به گزارش سایت جماران، آموزگاری که تجربه خودکشی دانش‌آموز خود را داشته باشد، چه‌بسا تا سال‌ها نتواند گریبان خود را از این پرسش سخت رها سازد که چه کار احتمالی می‌توانست برای آن دانش‌آموز و جلوگیری از خودکشی‌اش انجام دهد که نداد. آموزگاری که یک روز صبح وارد مدرسه یا کلاس درس می‌شود و می‌شنود که یکی از شاگردانش، روز یا شب گذشته خودکشی کرده و جان سپرده است، یک احساس شدید اندوه و حتی گناه‌باری به سراغش می‌آید و این پرسش گریبانش را رها نمی‌کند که آیا خود او هم در این خودکشی و مرگ نقشی داشته است یا نه؟ آیا اگر هنگام آموزش می‌توانست به آن دانش‌آموز یاد دهد که راه برخورد با دشواری‌های زندگی خودکشی نیست- و به گفته پوپر «زندگی سراسر حل مسأله است» و خودکشی راه حل مسأله نیست- نمی‌توانست به سهم خودش در جلوگیری از این رخداد تلخ نقش بازی کند؟ آیا نمی‌توانست به شاگردش یاد دهد که در زندگی زشتی و زیبایی و سختی و آسانی در هم آمیخته است و بهتر است که زنده باشیم و با زشتی‌های آن مبارزه کنیم و از زیبایی‌هایش لذت ببریم؟ چنین آموزگاری البته به سراغ دیگر عوامل مدرسه، خانواده و اجتماع هم خواهد رفت و به جست‌و‌جوی سهم هر یک از آنها خواهد پرداخت. نگارنده سال‌ها پیش، تجربه‌ای این‌چنین داشته است. یکی از دانش‌آموزان دختر دبیرستانی چندین‌سال پیش من در استان ایلام، به دلیل این‌که خانواده او می‌خواستند به اجبار او را به ازدواج یکی از بستگانشان درآورند، خودسوزی کرد و جان سپرد. خودسوزی دختران و زنان در استان ایلام سال‌هاست که آمار بالایی دارد و مجموعه‌ای از عوامل گوناگون فرهنگی و اقتصادی در آن دخالت دارند.
باری، خودکشی دانش‌آموزان از سال گذشته وارد فضای تازه‌ای شده است. چنین می‌نماید که با گسترش رسانه‌ها، امکان سرپوش نهادن بر ناهنجاری‌های اجتماعی سخت‌تر از گذشته شده است. درباره خودکشی کودکان و دانش‌آموزان یک پرسش مهم همین آمار واقعی است و این‌که در این سال‌های اخیر این آمار رو به افزایش بوده است یا نه؟ چند روز پیش محمدباقر الفت، معاون اجتماعی و پیشگیری از وقوع جرم قوه قضائیه در گفت‌وگویی رسانه‌ای گفت: «برنامه بسیار جدی با همکاری ۱۳ وزارتخانه و نهاد در دست اجرا داریم. همچنین سال گذشته سند ائتلاف ملی مراقبت دانش‌آموزی به امضای دست‌اندرکاران این موضوع رسید. علل خودکشی در میان دانش‌آموزان موضوع بسیار مهمی است که باید با اقدامات پیشگیرانه از بروز آنها جلوگیری شود. با این حال معاونت اجتماعی در راستای علل وقوع خودکشی در بین دانش‌آموزان فعالیت خاصی انجام نداده است». یکی از نخستین کارهایی که از نهادهای شرکت‌کننده در سند ائتلاف ملی «نظام مراقبت اجتماعی دانش آموزان» انتظار می‌رود، پاسخ دادن به پرسش آمار دقیق خودکشی دانش‌آموزان است. سند این ائتلاف ملی در ١٦ آذر سال گذشته در شورایعالی رفاه و تأمین اجتماعی به تصویب رسید. در این ائتلاف نهادهایی همچون وزارت آموزش و پرورش، سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی، قوه قضائیه، سازمان بهزیستی کشور، وزارت بهداشت، نیروی انتظامی و ... شرکت دارند و هر کدام از این نهادها، تعهداتی برعهده دارند. اما این ائتلاف ملی در چند ماه گذشته که از تصویب سند آن می‌گذرد کار چندانی درباره خودکشی دانش‌آموزان انجام نداده یا اگر انجام داده، نمود و بازتاب چندانی نداشته است. آموزش و پرورش و دیگر نهادهای این ائتلاف ملی، همچنین باید با بررسی همه‌جانبه خودکشی‌های چند‌سال گذشته دانش‌آموزان، روشن کنند که در این خودکشی‌ها کدام یک از عامل‌های فردی - روانی، اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و ... سهیم هستند و این اطلاعات را در اختیار پژوهشگران این گستره قرار دهند. اما از دید این نگارنده و با تمرکز بر عامل‌های آموزشی، می‌توان گفت که فضای آموزش و پرورش ما باید شاد، بامعنا و نزدیک‌تر به زندگی شود. در خودکشی دانش‌آموزان، بی‌گمان عامل‌های گوناگونی از بیرون مدرسه نقش دارند، اما نمی‌توان و نمی‌باید بر نقش مدرسه هم چشم پوشید. هم‌اکنون نقش الگو بودن آموزگاران بسیار کاهش یافته است. با افت جایگاه و شأن اجتماعی آموزگاران و دیگر دست‌اندرکاران آموزش، مدرسه دیگر الگوآفرین نیست. این موضوع هم ریشه در دشواری‌های اقتصادی آموزگاران دارد و هم ریشه در پیچیدگی روزافزون زندگی امروزین. کودک و جوان امروز ما الگویی امروزین می‌خواهد و متاسفانه این الگو هم در جامعه و هم در مدرسه ما کمتر دیده می‌شود. از سویی در مدرسه‌های ما مشاور کارکشته یا سراسر وجود ندارد یا اگر هم هست ساعت‌های حضور او در مدرسه تا آن اندازه کم است که امکان توجه به همه دانش‌آموزان را ندارد. فضای مدرسه ما شاد نیست و خشک و خسته‌کننده است. درس‌ها نیز با زندگی پیوند استواری ندارند و کمتر پرسش‌آفرین و «بامعنا» هستند. ناگفته پیداست که این بحث، بحث دامنه‌داری است اما در کل می‌توان گفت که از نهادهای دست‌اندرکار، انتظار بیشتر و جدی‌تری می‌رود تا بتوانند نقش بازدارنده خود را به درستی ایفا کنند.
مهدی بهلولی، آموزگار و کنشگر صنفی
منبع: روزنامه شهروند
