خاطرات آیت الله هاشمی از وقایع جنجالی سال 1377؛ بیست و پنجم آذر: از پاسخ صریح در مورد جناحی بودن صداوسیما تا جلسه با علی لاریجانی و احتمال حمله نظامى آمریکا به عراق و بالا رفتن قیمت نفت

پایگاه خبری جماران: «در جستجوی مصلحت»، عنوان جدیدترین کتاب خاطرات روزنوشت اکبر هاشمی رفسنجانی است که امسال منتشر می شود.

این کتاب شامل خاطرات هاشمی از وقایع جنجالی سال 1377 است. روزنوشت های این سال از آن روز اهمیت دارد که ناگفته هایی را از دولت نوپای سیدمحمد خاتمی و وقایعی همچون دستگیری غلامحسین کرباسچی،  کتک زدن وزرای کشور و فرهنگ و ارشاد اسلامی وقت، استیضاح وزیر کشور و قتل های زنجیره ای را روایت می کند؛ وقایعی که هنوز پرونده آنها باز است.

جماران برای نخستین بار و به صورت اختصاصی روزنوشت های برهه ای حساس از این سال یعنی آذرماه 1377 را منتشر می کند.

بخش بیست و پنجم این روزنوشت ها در پی می آید:

چهار‌شنبه 25 آذر 1377  -  26  شعبان  1419  - 16 دسامبر 1998

بعد از نمازصبح، تا ساعت هفت و نیم کارکردم. سپس به مرکز صداوسیما، براى افتتاح همایش مدیران [سازمان صدا و سیمای] سراسر کشور رفتم. لدى‌الورود، بدون قرار قبلى، مصاحبه‌اى کوتاه با سیما کردم که مستقیم پخش شد. سؤالى در مورد اتهام جناحى عمل‌کردن صداوسیما کرد که‌ گفتم تا حدودى اتهام وارد است، ولى عمدتاً غیرجناحى است؛ لابد انتظار این جواب صریح را نداشتند.[23]

[24] - در بخشی از این سخنرانی آمده است: «به نظر من امروز یکى از مقاطع مهم تاریخ ماست.آنچه که از فضاى اوضاع جهانى، مخصوصاً کشورهاى اروپایى، آمریکایى و اسراییل برمى‌آید، این است که آنها برداشت‌هایى از ایران دارندکه انحرافى و غلط است و بر اساس آن برداشت‌ها، تحلیل‌هاى دیگرى دارند و فکر می‌کنم، برنامه‌هایى را براى خودشان ترسیم کرده‌اند که ما هم باید هوشیارانه این مسایل را بشناسیم و با آنها برخورد مناسب بکنیم . به نظر مى‌رسد بعضى از آنها حال و هواى اوایل انقلاب در روحیات‌شان ظاهر شده است. آن زمان فکر می‌کردند مى‌توانند در محتوا، انقلاب را تصرف کنند و از درون، افکار خودشان را تحمیل بکنند تا اگر رژیم پهلوى رفت، متناسب با زمان، حکومتى در ایران بیاید که باز هم مجرى فرامین آنها باشد. متأسفانه بعضى از رسانه‌هاى داخلى هم به تفکرات آنها کمک می‌کنند و بعضى از تحلیل‌هاى کودکانه‌اى که در لباس عالمانه و گاهى اظهارات دانشگاهى مطرح می‌شود، آنها را امیدوارتر می‌کند. من همین امروز صبح، گزارشى دیدم که در تحلیلى مدعى شده بود شرایط اقتصادى ایران، به گونه‌اى است‌که مجبور است تسلیم بشود؛ البته این همراه چراغ سبز و نشان دادن قیافه‌هاى آشتى‌جویانه، اما در واقع رذیلانه است، ولى به طور جدى اشتباه می‌کنند. نه از لحاظ فرهنگى از آن موقع وضعمان بدتر است، بلکه خیلى هم بهتر است و نه از لحاظ سیاسى و آن قدر نیروهاى مخلص فرهنگى تربیت شده و مؤمن در کشور هست که قابل مقایسه با آن زمان نیست. انتخاب یک سید بزرگوار، عالم و انقلابى را که جزو نزدیک‌ترین نیروها به امام بوده و در همین جامعه ما سال‌ها وزیر بوده و مسئولیت‌هاى عمده فرهنگى داشته است، سندى دیگر عنوان می‌کنند، دال بر اینکه مردم ایران، چیز دیگرى غیر از انقلاب اسلامى و انقلاب دینى انتخاب کرده‌اند. آنها فکر می‌کنند، حتى شعار توسعه سیاسى، گمراه‌کننده است. برداشت دوگانه از مسایل اسلام در حوزه طلبگى، حوزه دانشگاهى و محیط‌هاى آزادمنش فرهنگى، چیزى طبیعى و مبارک است. ما از اینها هیچ وقت نگران نبودیم و فکر می‌کنیم، همیشه سازنده است. البته ما همیشه توصیه می‌کنیم که حدود را مواظبت بکنند و به کینه‌ها و عداوت‌هاى نادرست نرسند. ما دلیلى نمى‌بینیم که مردم را مأیوس کنند، حرف‌هاى بی‌خودى بزنند، وقتى که بعضى رسانه‌ها فضا را این چنین می‌کنند و شما هم به این واقعیت امر نمى‌رسید، یا تحت فشار نمى‌توانید درست دفاع بکنید، آن وقت زبان تحلیلگران نادان یا حیله‌گر باز می‌شود و تحلیل‌هاى غلط‌انداز و گمراه‌کننده در زمینه‌هاى مختلف ارایه می‌شود. من دیشب در اخبارى که به ما مى‌رسد، دیدم یک روحانى در یکى از شهرها گفته، اشتباه کردیم که برق و آب و راه براى روستاها بردیم. چون روستاها فقیرند و نمى‌توانند از اینها استفاده بکنند، وضع‌شان بدتر و خرج‌شان زیادتر می‌شود. مردم وقتى که پولÃ Äندارند، نیاز به تلویزیون و برق و راه ندارند. این جورى تحلیل می‌کنند. یا یکى از مدیران کشور، چند روز پیش گفته بود که سدسازى، توجیه اقتصادى ندارد، آن هم در کشورى که آب واقعاً مایه حیات است. ما خیلى کم باران داریم و اکثر آب‌ها سیل می‌شود و خاک‌ها را هم بر مى‌دارد و به دریا مى‌برد و خرابى به وجود مى‌آورد و از طرف کشور به بیرون مى‌رود و یک مدیر باسابقه، می‌گوید که سدسازى توجیه اقتصادى ندارد. در صورتى که هر سدى با مواد غذایى که در سایه آن تولید می‌شود، در مدت کوتاهى می‌تواند هزینه‌هاى خود را در بیاورد و ده‌ها و صدها سال، کشور را رونق دهد. وقتى که فضا را خراب می‌کنند، تحلیلگران پُرمدعایى هم که برایشان اهمیت دارد تا اسم‌شان در تیتر روزنامه بیاید و روزنامه‌هایى هم که به دنبال تیترى هستند که توجه خوانندگان را جلب بکند، موجب این اتفاقات می‌‌شوند. ما اگر کوتاه بیاییم و حقایق و افتخارات‌مان را نگوییم، کارهاى ارزشمند گذشته‌مان را نگوییم، کم‌کم خواهند گفت، اصلاً اشتباه کردیم که انقلاب کردیم. همین الان گاهى هم عده‌اى می‌گویند.» رجوع‌کنید← کتاب «هاشمی رفسنجانی، سخنرانی‌های 1377»، دفتر نشر معارف انقلاب، 1399.

[26] - در بخشی از این سخنرانی آمده است: «وقتى‌که مجمع تقریب مذاهب، تشکیل شده بود، از اول تأکید داشتم‌که راه‌هاى عملى این تقریب، باید پیدا شود. این‌طورى که نمی‌شود، نشریه‌اى داشته باشیم وکنفرانسى تشکیل بدهیم و یک عده سخنرانى‌کنند. البته اینها هم راه‌‍‌هایى است، ولى جوابگو نیست. یکى از جاهاى تقریباً خوب، همین تأسیس مراکز تحصیلى است تا افراد مستعد و جوان‌هاى باآتیه در آنجا جمع بشوند و در یک فضاى علمى و با سعه صدر و برادرانه با هم مسایل را بحث بکنند. اگر ما در این مراکز باسعه صدر اسلامى، طبق قرآن انسان‌هاى «یَستَمعونَ القَول فیتبّعُونَ اَحسنهَ» باشیم، بهترین شعار ما در ائتلاف و همکارى اسلامى بین‌المللى است، جاى آن هم در دانشگاه است. اگر این جریان به طور جدى و یک حرکت عمومى مطرح بشود و آدم‌هاى مورد اعتماد مردم در اینجا معلم، مدرس یا دانشجو باشند و این بحث‌هاى خوبى را که در برنامه خودتان داشتید، این مذاهب مثلاً فقه مقارن، خیلى از مسایل ما را می‌تواند حل نماید. اغلب بحث‌هاى ما باید مقارن باشد. اگر رشته‌ها متفاوت است، باید در جایى اینها به هم بپیوندند و با هم بحث نمایند. از کارهاى مهم براى شما مدیران و معلمان، تزریق روحیه سعه صدر است. اگر تعصب‌ها بر فضاى ما حاکم باشد، ما در کار موفق نمى‌شویم. این را هم نمى‌گویم که آدم نسبت به عقاید خود، بی‌مبالات و مسامحه‌گر باشد. باید آن‌قدر اهل تحمل باشد که عقاید دیگران را هم بشنود. ما طلبه‌ها، در مسایل علمى تا حدودى این روحیه را داشتیم. البته در حوزه‌هاى علمیه، فضاى اجتماعى و این اختلافات مذهبى، خیلى مطلوب نیست. ما هنوز این را براى آنجا نمى‌پسندیم، اما به هر حال روحیه و بحث‌هاى طلبگى و مدرسه‌اى و دانشگاهى در مسایل علمى است که با دقت و حوصله به حرف‌هاى دیگران گوش مى‌دهیم تا بحث‌هاى همدیگر را بفهمیم. دیگران نیز حق دارند که از تفکرشان دفاع نمایند. اگر آن فضا را در دانشگاه ایجاد نمایید، دانشگاه راه درستى در پیش می‌گیرد و نیروهاى خوبى را هم جذب می‌کند. جاى اینها هم خالى است. اگر این حرکتى را که شما انجام داده‌اید، موفق بشود و جایى در ایران وجود داشته باشد که انسان‌هاى بااستعداد به آنجا وارد بشوند و در آنجا تحقیق کنند، با هم زندگى، مماشات و مدارا بکنند، عقایدشان را با استدلال بیان نمایند، راه درستى براى تقریب است. نمونه‌اى است که آن را مطرح می‌کنیم، این نمونه به خرج جمهورى اسلامى و زیر نظر رهبر انقلاب، در دنیاى شیعه اتفاق افتاده است.» رجوع‌کنید← کتاب «هاشمی رفسنجانی، سخنرانی‌های 1377»، دفتر نشر معارف انقلاب، 1399.