استاد خیراندیش خود در مقدمه این نوشتار که پشتوانه آن را ۲۰ سال تجربه و درمان قطعی و موفق دانسته، نوشته است که نیاز مردم به اطلاعات مربوط به طب سنتی بسیار زیاد است؛ چرا که بیماری‌های فراوانی وجود دارد که درمان آن از دیدگاه طب قدیم ایران ساده است.
به گفته استاد، مزاج شناسی رشته‌ای تخصصی با ۱۵۰ ساعت تدریس است و مواردی مانند حجامت، زالودرمانی، گیاه درمانی، عنبیه شناسی، نبض، فصد، تغذیه و ماساژ نیز دیگر موضوع های مربوط به طب سنتی هستند که در کتاب به آنها پرداخته شده است.
مولف کتاب علت افول طب سنتی در ایران را دو چیز می داند: نخست خود باختگی نسبت به تمدن غرب و بعد رویگردانی از هر آنچه خودمان داشته ایم.
درمان‌ها و بیماری‌ها دو بخش کلی این کتاب هستند که زیربخش‌های متعددی شامل نوع بیماری‌ها و چگونگی درمان آنها را تشریح می کنند و دو فصل جدا نیز حاوی نکات خواندنی و آمار متعدد بیماری ها در ایران است.
تعریف طب اسلامی مجموعه ای از تفکرات حاکمان بعد از اسلام در جهان اسلام پیرامون طب و بهداشت را طب سنتی تعریف کرده اند و بهداشت را نیز حفظ تعادل چهار خلط(دموی، بلغمی، سوداوی و صفراوی) برشمرده اند.
در خصوص تفاوت درمان با شفا نیز آمده که شفا درمان جسم همراه با روان آدمی است اما درمان تنها جسم انسان را در بر می‌گیرد؛ سه روش تشخیص در طب اسلامی ۱- مزاج شناسی ۲- نبض ۳- ادرار و مدفوع که در بین این سه، مزاج شناسی جامع‌ترین و فراگیرترین روش تشخیص محسوب می‌شود.
قدرت عشق تحقیقی در کشور آمریکا درباره عمرهای طولانی انجام شده که پیرمردی ۱۲۰ ساله در مورد علت آن می گوید که من عاشق همسرم هستم؛ این سخن نشان می دهد، عشق قدرت ایمنی بدن را بالا می‌برد و چنان نیرویی به بدن می دهد که هیچ غذا و روشی این قدرت را ندارد.
دکتر خیراندیش می گوید: هر چیزی از حیوانات و گیاهان و فصل‌ها گرفته تا ساعت های شبانه روز، سن و سال، مزه‌ها و جنسیت و حتی مکان‌ها و اعضای بدن مزاجشان با همدیگر متفاوت است؛ بعنوان مثال مزه شیرین: گرم و تر- تلخی و شوری: گرم و خشک- ترشی: سرد و خشک و بی مزه و گس مزه: سرد و تر هستند.
بنابراین مزاج برآیند ۴ خلط صفرا، سودا، دم و بلغم است که باعث شکل گیری بدن شده و رفتارهای خاص همان مزاج را هم پدیدار می کند.
عاشقان تاریخ مانند شیرین و خسرو و مجنون و لیلی همه دموی مزاج بودند چرا که هر چه شدت دم و گرمی بیشتر باشد حرکت‌های جسورانه و رفتارهای خلاف عرف هم بیشتر است و هر چه مزاج رو به سردی برود قانون گرایی بیشتر و فرد منظم‌تر است.
به اعتقاد پدر کاشانی طب نوین ایران، کشوری که افراد آن سرد هستند در معرض تحولات اساسی و انقلاب نیستند و همواره مشکلات خود را با مذاکره حل می‌کنند و به جای تقویت سیستم دفاعی، به دنبال تقویت سیستم جاسوسی و زیرآبی رفتن می‌روند.
یک ایرانی نمی‌تواند قانون مدار باشد! چرا که طبع او گرم است اما در اروپا چون سرما غالب است لذا قانون بهتر رعایت می‌شود؛ ایرانی‌ها معمولا بلغمی و صفراوی هستند یعنی در اوج گرمی ناگهان افسرده می شوند. شرح مفصل ۴ خلط اصلی در این بخش کتاب آمده که باز بعنوان نمونه درباره علائم افراد سوداوی و سرد مزاج مواردی مانند تیزهوشی، انتقام جویی، منظم بودن، درونگرا، جنجالی، بدون توان ریسک و تمایل کم به معنویت جالب و خواندنی است.
نویسنده برای نگارش این مجموعه از ۲۲ منبع ، سایت، سخنرانی و تفسیر قرآن بهره گرفته است.
خیراندیش متولد سال ۱۳۳۵ در کاشان، مدرک دکترا در رشته توسعه علمی طب سنتی از دانشگاه «طب سنتی» ارمنستان را داراست و در سال ۲۰۱۲ به پروفسوری در رشته طب سنتی از دانشگاه دولتی علوم طبیعی روسیه نائل آمده است.
کتاب «مزاج شناسی و نسخه‌های استاد خیراندیش» در ۳۶۰ صفحه از سوی انتشارات مارینا و جام جوان چندین نوبت تجدید چاپ و روانه بازار نشر شده است.
