در اختیارشان قرار داده می شود.
همچنین در بسیاری از مساجد زنان محله نذورات خود را در قالب افطاری با بسته بندی خرما، نان و پنیر و گردو و آبمیوه در ظرف های یکبار مصرف در پایان نماز مغرب میان نمازگزاران روزه دار توزیع می کنند.

** حضور در مسجد در شب های قدر
یکی از سنت های مردم ایلام به ویژه در شب های قدر حضور در مساجد و تکایای شهر و همچنین بقعه های امامزاده استان است که از افطار تا سحر در این مکان ها حضور می یابند و با خواندن نماز، قرآن بر سر گرفتن و دعای جوشن کبیر و مجیر و دعای توسل از خداوند طلب عفو رحمت می کنند.

** کنار گذاشن زکات فطره در شب 29 ماه مبارک رمضان
در بسیاری از مناطق شهری و روستایی استان ایلام مردم غروب شب بیست و نهم ماه مبارک رمضان مبالغ مورد نظر زکات فطره خود و اعضای خانواده را کنار می گذارند تا در روز عید فطر به دست نیازمندان برسد.
البته بسیاری از مردم استان ایلام بر این عقیده هستند که در این شب هر کس باید در خانه خود باشد تا زکات فطره اش بر گردن دیگری نیافتد.

** پوشیدن لباس نو در روز عید فطر
همچنین در روز عید فطر مردمان این دیار لباس های نو و تمیز می پوشند و پس از خواندن نماز به دیدن بزرگترهای فامیل رفته و فرا رسیدن این عید را به آنها تبریک می گویند و اگر یکی از بستگان به تازگی فوت کرده باشد معمولا بزرگان فامیل به صورت دسته جمعی به دیدن بازماندگان خانواده می روند.
7177/6119
انتهای پیام
این مطلب برایم مفید است
0 نفر این پست را پسندیده اند

موضوعات داغ

نظرات و دیدگاه ها

مسئولیت نوشته ها بر عهده نویسندگان آنهاست و انتشار آن به معنی تایید این نظرات نیست.