موضوع اصلی ای که هنوز روشن نشده است نسبت دانشگاه و دانشجو است با امر کلانی به نام سیاست (علیه امپریالیزم، علیه حکومت شاهنشاهی، علیه استبداد فرقی ندارد). مسئله ای که دو سو دارد و هر بار یک سوی آن علم می شود: 1- قدرت حاکم اجازه دارد تحت عنوان «برقراری آرامش» و« مبارزه با عده ای بی وطن» و «جلوگیری از اقدامات مضره» به دانشگاه پرسشگر و یا دانشجویان منتقد و معترض هجوم برد یا خیر؟ 2- دانشجو اجازه دارد از قدرت بپرسد: «به کجا چنین شتابان؟» یا خیر.
نسل دانشجویان و طلبه‌های استبداد ستیز و استعمار شناسِ آن روزها، با هم به نقطه ی مشترکِ بزرگی رسیده بودند:« نه گفتن به استبدادِ داخلی و استعمارِ خارجی»! آتش خروشان خشم و یکی‌شدنِ آنها زود به سرانجام رسید و در بهمن ماه پنجاه و هفت، نسلِ دانشجویان و طلبه های انقلابی، صاحبِ یک انقلاب بزرگ شدند در حالی که هنوز در دهه های بیست و سیِ جوانیِ خود بودند!
بعد از ۱۶ آذر ۱۳۳۲، تا پیروزی انقلاب، بزرگداشت روز دانشجو در دانشگاه ها، به عنوان نماد مبارزه با استبداد پهلوی بوده است. به علاوه بزرگداشت ۱۶ آذر، فقط برای خود روز ۱۶ آذر نیست بلکه یک نماد برای جنبش دانشجویی است.
مهمترین مساله در مورد دانشجویان؛ عدم شناخت سیاست‌گذاران از آمال، آرزوها، انگیزه‌ها و در نتیجه رفتار دانشجویان امروز است. ارزشهای دانشجویان همچون ارزش های نسل‌های دو دهه اخیر متحول شده و اصرار بر انطباق آن با فرمول‌ها و سیاست‌های اعمال شده در سه دهه منتهی به دهه شصت، نتیجه‌ای جز عمیق شدن تعارض‌ها در بر نخواهد داشت.
بزرگداشت راستین روز دانشجو و فراگیری درس‌ها و پاسداشت دستآوردهای آن رخداد تاریخی، آزادی و بازگشت تمامی دانشجویان (و جوانان) و استادان (و فعالان عرصه‌ی فرهنگ و هنر) بازداشت شده و یا از کار برکنارشده در این روزها ست...