درگذشت بهرام بیضایی هنرمند و کارگردان سرشناس کشورمان با واکنش گسترده چهره های سیاسی و فرهنگی همراه شد.
به گزارش جماران؛ مسعود پزشکیان رئیس جمهوری درگذشت بهرام بیضایی را تسلیت گفت.
متن پیام تسلیت رئیس جمهور به شرح زیر است:
بسم الله الرحمن الرحیم
درگذشت هنرمند و کارگردان برجسته سینما و تئاتر ایران، زندهیاد بهرام بیضایی، ضایعهای برای جامعه هنری و فرهنگی کشور است. وی از زمره هنرمندان مولفی بود که توانست هنر را با تفکر، تاریخ را با اسطوره و نمایش را با هویت ایرانی در آمیزد و آثاری خلق کند که فراتر از صحنه تئاتر و قاب سینما، در حافظه فرهنگی ملت ایران ماندگار شود.
بیتردید، آثار ماندگار خالق «روز واقعه» سرمایهای ماندگار برای فرهنگ ایرانزمین و بخشی ارزشمند از میراث فکری و هنری این مرز و بوم بهشمار میآید و در گذر زمان، بر غنا و اثرگذاری آن افزوده خواهد شد.
اینجانب درگذشت این هنرمند نامدار کشورمان را به خانواده محترم ایشان، جامعه هنری و فرهنگی کشور و همه دوستدارانش تسلیت می گویم و برای آن فقید آرامش ابدی و برای بازماندگان ایشان صبر، سلامتی و تسلای خاطر مسئلت دارم.
مسعود پزشکیان
رئیس جمهوری اسلامی ایران
***
پیام معاون اول رئیسجمهور در پی درگذشت بهرام بیضایی/ عارف: بیضایی نه یک دوره، که معیاری ماندگار در تاریخ هنر ایران است
به گزارش جماران؛ متن پیام محمدرضا عارف بدین شرح است:
انالله و اناالیه راجعون
درگذشت جناب آقای بهرام بیضایی هنرمند نامدار کشورمان، کارگردان ماندگار سینما و تئاتر، نمایشنامهنویس، فیلمنامهنویس و پژوهشگر برجسته فرهنگ و اسطوره، پایانی است بر حضور جسمانی یکی از عمیقترین صداهای تاریخ معاصر هنر این سرزمین؛ اما بیتردید، آغاز ماندگاری پررنگتر نام و اندیشه او در حافظه فرهنگی ایران است.
بهرام بیضایی نه صرفاً یک هنرمند، بلکه معمار اندیشه در هنر بود؛ هنرمندی که روایت، تاریخ، اسطوره، زبان و هویت ایرانی را با نگاهی نقادانه، ژرف و مستقل بازخوانی کرد و آثاری آفرید که هم پختگی و جهان بینی خاصی در آنها نمایان بود و هم فراتر از زمانه خود ایستادند. او با آثارش به ما آموخت که هنر، میدان پرسش است، نه تکرار؛ و فرهنگ، زیستگاهی زنده است، نه خاطرهای ایستا.
اینجانب درگذشت این هنرمند پیشکسوت و تأثیرگذار که عاشق ایران و ایرانی بود را به جامعه هنری، دانشگاهی و فرهنگی کشور، شاگردان، دوستداران، پژوهشگران و خانواده محترم ایشان بویژه همسر گرامی آن هنرمند گرانقدر سرکار خانم مژده شمسایی تسلیت میگویم و باور دارم که اندیشه، زبان و جهانِ بیضایی همچنان الهامبخش نسلهای آینده خواهد بود. نام او در تاریخ هنر ایران، نه بهعنوان یک دوره، بلکه بهمثابه یک معیار باقی خواهد ماند.
محمدرضا عارف
معاون اول رئیسجمهور
***
پیام تسلیت وزیر فرهنگ در پی درگذشت استاد بهرام بیضایی
در متن پیام سیدعباس صالحی آمده است:
درگذشت استاد بهرام بیضایی، نمایشنامهنویس، پژوهشگر و فیلمنامهنویس، موجب تاثر شد.
ایشان در سالهای طولانی فعالیت هنری خود، با خلق آثار نمایشی و سینمایی و توجه به ریشههای فرهنگی و اسطورهای، سهمی درخور در گسترش روایتگری ایرانی ایفا کردند.
اهتمام زندهیاد بیضایی به پژوهش و ارتقای دانش نمایش، در کنار نقش مؤثر در تربیت نسل جدید، بخشی از میراث فرهنگی این استاد هنرمند را شکل داده است.
آثار، پژوهشها و نوشتههای زندهیاد بیضایی از تالیفات، تا آثار نمایشی و سینمایی در حافظه هنر ایران پایدار خواهد ماند.
این سوگ را به خانواده محترم ایشان، شاگردان، هنرمندان و دوستداران هنرهای نمایشی و سینما تسلیت میگویم و از خداوند متعال برای آن مرحوم رحمت و غفران و برای بازماندگان، صبر و شکیبایی خواستارم.
حسین زاده، معاون رئیسجمهور: غم درگذشت بهرام بیضایی تلنگری دوباره است تا بیش از پیش به خانهمند شدن نخبگان در وطنمان «ایران جان» بیاندیشیم
***
حسین زاده،: غم درگذشت بهرام بیضایی تلنگری دوباره است تا بیش از پیش به خانهمند شدن نخبگان در وطنمان «ایران جان» بیاندیشیم
عبدالکریم حسین زاده معاون رئیسجمهور در امور توسعه روستایی و مناطق محروم کشور در پی درگذشت بهرام بیضایی، هنرمند نامدار و اندیشمند برجسته سینما و تئاتر ایران، با صدور پیامی این ضایعه را به جامعه هنری، دوستداران فرهنگ ایران و خانواده ایشان تسلیت گفت.
به گزارش جماران؛ متن پیام عبدالکریم حسین زاده به این شرح است:
افسوس که ایران، یکی از سترگترین روایتگران ادب و هنر را از دست داد؛ بهرام بیضایی.
یارِ دیرینِ شاهنامهٔ فردوسی و هنرمندی که با قلم و اندیشه، تار و پود تاریخ و فرهنگ این سرزمین را به صحنه آورد و ریشههای ایرانیمان را در دل هنر زنده نگاه داشت.
واژهواژهٔ نوشتهها و لحظهبهلحظهٔ آثار نمایشی او هم تجلی هویت کهن ایران و پیوستگی فرزندان این خاک با گذشتهشان بود و هم یادآور ارزشهای والای انسانی و اجتماعی.
تلخی این فقدان زمانی ژرفتر میشود که به یاد آوریم او که عمری مردم اش را به تأمل درباره ریشهها و فرهنگ شان فرا می خواند، دور از آغوش وطن چشم بر جهان بست.
این تجربه تلخ، ضرورتِ بازاندیشی در سازوکارهای حمایت از سرمایههای فرهنگی کشور را یادآور میشود تا سرزمین ما بیش از این ناچار به وداع در غربت با فرهیختگانی نباشد که میتوانند در متن زندگی و فرهنگ این ملت حضور داشته باشند و اثر بگذارند.
غم درگذشت بیضایی تلنگری دوباره است تا بیش از پیش به خانهمند شدن نخبگان در وطن مان" ایران جان" بیاندیشیم.
زنده یاد بهرام بیضایی برگ تازهای بر دفتر فرهنگ ایرانزمین افزود و میراثی برجای گذاشت که فراتر از زمان، در حافظه فرهنگی این ملت، بقا خواهد یافت. این ضایعه را به جامعه هنری، دوستداران فرهنگ ایران و خانواده گرامی او تسلیت میگویم.
***
سخنگوی جبهه اصلاحات: استاد بیضایی در حافظهی تاریخی ملت ایران جاویدان است
جواد امام نوشت: اندوهی عمیق، خبر درگذشت استاد بهرام بیضایی ، هنرمند نامدار و چهره ماندگار «ایران زمین» را دریافت کردیم؛ هنرمندی که آثارش در حافظه جمعی مردم این سرزمین و در دل و جان هنردوستان ثبت شده است. کسی که رسالتش را به بهترین شکل ممکن به انجام رساند و تا همیشه در حافظه ی تاریخی این ملت جاویدان است...
روحش شاد و یاد و خاطره اش گرامی باد.
تسلیت به همه ی دوستداران هنر و هنرمندان ایران
***
واکنش محمود صادقی به درگذشت بهرام بیضایی با جمله ای از این هنرمند سرشناس: این نیست آنچه ما میگفتیم!
***
در سوگ بهرام بیضایی عزیز/ در گذر شتاب زده زمان گاهی چه زود دیر می شود
آذر منصورى رییس جبهه اصلاحات نوشت:
با اندوهی عمیق، درگذشت استاد بهرام بیضایی، پژوهشگر، نمایشنامهنویس و فیلمساز برجسته و از چهرههای ماندگار فرهنگ و هنر ایران، ضایعهای جبرانناپذیر برای جامعهی فرهنگی و هنری کشور بهشمار میآید.
بهرام بیضایی از معدود اندیشمندانی بود که با اتکا به دانشی ژرف از تاریخ، اسطوره و ادبیات ایران، روایتهایی ماندگار و انسانی در عرصهی تئاتر و سینما آفرید. آثار برجستهی او، از جمله «چریکهی تارا»، «مرگ یزدگرد»، «باشو، غریبهی کوچک» و «مسافران»، بازتابدهندهی دغدغههایی عمیق دربارهی هویت ایرانی، کرامت انسان، مهاجرت، تاریخ و نسبت ما با سرنوشت جمعی است. او نهتنها خالق آثار هنری، بلکه آموزگار اندیشه، پرسشگری و نگاه نقادانه به فرهنگ و جامعه بود.
تلخی این فقدان زمانی ژرفتر میشود که به یاد آوریم بخشی از توان، خلاقیت و حضور این سرمایهی کمنظیر، در شرایطی سپری شد که امکان بهرهگیری شایسته و بههنگام از دانش و تجربهی او در میهن فراهم نبود. از دست رفتن چنین چهرههایی، جامعه را با حسرت فرصتهایی مواجه میکند که میتوانست به بار بنشیند و نشد؛ با ظرفیتهایی که میشد بیش از این قدر دانست و مجال بروز داد.
درگذشت استاد بیضایی، یادآور این حقیقت تلخ است که سرمایههای انسانی و فرهنگی، اگر بهموقع پاس داشته نشوند، به خاموشی میگرایند و در گذر شتابزدهی زمان، گاهی چه زود، دیر میشود.
اینجانب این ضایعهی بزرگ را به خانوادهی محترم ایشان، شاگردان، دوستداران و جامعهی فرهنگی و هنری ایران تسلیت عرض میکنم و برای روح بلند او آرامش و برای نام و آثارش ماندگاری آرزو دارم.
آذر منصورى
هفتم دیماه ۱۴۰۴
***
جعفر پناهی: بیضایی کسی بود که اسطوره، تاریخ و زبان ایران را به تصویر کشید و نگذاشت به فراموشی سپرده شوند
جعفر پناهی در یادداشتی به مناسبت درگذشت بهرام بیضایی نوشت:
بیضایی راه آسان را انتخاب نکرد. سالها حذف، سکوت تحمیلی و دوری را به جان خرید، اما زبان و باورش را واگذار نکرد. بسیاری از ما، مستقیم یا غیرمستقیم، از او آموختیم. آموختیم که چگونه در برابر فراموشی بایستیم.
آن روز در سانفرانسیسکو، قرار دیداری ساده با استاد داشتم؛ ساعت دو بعدازظهر. ساعت یازده تلفن زنگ زد. مژده شمسایی بود و بعد، صدا عوض شد؛ صدایی خسته و دردآلود. گفت حالش خوب نیست و ترجیح میدهد این دیدار در زمانی که حال بهتری دارد انجام شود؛ شاید در سفری دیگر. میدانستم که یک سال تمام شیمیدرمانی را پشت سر گذاشته بود و خستگی صدا، وزن همان نبرد خاموش را با خود داشت. بیآنکه بدانم این آخرین بار است صدایش را میشنوم، به امید سفر بعدی خداحافظی کردیم.
بهرام بیضایی فقط یک نام در تاریخ سینما و تئاتر ایران نبود؛ او کسی بود که اسطوره، تاریخ و زبان این سرزمین را به تصویر کشید و نگذاشت به فراموشی سپرده شوند. سینمای ایران، پیش از آنکه جهانی دیده شود، در آینهی نگاه او خود را شناخت. او به تصویر اندیشه بخشید و به روایت، شأن.
امروز، آن صدای خسته برای من صدای یک عصر کامل است؛ عصری که با بیضایی فکر کرد و قد کشید. سینمای ایران به او بدهکار است؛ نه فقط برای آثارش، بلکه برای شرافتی که به اندیشه و هنر بخشید. او رفت، اما آنچه ساخت و کاشت، در تصویر، در کلمه و در وجدان ما زنده مانده.
***
تاجزاده از زندان اوین درگذشت بهرام بیضایی را تسلیت گفت/ او پرده از بسیاری از رازهای کهن ایران برداشت
مصطفی تاجزاده نوشته است: خبر درگذشت استاد بهرام بیضایی، از عاشقان فرهنگ و احیاگران اسطورههای ایرانی، اندوهی سنگین بر دلها نشاند. استاد بیضایی کارگردان، نویسنده و از زمره نگهبانانِ فرهیخته ادب و فرهنگ این مرز و بوم بود و آثار ماندنی برای ما بهجا گذاشت و پرده از بسیاری از رازهای کهن ایران برداشت.
با احترام و ستایش فراوان برای آنچه او برای فرهنگ و ادبیات ایران به بار آورد، به خانواده محترم او، همکاران و همه دوستدارانش تسلیت میگویم.
او که آنچنان که بایسته و شایسته بود در وطن خود از سوی حکمرانان قدر ندید، اما قدر همچون اویی را مردمان و دوستداران فرهنگ دیرینه و غنی ایران میدانند.
جهان یادگار است و ما رفتنی
به گیتی نماند بجز گفتنی
به نام نکو گر بمیرم رواست
مرا نام باید که تن مرگ راست
مصطفی تاج زاده ۷دی ماه
زندان اوین
***
کیهان کلهر در فقدان بهرام بیضایی نوشت: او مرغکی نشسته بر شاخهای از سرو کاشمر بود
کیهان کلهر (نوازنده کمانچه) نوشته است:
«به گمانم
او مرغکی نشسته بر شاخهای از سرو کاشمر بود وقتی بدستور متوکل بر زمین افتاد.
یا به هیأت جامهداری در شبیهخوانی میدان نقش جهان که از خجند تا اصفهان ببوی خون سیاوش آمده.
شاید خاک بود در قادسیه؛ آنگاه که رستم فرخهرمز از رود عتیق بیرون کشیده شد و بر او و در خون خویش درغلتید.
یا به هیبت دهقانی، راویِ داستان اکوان دیو، گاهگاه مهمان خانهای میشده در دیه پاژ.
او باد بود پیچیده زیر سقف آسیابی در مرو، شاهد مرگ یزدگرد.
بیگمان او هشتاد و هفتساله نبود.
«بهرام بیضایی» طربنامه نویسِ همۀ مطربان گمنام و خاموشِ قرنها
که جز شادی نخواستند و جز اندوه نبردند.
تا باد چنین باد که فرهنگ ایران چنین فرزندانی بپرورد.»
***
اسحاق جهانگیری: بهرام بیضایی راوی ایران بود
به گزارش جماران؛ اسحاق جهانگیری معاون اول رئیس جمهور در دولت های یازدهم و دوازدهم با انتشار این ویدیو، در پیامی به مناسبت درگذشت بهرام بیضایی کارگردان سرشناس کشورمان نوشت:
به نام خدا
ایران این روزها فرزندی را از دست داد که در همه احوال به او میبالید. بهرام بیضایی فراتر از یک سینماگر و حتی یک هنرمند، همواره راوی ایران بود، او در همه جا در ایران و دور از آن، بر پرده سینما یا صحنه تئاتر و صفحه کتاب از ایران گفت و به ایران اندیشید و ایران را از یاد نبرد.
یادش گرامی باد.
***
محمود دولتآبادی: بیضایی سعدی زمانه ماست
محمود دولتآبادی نوشت: هنوز رطوبت خاک و کفن ناصر تقوایی خشک نشده که خبر از دست رفتن بهرام بیضایی چشمان مرا مرطوب میکند.
یک روز که او نمایشنامه «دیوان بلخ» را خواند، نزدیک نشستم و گفتم آقای بیضایی شما سعدی زمانه ما هستید و گمان میبرم که اشتباه نکرده باشم در حدود نیم قرن پیش از این!
چند پیام تسلیت از مدیران فرهنگی و نهادها برای بهرام بیضایی
سازمان سینمایی، اداره کل هنرهای نمایشی، مرکز گسترش سینمای مستند، تجربی و پویانمایی، موزه سینما، جشنواره تئاتر فجر و انجمن صنفی عکاسان سینما درگذشت بهرام بیضایی را تسلیت گفتند.
بهرام بیضایی کارگردان، پژوهشگر و نمایشنامهنویس نامدار ایرانی ۵ دی درگذشت و نهادها و ارگانهای فرهنگی در پی درگذشت این هنرمند سرشناس چند پیام تسلیت منتشر کردند.
پیام تسلیت رئیس سازمان سینمایی
در پیام رائد فریدزاده رئیس سازمان سینمایی در فقدان بهرام بیضایی آمده است: «امروز سینمای ایران، یکی از «معماران هویت» خود را از دست داد. استاد بهرام بیضایی، آنسوی پردههای نقرهای و فراتر از واژگان صحنه، نگاهبان بیدار حافظه جمعی ما بود. او کسی بود که نبض اسطوره را در کالبد معاصر دمید و تاریخ را نه به مثابه گذشتهای مرده، که به عنوان حقیقتی جاری و تپنده به تصویر کشید.
در جهان فلسفی بیضایی، «جستوجو» و پرسشگری اصل اصیل و بنیادین هستی بود؛ جستوجوی ریشهها در تلاطم بادها و بازخوانی حقیقت، در غبار سوءتفاهمهای تاریخی. او به ما آموخت که سینما میتواند «آیین» باشد و دوربین، ابزاری برای کشف لایههای مکتوم روح ایرانی. از «رگبار» که باران آگاهی بر جانهای تشنه بود، تا «باشو» که سرود همبستگی خاک و خون گشت، هر نمای او، سندی بر منزلت والای هنر در این سرزمین است.
به واقع که استاد سخن و کلام بود که با زبان سره و نگاه نافذش، غبار از چهره میراث کهن برگرفت و به آن جایگاهی جهانی بخشید. بیضایی ثابت کرد که برای جهانی شدن، باید از عمیقترین سرچشمه های وجودی خود رسوخ کرد. سینمای ایران همواره وامدار دقت هندسی، وسواس حکیمانه و نگاه متفکرانه او خواهد بود.
اینجانب، فقدان اندیشمند یگانه عرصه فرهنگ و هنر را به خانواده گرانقدر ایشان، اصحاب سینما و تئاتر و تمامی کسانی که با آثار او زندگی کردند، تسلیت عرض میکنم.
نام و یاد و خاطره بهرام بیضایی در تالار آینه فرهنگ ایران، برای همیشه تکثیر خواهد شد و حضور معنویاش، چونان نوری تابان برای آیندگان، پایدار خواهد ماند.»
پیام تسلیت مدیرکل هنرهای نمایشی
پیام تسلیت رضا مردانی مدیرکل هنرهای نمایشی بدین شرح است:
«خبر درگذشت استاد بهرام بیضایی، نویسنده، نمایشنامهنویس، پژوهشگر و کارگردان اثرگذار تئاتر و سینمای ایران، ضایعهای جبرانناپذیر برای فرهنگ و هنر این سرزمین است. هنرمندی که با نگاه موشکافانهاش به اسطوره، تاریخ، زبان و هویت ایرانی، نسلهای متوالی از هنرمندان را به اندیشیدن، خلقکردن و پاسداشت هنر این مرز و بوم فراخواند و با آثار ماندگار خود چراغی پیشرو برای تئاتر ایران برافروخت.
بیضایی تنها یک نام در تاریخ هنر نبود؛ او جریانساز اندیشه و زیست فرهنگی بود و امروز میراث علمی و هنریاش گواهی است بر تلاش خستگیناپذیرش برای اعتلای هنر نمایش. فقدان او نهفقط اندوهی برای شاگردان، همکاران و دوستدارانش، بلکه سوگی فراگیر برای هنر ایران است.
ضمن عرض تسلیت به خانواده محترم ایشان، جامعه تئاتر، هنرمندان و تمامی دوستداران فرهنگ ایرانی، از خداوند متعال برای آن استاد فرزانه رحمت و آرامش و برای بازماندگان صبر و شکیبایی مسئلت دارم. یاد و نامش تا همیشه در صحنههای هنر این سرزمین جاری و زنده خواهد ماند.»
پیام تسلیت مرکز گسترش
مرکز گسترش سینمای مستند، تجربی و پویانمایی با انتشار پیامی درگذشت بهرام بیضایی سینماگر، پژوهشگر، نمایشنامهنویس و کارگردان تئاتر را تسلیت گفت.
در این پیام نوشته شده است: «درگذشت استاد بهرام بیضایی، کارگردان، پژوهشگر و نمایشنامهنویس نامدار ایرانی ضایعهای برای فرهنگ و هنر سرزمینی است که همواره از آن یاد کرد و به تاریخ و فرهنگش عشق ورزید.
بهرام بیضایی، برای دوستداران فرهنگ و هنر ایرانی، همواره زنده خواهد بود. این فقدان را به خانواده بزرگ سینمای ایران و دوستدارانش تسلیت میگوییم.»
پیام تسلیت مدیرعامل موزه سینما
فاطمه محمدی مدیرعامل موزه سینما نیز در پی درگذشت بهرام بیضایی پیام تسلیتی منتشر کرد.
متن این پیام بدین شرح است: «درگذشت یکی از مفاخر بیتکرار هنر و فرهنگ این مرز و بوم، استاد بهرام بیضایی، بیتردید ضایعهای جبرانناپذیر است. سینمای ایران یکی از مفاخر بزرگ و بیبدیل خود را از دست داد و ما تنها نظارهگر خالی شدن سینمای ایران از استادان و اندیشمندان بزرگ آن هستیم.
استاد بهرام بیضایی عمر پربار خویش را وقف پاسداری از هویت، زبان و تاریخ این سرزمین کرد و با آثاری ماندگار و نگاهی ژرفاندیش، افقهای تازهای در هنرهای نمایشی و سینمای ایران گشود و نام خود را برای همیشه در حافظهی فرهنگی این سرزمین ثبت کرد.
موزه سینمای ایران، فقدان این استاد یگانه را به خانواده گرامی ایشان، جامعه هنری کشور و همهی دوستداران فرهنگ و هنر ایران تسلیت میگوید.»
پیام تسلیت خانه تئاتر
«بهرام بیضایی درگذشت
خبر کوتاه اما بسیار تلخ و جانگداز است برای فرهنگ و هنر ایران.
بهرام بیضایی نهفقط یک نویسنده و کارگردان صاحبسبک بود، که جهانی از رمز و راز و تاریخ و خیال را با زبان خود آفرید و بر صحنههای ایران و جهان به نمایش گذاشت. آثار جاودانهاش همچون آینههایِ روشنِ تجربه انسانی، تئاتر و سینما را به عمق وجود مخاطب پیوند زدند.
او که عمر سترگ خود را وقف آفرینش و پژوهش هنر کرد، در هر نقش و روایت، «پرسش» را بزرگتر از «پاسخ» نشاند همانگونه که در جهانِ مرگ یزدگرد میدانیم که حقیقتِ یک واقعیت نیز میتواند چندچهره باشد و هیچ روایتِ تکراری را نمیپذیرد.
او از نسل خلاقان نادری بود که نهتنها تئاتر و نمایش ایرانی را دگرگون کرد، بلکه اندیشه ما درباره «انسان»، «زبان» و «سرزمین» را گسترش داد.
بهرام بیضایی تنها یک نام در تاریخ تئاتر ایران نیست؛ او یک جهان فکری است، جهانی که در آن اسطوره و واقعیت، تاریخ و امروز و شعر و اندیشه در کنار هم زیست میکنند.
بیضایی با نگاهی ژرف به فرهنگ، اسطوره، تاریخ و انسان، نهفقط آثار نمایشی خلق کرد، بلکه مخاطب را با خود به سفری در عمق اندیشه برد؛ جایی که مرزبندیِ مرگ و زندگی، قصه و حقیقت، پایان و آغاز، همه در هم آمیختند و پرسشهایی بیزمان بر جای گذاشتند.
در زبان، در نمایش، در روایت، همواره نشانی از خاک و مردم این سرزمین داشت. بیضایی به ما یاد داد که میتوان با واژه و تصویر، ریشه را زنده نگه داشت و در روزگار بیپناهی، با تئاتر زیست.
امروز، زمانی که صدای خلاقیتش خاموش شده، میراث فکری و هنریاش زندهتر از همیشه بر جای مانده است. خانه تئاتر وفادار به میراث اوست و امیدواریم نسلهای آینده همچنان از آموزهها و آثار بینظیر او الهام گیرند.
خانه تئاتر ایران، با اندوهی عمیق، درگذشت این هنرمند یگانه را به خانواده محترمش، شاگردان، همکاران و تمام دوستداران فرهنگ و هنر ایران تسلیت میگوید و یاد و میراث او را گرامی میدارد.
نامش جاودانه، راهش روشن و اثرش ماندگار باد.»
پیام تسلیت انجمن منتقدان، نویسندگان و پژوهشگران تئاتر
در پی درگذشت بهرام بیضائی، انجمن منتقدان، نویسندگان و پژوهشگران تئاتر، با انتشار پیامی، این فقدان بزرگ را تسلیت گفت.
در متن این پیام آمده است:
«وقتی همه خوابیم،
درگذشت استاد بهرام بیضائی در غربت، نمادی تلخ از زخمهای فرهنگ این روزگار است. او که عمرش را به زبان، اسطوره و تئاتر ایران بخشید، ناگزیر دور از وطن خاموش شد و ما در فقدانش، آیینهای از رنج فرهنگ مهجور و غربتزده خود را میبینیم.
۲۴ مرداد سال ۱۳۹۸ خورشیدی بود که انجمن منتقدان، نویسندگان و پژوهشگران تئاتر، با افتخار در جشن سالیانه خود نشان ویژه کمیسیون ملی یونسکو را به استاد تقدیم کرد. ایشان در پیام تصویری اختصاصی خود که در آن مراسم پخش شد، چنین فرموده بودند که: «این جهان را چارهای جز فرهنگ نیست»؛ پیامی که امروز بیش از هر زمان دیگری، پژواک سوگوار قلبهای ماست؛ که این سوگ، تنها سوگِ درگذشتِ یک استاد نیست؛ سوگِ فرهنگی است که فرزندانش را در دوری و خاموشی بدرقه میکند.
اکنون دو نکته پیشِ روست: نخست ضرورت پاسداشت بههنگامِ بزرگانِ و دیگر مسئولیت ما در نگاهبانی از فرهنگ؛ و پرسشِ تلخ این است: تا کی باید مرگ در غربت، شرطِ دیدنِ قدرِ آنان باشد؟
انجمن منتقدان، نویسندگان و پژوهشگران تئاتر، با اندوهی عمیق، درگذشت استاد بهرام بیضائی را به جامعه فرهنگی و هنریِ سوگوار ایران زمین تسلیت میگوید.»
پیام تسلیت انجمن صنفی عکاسان سینما
در پیام تسلیت انجمن صنفی عکاسان سینما در پی درگذشت بهرام بیضایی آمده است: «درگذشت استاد فرهیخته، نمایشنامهنویس، فیلمساز و اندیشمند بزرگ فرهنگ ایران،
زندهیاد بهرام بیضایی، ضایعهای عمیق و اندوهبار برای هنر ایران و تمامی اهالی تصویر و اندیشه است.
انجمن صنفی عکاسان سینما، این فقدان بزرگ را به جامعه هنری تسلیت میگوید و باور دارد نام و آثار بهرام بیضایی برای همیشه در تاریخ هنر این سرزمین زنده و جاودان خواهد ماند.»
پیام تسلیت دبیر جشنواره تئاتر فجر
پیام تسلیت وحید فخر موسوی دبیر چهل و چهارمین جشنواره بین المللی تئاتر فجر در پی در گذشت هنرمند فقید بهرام بیضایی بدین شرح است:
«از شمار دو چشم یک تن کم/ وز میان خرد هزاران بیش
دریغ و افسوس که امروز، ستارهای دیگر از آسمان فرهنگ، هنر و تئاتر ایران زمین خاموش شد.
زنده یاد استاد بهرام بیضایی، مردی که با قلم و نگاه خویش در تئاتر این سرزمین صحنههایی آفرید، ماندگار و جاودان.
پژوهشگر و کارگردان بیهمتا از گنجینه اساطیر ایران، نمایشنامهنویس و کارگردانی که صحنههای تئاترش را با نوری از جان روشن کرد، معلمی دلسوز که دانش و تجربه اش را بی منت نثار دیگران می کرد.
از «مرگ یزدگرد» و «شب هزار و یکم» تا «خاطرات هنرپیشه نقش دوم»، هر اثر او نه تنها یک شاهکار هنری، بلکه جستجوگری عمیق در هویت، تاریخ و فرهنگ ایرانی بود.
یادش در دل صحنههای تئاتر ایران، در کلمات درخشان نمایشنامههایش و در نگاه نسلهایی که از او آموختند، به نیکی خواهد ماند.
در این لحظات سخت، تسلیت عمیق خود را به خانواده محترم استاد، به همه شاگردان، دوستداران و جامعه بزرگ هنری ایران تقدیم میکنم. بیشک، راه هنری او ادامه دارد.
روانش شاد و یادش گرامی باد.»
دلنوشته ای از هیئت مدیره و بازرسان انجمن بازیگران خانه تئاتر
هیئت مدیره و بازرسان انجمن بازیگران خانه تئاتر در سوگ بهرام بیضایی دل نوشته ای به شرح زیر منتشر کردند:
«مرگ، آنگاه که به نام بهرام بیضایی خوانده میشود، دیگر ایستگاه نیست؛ مکثی است در میانه اجرا، سکوتی سنگین پیش از آنکه بازیگر نفس عمیقتری بکشد و دوباره به صحنه بازگردد.
استاد بهرام بیضایی نرفت؛ او از ما عبور کرد و در تنِ ما ماند. در حافظه عضلانی بازیگر، در لرزش پیش از گفتنِ یک جمله، در مکثی که معنا را فریاد میزند و در ترسی که به آگاهی بدل میشود. ما، بازیگران این سرزمین، با آثار او آموختیم که صحنه جای تظاهر نیست؛ میدان مواجهه است. بیضایی ما را از بازیِ نقش به زیستنِ موقعیت رساند؛ از ادای احساس به تحمل حقیقت.
او به ما یاد داد بدن، حامل تاریخ است؛ صدا، حافظه جمعی دارد؛ و سکوت، گاه از هر دیالوگی راستگوتر است. در جهان او، بازیگر تنها اجراگر متن نبود؛ شاهد بود،
قاضی نبود، اما مسئول بود. مسئولِ روایتِ زخم، مسئولِ حملِ اسطوره در زمانهای بیحوصله و مسئولِ ایستادن میان سرنوشت و انتخاب. بیضایی، ما را به دیدنِ تاریکی عادت داد بیآنکه مجوز فرار بدهد. قهرمانانش نجاتدهنده نبودند، و ضدقهرمانانش محکوم مطلق.
همه، انسان بودند با حقِ فهمیدهشدن. ما بازیگران، در کار با او آموختیم که تراژدی تمرینِ سقوط نیست، تمرینِ آگاهی است؛ و انسان، حتی در شکستن، حرمت دارد. امروز که نام تو همچون «مرگ یزدگرد» بر زبان زمان میلغزد، میدانیم که صدایت خاموش نشده؛ فقط به لایهای عمیقتر از گوشِ تاریخ رفته است.
انجمن بازیگران خانه تئاتر، با اندوهی اندیشمندانه، فقدان استادی را سوگوار است که ما را از بازیگریِ بیخطر به بازیگریِ مسئول رساند. ما بر صحنههایی که تو به تفکر،
به تردید، و به حقیقت آغشته کردی، سوگند میخوریم پرسش را زنده نگه داریم، سکوت را بفهمیم و تئاتر را نه پناه فراموشی، که میدان بیداری بدانیم.
یادت، در ما بازیگران، نه یک خاطره، که یک شیوه زیستن است.»
پیام تسلیت انجمن تهیهکنندگان مستقل سینمای ایران
انجمن تهیهکنندگان مستقل سینمای ایران در پیامی درگذشت بهرام بیضایی را تسلیت گفت و او را استاد مسلم سینما و تئاتر دانست.
در پیام تسلیت انجمن تهیه کنندگان مستقل سینمای ایران آمده است:
«بهرام بیضایی، مردی که شرافت قلم را نفروخت
درگذشت بهرام بیضایی، استاد مسلم سینما تئاتر، اسطوره شناس، نویسنده و مرد فرهنگ، برای فرهنگ جستوجوگر جهان ما، حسرت آفرین است.
اگر او عمر نوح هم داشت، رفتنش به واسطه سالها قلم زدن عمیق در حوزههای مختلف فرهنگ و برداشتن قدمهای بسیار جدی در حوزههنرهای نمایشی و تصویری، این حسرت را صد چندان میکند.
مردی که شرافت قلم را نفروخت و اندیشه را چنان حرمت نهاد که اکنون بخشی از آن است.کمتر کسی است که در عالم هنر توانسته باشد چنین جایگاهی را میان عام و خاص پیدا کند.
اندیشه همواره در همه آثار او، از تاریخ باستان تا امروز روز مردم، موج زد و خمیر مایه تعهد به شریف زیستن را معنای دوباره بخشیده است.
انجمن تهیهکنندگان مستقل سینمای ایران، با اندوه فراوان، درگذشت این استاد دردانه سینما و تئاتر را به اهل فرهنگ و شرافت و مردم ایران و خانواده محترم ایشان تسلیت میگوید و بابت خلق آثاری ماندگار، زندگی هنری او را ستایش می کند.»
پیام تسلیت انجمن منتقدان و نویسندگان سینمای ایران
در پیام تسلیت انجمن منتقدان و نویسندگان سینمای ایران در سوگ بهرام بیضایی آمده است: «با اندوهی ژرف، فقدان استاد بیبدیل سینما و تئاتر ایران، عالیجناب بهرام بیضایی را به جامعه هنری، سینماگران و تمامی دوستداران فرهنگ و هنر ایران تسلیت میگوییم.
او نه تنها فیلمساز و نمایشنامهنویسی بیهمتا بود، بلکه ذهن و زبان سینما و تئاتر ایران را در ابعادی نو و ژرف دگرگون ساخت.
بیضایی با آثاری که همچون آیینهای زلال، پیچیدگیهای تاریخ، اجتماع و روان انسان را بازتاب میداد، سینمای ایران را از مرزهای مرسوم عبور داد و به جهان هنر، هویتی اصیل و ماندگار بخشید.
او استاد روایتگری بود؛ روایتگری که در هر تصویر، هر سکوت و هر حرکت شخصیتهایش، عمق و عظمت انسان و تاریخ را به مخاطب منتقل میکرد.
فقدان او برای ما، نه تنها از دست دادن یک هنرمند بزرگ، بلکه از دست دادن یک مرجع اخلاقی و فکری در هنر است؛ کسی که یادآور شد سینما و تئاتر میتوانند همزمان روشنگر، زیبا و فلسفی، و فردی و جمعی باشند.
او بارها تأکید کرده بود که «این جهان را چارهای جز فرهنگ نیست»؛ جملهای که اکنون با رفتنش، هرچه بیشتر سنگینی و حقیقت آن را برای ما نمایان میسازد.
انجمن منتقدان و نویسندگان سینمای ایران، در کنار همه علاقهمندان هنر، این فقدان و اندوه بزرگ را تسلیت میگوید و یاد و آثار جاودانه او را که میراثی ماندگار برای ایران و جهان است، گرامی میدارد.
روح بزرگش شاد و یادش جاویدان …»
پیام تسلیت انجمن بازیگران سینمای ایران
پیام تسلیت انجمن صنفی بازیگران سینمای ایران بدین شرح است:
«ایرانِ عزیز ما بزرگمردی از تبارِ بزرگانِ اثرگذار در عرصه ادبیات و هنر را از دست داد. بهرام بیضایی، خردمندی فرزانه، که در دنیای تئاتر و سینمای ایران در تمامی سال های هنرنمایی خود، در اوج درخشش، تنها شبیه خودش بود و هیچ کس شبیه او نشد. تمامی آثار او برای ما و یقینا برای آیندگانِ پس از ما خواندنی و دیدنی و آموختنی است.
انجمن صنفی بازیگران خانه سینما این فقدان بزرگ را به مردم ایران، عموم هنرمندان و به ویژه خانواده گرامی و همکار ارجمندمان خانم مژده شمسایی، یار و همسرِ همراه و هم دلِ ایشان صمیمانه تسلیت عرض می کند. روحش شاد و در آرامش و مهر بی پایان پروردگار …»
پیام تسلیت مدیرکل هنرهای نمایشی رادیو
محسن سوهانی مدیرکل هنرهای نمایشی رادیو و رادیو نمایش، در پیام تسلیت خود برای بیضایی نوشت:
«درود و مهر
با اندوهی ژرف، درگذشت استاد بزرگ و چهره ماندگار هنرهای نمایشی، جاویدنام بهرام بیضایی را تسلیت عرض میکنم.
آفرینشگر متن «روز واقعه» و ماندگارهایی چون «باشو غریبه کوچک» از میان ما رفت؛ آنکه با کلامی سوخته از حقیقت بزرگ حماسه عارفانه حسینی و نگاهی آکنده از تاریخ، واقعه را از مرز روایت گذراند و به مرتبه شهادت معنا رساند.
بیضایی همواره پاسدار هویت، فرهنگ و حافظه جمعی این سرزمین بود. هنرمند اندیشه ورزی که با زدودن غبار فراموشی از رخ اسطوره و تاریخ، معنای هویت ایرانی را در جان انسان معاصر میجست و بازمیآفرید.
یادش گرامی و روانش مینوی باد.»
پیام تسلیت بنیاد اکبر رادی
بنیاد اکبر رادی (موسسه فرهنگی هنری استاد اکبر رادی) به مناسبت جاودانگی استاد بهرام بیضایی، پیامی به این شرح منتشر کرد:
«شگفتا که تبریک - دیگر - فرق چندانی با تسلیت ندارد. زادروز استاد بهرام بیضایی بر تئاتر ایران تسلیت باد؛ آن دُرِ ناب هنرِ ایرانزمین که در برابر سِفلگان و سِفلهپروران سر خم نکرد؛ والامنش بود و والامنش ماند. به جیفه دنیا دل نیاسود و به مَکر سیاستورزان خویشتن نیالود و به بطالت جان نفرسود. و همچنانکه زندهیاد اکبر رادی نوشت: به روح صحنهی ما رستگاری جاودانه بخشید.
بنیاد اکبر رادی عروج استاد بهرام بیضایی را به اهالی فرهنگ و هنر و خانواده ارجمند وی، بهویژه همسر و فرزندانش تسلیت میگوید.»
پیام تسلیت رئیس بنیاد ایرانشناسی
علی اکبر صالحی رئیس بنیاد ایرانشناسی در پی درگذشت بهرام بیضایی با صدور پیامی ضمن تسلیت این ضایعه بزرگ به جامعه فرهنگی و هنری کشور، از جایگاه ماندگار آثار و اندیشههای ایرانشناسانه این هنرمند در حافظه فرهنگی و تاریخی ایران یاد کرد.
متن پیام به شرح زیر است:
«درگذشت اندوهبار استاد بهرام بیضایی، هنرمند فرهیخته، نمایشنامهنویس، فیلمساز و از چهرههای کمبدیل فرهنگ و هنر معاصر ایران، موجی از تأثر و اندوه در میان اهالی فرهنگ، هنر و اندیشه برانگیخت. این ضایعه بزرگ، فقدان شخصیتی است که آثار و اندیشههایش بخشی ماندگار از حافظه فرهنگی و تاریخی ایران را شکل داده است.
زندهیاد بیضایی با تکیه بر شناخت عمیق از اسطورهها، تاریخ، زبان و سنتهای ایرانی، هنری را بنیان نهاد که فراتر از بیان زیباییشناختی، واجد نگاهی ریشهدار و ایرانشناسانه بود. آثار او در عرصه سینما و تئاتر، روایتگر لایههای پنهان هویت ایرانی و بازتابدهنده پیوند ژرف میان هنر، تاریخ و فرهنگ این سرزمین است؛ میراثی که نقش مهمی در معرفی و بازخوانی تمدن ایران در دوران معاصر ایفا کرده است.
اینجانب ضمن ابراز همدردی عمیق، درگذشت این اندیشمند و هنرمند بزرگ را به خانواده محترم ایشان، جامعه هنری و فرهنگی کشور، شاگردان و دوستداران آثارش تسلیت عرض میکنم و از درگاه خداوند متعال برای آن فقید سعید، رحمت واسعه و آرامش ابدی و برای بازماندگان گرامی صبر و شکیبایی مسئلت دارم.
بیتردید نام و آثار استاد بهرام بیضایی برای همیشه در تاریخ فرهنگ و هنر ایران ماندگار خواهد ماند.»
تکمیل می شود...
