به گزارش ایرنا، روستای برغان در محدوده جغرافیایی ساوجبلاغ و کرج امروزی واقع شده و قدمتی طولانی تر از کرج دارد.
بازار و خانه های قدیمی آن را آثار دوره قاجاری است. عمر برخی از درختان کهنسال روستا به بیش از یکهزار سال می رسد و نشانگر سابقه کهن این روستاست.
حسنیه اعظم در بالا محله برغان اثر تاریخی ارزشمندی است که قدمت آن بر اساس نوشته کتیبه سنگی سر در به بیش از 5 قرن می رسد.
اطراف حسینیه رواق هایی در دو طبقه احداث شده که علاوه بر دیورها با تیرچه های چوبی منبت کاری شده از همدیگر جدا شده اند. این رواق ها محل استقرار عزاداران و تماشاچیان تعزیه هاست.
اضلاع شرقی و غربی حسینیه دارای پنج رواق و ضلع شمالی رواقی ایوان مانند و وسیع دارد که به خان نشین معروف است.
سقف های چوبی فقط رواق ها و خان نشین را پوشانیده و قسمت وسط حسینیه که در آن سکوی اصلی اجرای مراسم تعبیه شده، بدون سقف بوده است که سازمان میراث فرهنگی و گردشگری تهران در حال حاضر همه بنا را با سوله فلزی پوشش داده تا از صدمات وارده در امان باشد.
منبر قدیمی این حسینیه که به شدت فرسوده و پوشیده شده است. در گوشه یکی از رواق ها نگهداری می شود. سر در این حسینیه در سال 1367 تعمیر و نوسازی شده است.
رئیس هیات امناء حسینیه اعظم برغان که یکی از اهالی برغان است در گفت وگو با خبرنگار ایرنا به بررسی تاریخچه تعزیه در این استان پرداخت و گفت: برغان منطقه ای بود از تلاقی چهار استان فعلی کشور شامل گیلان، مازندران، ری (تهران) و قزوین که از زمان علویان که در سلسله جبال البرز حکومت می کردند و شیعه مذهب هم بودند این منطقه شکل گرفت.
سید جعفر میرجلالی افزود: بارانداز و محل داد وستدهای آن زمان در بازار برغان بود و این وضعیت تا دوران صفویه ادامه پیدا کرد و در دوران شاه طهماسب در ایران بناهای خشت و گلی زیاد ساختند و به دلیل شیعه مذهب بودن این حکومت، حدود 570 سال پیش در سنه 931 هجری شمسی در برغان دو تکیه اعظم برغان و تکیه شهدای برغان را ساختند.
وی با اشاره به اینکه از همان ابتدا این دو مکان را برای تعزیه خوانی بنا کردند و نظیر این بناها را در ایران نداریم ، بیان داشت: 200 سال بعد از این در دوران قاجار تکایایی مثل تکیه دولت به شکل حسینیه اعظم برغان ساخته و از آن کپی برداری کردند اما ابتدایی ترین بنای تعزیه خوانی تکیه اعظم برغان و تکیه شهدای برغان است.
وی اظهار داشت: تکیه ی شهدا در ابتدای انقلاب به دلیل عدم رسیدگی تخریب شد ولی تکیه ی اعظم را برای اینکه همچون یک زیارتگاه برای مردم محل بوده و مردم منطقه به آن اعتقاد زیادی داشته و یک خلوتکده ای است که مردم در آن حاجت می گیرند حفظ کردند.
وی گفت: دلیل حاجت گرفتن مردم در این تکیه این است که حدود 570 سال است که از این بنا صدای یاحسین به آسمان می رود.
میرجلالی یکی از عنایت های سیدالشهدا (ع) بر این بنا این موضوع دانستند که هیچ جایگزینی تاکنون برای این بنا نتوانسته اند احداث کنند زیرا اگر می خواستند جایگزینی با سازه های بتونی بر آن داشته باشند می گفتند حداکثر عمر آن 100 تا 200 سال بود.
وی ادامه داد: ولی این بنای خشت و چوب 570 سال است که مقاومت می کند و در ایام محرم جایگاه هزاران نفر عاشق و دلداده ابی عبدالله (ع) است که در این جا تجمع می کنند و از اقصی نقاط کشور هم تعزیه خوان ها و تعزیه دوست ها و تعزیه شناس ها در ایام محرم در این بنا جمع می شوند واز این فضای معنوی استفاده می کنند.
وی یکی دیگر از دلایل معنویت این تکیه را حضور و زندگی شخصیت های بزرگ دینی ما در این جا محل دانست و گفت: شخصیت هایی همچون آیت الله محمدتقی برغانی ملقب به شهید ثالث، آیت الله محمدصالح برغانی، آیت الله فرشته، آیت الله ملائکه، آخوند شهیدی و ... در حجره های این حسینیه تدریس می کردند و مذهب تشیع را ترویج می کردند.
مدیر مجمع تعزیه استان البرز افزود: این ها بهانه ای شد که این بنا تا امروز مستحکم بماند و امروز هم افتخار البرز باشد.
وی تصریح کرد: در سال 90 موزه مردم شناسی که سرمایه بزرگی برای روستای برغان است، در این بنای مذهبی دایر کردیم، که آداب زندگی روستایی در این موزه به نمایش گذاشته است.
رئیس هیات امناء حسینیه اعظم برغان گفت: وزیر فرهنگ و ارشاد وقت، همزمان با افتتاح این موزه حدود 200 میلیون تومان بودجه اختصاص دادند که با این بودجه توانستیم لمبه های حسینیه را بزنیم تا این حسینیه سمبل استان البرز شود.
وی در خصوص تاریخچه تعزیه و تعزیه خوان های برغانی، گفت: ابتدایی ترین نسخ تعزیه در ایران به این منطقه تعلق دارد و به همین دلیل تعزیه خوان های بسیار قوی نیز در این منطقه از ابتدا زندگی می کردند و دلیل این موضوع استقرار ابتدایی ترین بنای تکیه تعزیه خوانی کشور در این منطقه است.
این تعزیه خوان قدیمی برغانی ادامه داد: نسخ تعزیه در دوران قاجار را آیت الله محمدتقی برغانی نوشتند و بعد به همین ترتیب نسخه نویس های دیگری بودند ولی اکنون قزوین ادعا می کند این نسخ به ما تعلق دارد که این ادعا به این دلیل است که در زمان های قدیم برغان و طالقان زیر نفوذ آن منطقه قرار داشت.
وی افزود: در روستاهای برغان، تالیان، جلنگه دار و دیگر روستاهای اقماری برغان همان نسخه ی ابتدایی خوانده می شود که در هیچ جای دیگری این نسخه ها خوانده نمی شود و در دیگر مناطق کشور نسخه های میر انجم، اصفهان و... خوانده می شود که کپی برداری شده از نسخه برغان است.
وی گفت: نسخه ی برغان در برغان خوانده می شود که اکنون نسخه ی قزوین هم به آن می گویند و نسخه ی تهران نسخه ی میرانجم است و نسخه ی های دیگر کشور میر اعضا و نسخه ی اراک هست.
میرجلالی از جمله تعزیه خوان های قدیمی برغان را مرحوم ناظم در دوران قاجار و مرحوم میرحاجی بارک الله عنوان کرد و افزود: حاجی بارک الله وقتی پیش پادشاه زمان در تکیه دولت می خواند چون اسمش را نمی دانست می گفت حاجی بارک الله.
وی از دیگر خوانندگان برغانی را ملامحمدبکایی، میرزا ابوالقاسم بکایی، مرحوم نعیمی و ملاغلام حسین عنوان کرد که در تمام کشور در مناطق تعزیه خیز از وجود اینها استفاده می شد.
مدیر مجمع تعزیه استان البرز یکی از مشکلات منطقه برغان و استان البرز در سال های اخیر را صرف بودجه ی سنگین برای استفاده از تعزیه خوان های غیربومی در ایام محرم و صفر دانست و بیان داشت: تا چند سال پیش که استان تشکیل نشده بود توان مطرح کردن خود را نداشتیم و ناچار از خوانندگان قوی غیربومی مثل اصفهان، اراک، تفرش، قزوین و...استفاده می کردیم.
وی با اشاره به اینکه در حدود 33 نقطه استان در ایام محرم و صفر تعزیه خوانی انجام می شود، گفت: هزینه ای بالغ بر دو میلیارد تومان در این دو ماه به تعزیه خوان های غریب داده می شود.
**حسینیه اعظم برغان محل تجمع قوی ترین تعزیه خوانان
میرجلالی در ادامه گفت: در سال 90 موفق شدیم تعزیه ی کشور را با ثبت در یونسکو جهانی کنیم و نیمی از این موفقیت مرهون تعزیه خوانان برغانی هستیم و افتخار ما این است که تعزیه جهانی شده است.
وی افزود: مثل بعضی هنرهای آیینی ادیان دیگر که ثبت یونسکو شده و جهانی شده، در اسلام، عالم تشیع، تعزیه را ثبت جهانی کرده است به طوریکه قبل از این در اسلام و تسنن چنین چیزی نداشته ایم.
وی گفت: تعزیه این هنر آیینی شیعه را به ثبت یونسکو رساندیم، تعزیه خوانان قبل از این هیچ ارزش و قربی نداشتند و باید در کنار امامزاده ها و زمین های خاکی باید گوشه و کنار بساط می کردند و گدایی می کردند ولی اکنون تعزیه به تالارها کشیده شده و به تکایا کشیده شده و مد نظر مسئولین کشور قرار گرفته است.
مسئول مجمع تعزیه استان البرز با اشاره به اینکه برغان خاستگاه بسیاری از تعزیه خوانان برتر کشور است، افزود: استاد حکمت گلی از جمله این افراد است به طوریکه سال گذشته در انگلستان و دیگر کشورها برنامه اجرا کرد.
وی تصریح کرد: از این هنر آیینی ایرانی در این کشورها بسیار استقبال می شود که این ها افتخار ماست و ما البرزی ها باید افتخار به این کنیم که حسینیه اعظم برغان یکی از جاهایی است که سکوی وسط حسینیه سکوی پرتاب قوی ترین تعزیه خوانان است.
وی گفت: خیلی از تعزیه خوانان مطرح نبودند ولی به برغان آمدند و از اینجا حتی در دیگر کشورها مطرح شدند.
معاون هنری سینمایی اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان البرز نیز به خبرنگار ایرنا گفت: حسینیه اعظم برغان قدمتی حدود 600 سال دارد که فضای و چیدمان ساختمان این حسینیه نشان از قدمت آن دارد.
ابراهیم شریفی افزود: فرهنگ و ارشاد استان برای سر و سامان دادن به گروه های تعزیه، سوگواره وفا را با حضور گروه های برگزیده تعزیه استان و دیگر استان های همجوار برگزار می کند.
وی با اشاره به اینکه این گروه های تعزیه تلاش های فراوانی برای به روز شدن دارند، اظهار داشت: این تلاش ها فرهنگ و ارشاد را بر آن داشت تا با استفاده از اساتیدی همچون داود فتحعلی بیگی و سید محسن هاشمی که از افراد برجسته در این حوزه هستند، اقدام به برگزاری کلاس های آموزشی تعزیه بکند.
وی محل برگزاری این دوره های آموزشی را در شهرستان ساوجبلاغ با توجه به مرکزیت آن در برگزاری تعزیه دانست و گفت: تصحیح نسخ یکی از اصول مهم در تعزی است که این مهم در قالب سوگواره وفا هر ساله اتفاق می افتد.
شریفی افزود: این گروه ها هر ساله سعی می کنند داشته هایشان را از لحاظ تکنیک، فنی و نسخ به واقعیت ها نزدیک کنند تا تعزیه تاثیرگذاری بیشتری داشته باشد.
وی اضافه کرد: اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی درصدد آن بر آمد که یک انجمن برای گروه های تعزیه تحت همین عنوان تشکیل دهد ولی به دلیل اینکه این گروه ها در کشور زیرنظر انجمن نمایش ایران هستند به پیشکسوتان این عرصه پیشنهاد تشکیل یک موسسه تک منظوره را در قالب یک مجمع دادیم.
شریفی با اشاره به اینکه متاسفانه بانک اطلاعاتی کاملی از تعزیه خوان ها و گروه های تعزیه در استان وجود ندارد، گفت: نزدیک به 30 گروه تعزیه در استان فعال هستند و بعضی از تعزیه خوان ها نیز در بعضی از گروه ها به صورت مشترک و یا فصلی فعالیت می کنند ولی فقط حدود 10 گروه هستند که به صورت ثابت و شناسنامه دار فعالیت می کنند.
وی افزود: البرز یکی از تنها قطب های تاثیرگذار در تعزیه است و با توجه به همین اهمیت، مقرر شده تا برای برنامه ریزی و ساماندهی فعالیت های این گروه ها و تکمیل بانک اطلاعاتی آنان یک فضایی به عنوان دفتر تعزیه خوانان استان ایجاد شود.
وی یکی از مشکلات بر سر این برنامه ریزی ها را کمبود زیرساخت ها دانست.
6156/1535خبرنگار: نوشین طهماسبی**انتشار دهنده:داریوش غفاری
انتهای پیام
این مطلب برایم مفید است
0 نفر این پست را پسندیده اند

موضوعات داغ

نظرات و دیدگاه ها

مسئولیت نوشته ها بر عهده نویسندگان آنهاست و انتشار آن به معنی تایید این نظرات نیست.