زندگینامه آیت الله سیدابراهیم رئیس الساداتی

سیدابراهیم رئیس الساداتی، مشهور به سیدابراهیم رئیسی در 23 آذر ماه 1339 در خانواده ای روحانی در محله نوغان شهر مشهد متولد شد. او پس از پشت سر گذاشتن تحصیلات ابتدایی وارد حوزه علمیه شد و تحصیلاتش را تا سطوح عالی ادامه داد. ایشان مسئولیت هایی از جمله تولیت آستان قدس رضوی (علیه السلام) و ریاست قوه قضاییه را در جمهوری اسلامی ایران برعهده داشته است.

پدر و مادر سیدابراهیم رئیسی هر دو از سادات حسینی بودند، وی پدرش را در 5 سالگی از دست داد.

تحصیلات و فعالیت های علمی 

سیدابراهیم رئیسی پس از دوران ابتدایی، تحصیلات حوزوی را از مدرسه نواب و سپس مدرسه آیت الله موسوی نژاد در مشهد آغاز کرد، و سپس در سال 1354 و در سن 15 سالگی به قم رفت. 

در آن زمان مدارس فیضیه و دارالشفاء توسط رژیم پهلوی از فعالیت محروم شده بودند، از این رو ایشان به مدرسه آیت الله بروجردی رفت، مدتی را نیز در مدرسه ای با مدیریت آیت الله پسندیده به تحصیل اشتغال داشت.

ایشان در حوزه علمیه قم اصول فقه را نزد آیت الله مروی، لمعتین را محضر آیت‌الله فاضل هرندی، رسائل را نزد آیت‌الله موسوی تهرانی، مکاسب محرمه را خدمت آیت الله دوزدوزانی، کتاب البیع مکاسب را نزد آیت‌الله خزعلی، خیارات مکاسب را نزد آیت الله ستوده و آیت‌الله طاهری خرم‌آبادی و کفایه را خدمت آیت‌الله سید علی محقق داماد، تفسیر قرآن کریم را نزد آیت الله مشکینی و آیت الله خزعلی، شرح منظومه و فلسفه را نزد آیت‌الله احمد بهشتی و دوره شناخت را نزد آیت الله مطهری و نهج البلاغه را محضر آیت الله نوری همدانی فراگرفت. 

همچنین ایشان درس خارج اصول را نزد آیت الله سید محمدحسن مرعشی شوشتری و آیت الله هاشمی شاهرودی و خارج فقه رانزد آیت الله آقا مجتبی تهرانی و آیت الله خامنه‌ای آموخت.

او پس از پایان دوره سطح حوزه، تحصیلات دوره کارشناسی ارشد حقوق خصوصی را پشت سر گذاشت و پس از دفاع از پایان نامه خود با عنوان "ارث بلا وارث" در سال 1380 در کنکور دکترای رشته فقه و حقوق خصوصی مدرسه عالی شهید مطهری پذیرفته شد و تحصیلاتش را ادامه داد. 

آیت الله دکتر رئیسی توانست مدرک سطح چهار تحصیلات حوزوی را کسب کند و همچنین مدرک دکترای خود را با دفاع از پایان نامه اش با عنوان "تعارض اصل و ظاهر در فقه و حقوق" اخذ کرد.

ایشان از سال 1380 به عنوان مدرس در مدارس علمیه تهران از جمله مدارس مجد، امیرالمومنین (علیه السلام)، امام حسین (علیه السلام) و  مدرسه مروی به تدریس دروس سطوح عالی (رسائل و مکاسب، کفایتین و درس خارجه فقه (قواعد فقهیه)) مشغول بوده، و بعد از انتقال به مشهد مقدس از ابتدای سال تحصیلی ۱۳۹۵ در مدرسه عالی نواب مشهد و پس از آن در مدرسه علمیه ۲ درب حرم مطهر تدریس در موضوع «فقه وقف» را آغاز کرد و طی دو سال تحصیلی موضوع وقف و نذر را به صورت کامل تدریس نمود و در ادامه (سال تحصیلی ۹۷) درس خارج فقه با موضوع امر به معروف و نهی از منکر را شروع کرد که مورد استقبال باشکوه فضلا حوزه علمیه مشهد نیز قرار گرفت تا کنون یک دوره از درس‌ها حوزوی ایشان در زمینه قواعد فقه در قالب سه جلد کتاب با عنوان قواعد فقه عبادی قواعد فقه قضایی و قواعد فقه اقتصادی به رشته تحریر درآمده است و کتاب وقف و امر به معروف و نهی از منکر ایشان نیز که در حوزه علمیه مشهد تدریس کرده اند در حال تدوین می‌باشد.
آیت الله رئیسی علاوه بر این در دانشگاه نیز در مقاطع کارشناسی ارشد و دکتری دانشگاه امام صادق (علیه السلام) و دانشگاه شهید مطهری و دانشگاه آزاد اسلامی به تدریس دروس تخصصی فقه قضا، فقه اقتصاد، اصول فقه و قانون مدنی پرداخته است.

فعالیت سیاسی

به دنبال هتک حرمت امام خمینی (س) در روزنامه اطلاعات و آغاز حرکت های مردمی ایشان نیز به جمع انقلابیون پیوست و فعالیت های خود را با ارتباط گیری با زندانیان آزاد شده و علمای در تبعید آغاز کرد، او همچنین در تجمعات علما و روحانیون در دانشگاه تهران حاضر می شد. 
پس از پیروزی انقلاب در دوره هایی که شهید بهشتی جهت کادرسازی با هدف تامین نیازهای مدیریتی نظام جمهوری اسلامی برگزار می کرد حاضر شد، حضور او در عرصه مدیریت قضایی از سال 1359 و با دادیاری شهرستان کرج آغاز شد، و پس از مدتی با حکم شهید آیت الله قدوسی دادستان کرج شد. 

پس از دو سال با موفقیت در جایگاه دادستانی کرج، با حفظ سمت در سال 1361 به عنوان دادستان شهر همدان نیز منصوب شد، پس از مدتی نیز دادستان استان همدان شد و تا سال 1363 به مدت 3 سال در این جایگاه باقی ماند، و در سال 1364 دادستان انقلاب تهران شد. 

پس از آن با دریافت 3 حکم از امام خمینی (س) برای رسیدگی به مشکلات برخی استان ها مثل کرمانشاه، سمنان و لرستان اقدام کرد. (این احکام در صحیفه حضرت امام به ثبت رسیده است.)

پس از رحلت حضرت امام، ایشان به مدت 5 سال از سال 1368 تا 1373 دادستان تهران بود.

در نیمه دوم سال 1376، پیشنهاد اعضای موثر جامعه روحانیت مبارز برای عضویت در شورای مرکزی را پذیرفت، و پس از آن با رای اعضا رسما به عضویت شورای مرکزی جامعه روحانیت مبارز درآمد. 

ایشان پس از دادستانی تهران تا سال 1373، به عنوان رئیس سازمان بازرسی کل کشور منصوب شد و تا سال 1383 در این سمت باقی ماند، و از سال 1383 تا سال 1393 معاون اول قوه قضائیه بود، همچنین از سال 1393 تا اواخر 1394 دادستان کل کشور بوده است، و از سال 1391 با حکم مقام معظم رهبری به صورت همزمان دادستان کل ویژه روحانیت شد.

همچنین او در سال 1385 در چهارمین دوره مجلس خبرگان رهبری، به عنوان نماینده استان خراسان جنوبی حاضر شد.

او پس از انتخابات سال 1388 یکی از اعضای هیئت سه نفره ویژه بررسی موضوع آزار معترضان بازداشت شده در کهریزک بود، البته هیئت ویژه با رد اتهامات، پیشنهاد داد که «با افرادی که با نشر اکاذیب و ایراد تهمت و افتراء» موجب «تشویش اذهان عمومی» و باعث هتک «حیثیت و اعتبار نظام» شده‌اند، «برخورد قاطع» صورت گیرد.

آیت الله سیدابراهیم رئیسی در 17 اسفند ماه سال 1394 با حکم مقام معظم رهبری، تولیت آستان قدس رضوی علیه السلام شد.

ایشان در پنجمین دوره انتخابات مجلس خبرگان نیز با رای قاطع برای دومین بار به عنوان نماینده مردم خراسان جنوبی برگزیده شد و در سال 1396 نیز به عنوان عضو حقیقی مجمع تشخیص مصلحت نظام توسط مقام معظم رهبری منصوب شد.

رئیسی در دوازدهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری در سال 1396 شرکت کرد، و علی نیکزاد را به ریاست ستاد انتخاباتی خود برگزید، در این انتخابات دکتر حسن روحانی منتخب مردم برای ریاست جمهوری شد.

در 16 اسفند ماه سال 1397، آیت الله سیدابراهیم رئیسی با حکم مقام معظم رهبری به عنوان رئیس قوه قضائیه منصوب شد. 

ایشان در سال 1400 در سیزدهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری به عنوان داوطلب حضور یافت، و توانست به عنوان رئیس جمهور منتخب مردم پیروز انتخابات شود، و پس از ایشان در تاریخ 10 تیرماه حجت الاسلام و المسلمین محسنی اژه ای با حکم مقام معظم رهبری مسئولیت قوه قضائیه را برعهده گرفت. 

سایر سوابق مدیریتی و سیاسی

• عضویت در هیأت امنای ستاد اجرایی فرمان امام (ره) به مدت ده سال از سوی مقام معظم رهبری
• اولین دبیر ستاد احیای امر به معروف و نهی از منکر کشور
• ریاست شورای نظارت بر صدا و سیما
• عضو شورای عالی گزینش کشور
•  مؤسس حوزه علمیه فاطمه الزهرا سلام الله علیها خواهران در تهران (کوی نصر)
• مؤسس مرکز تخصصی شیعه‌شناسی امام هادی علیه السلام زیرنظر حوزه علمیه قم

مسئولیت‌ها به اعتبار جایگاه حقوقی

• عضو شورای عالی فضای مجازی
• عضو شورای عالی استاندارد
• عضو شورای عالی نفت
• عضو شورای توسعه شرق و غرب کشور
• عضو شورای عالی پول و اعتبار
• عضو ستاد مبارزه با مفاسد اقتصادی
• عضو ستاد مبارزه با مواد مخدر

تالیفات و آثار

سخنرانی در اجلاس‌های بین المللی

• اجلاس مبارزه با فساد اداری در قاره آفریقا
• اجلاس مبارزه با جرائم سازمان یافته در آرژانتین
• اجلاس سلامت اداری در سوچی روسیه
• اجلاس حقوق بشر در پاکستان
• اجلاس نقش عاشورا در تحولات اجتماعی – استانبول ترکیه
• اجلاس دلالت‌های قانون اساسی در حفظ حقوق بشر – نیجریه
• اجلاس همکاری‌های بین المللی در مبارزه با فساد – چین
• اجلاس حقوق بشر سازمان ملل – ژنو
• اجلاس مبارزه با فساد اداری در فیلیپین و انتصاب به عنوان قائم مقام بازرسان کل آسیا
• و ده‌ها نشست تخصصی دیگر با حضور مقامات کشور‌های خارجی

زندگی خانوادگی

سیدابراهیم رئیسی با خانم دکتر جمیله علم الهدی، دختر آیت الله سیداحمد علم الهدی امام جمعه مشهد مقدس ازدواج کرده است، که حاصل این ازدواج دو دختر است.

همسر ایشان در سال 1380 مدرک دکترای خود را از دانشگاه تربیت مدرس اخذ کرده است و از اساتید علوم تربیتی دانشگاه شهید بهشتی است، همچنین ریاست کمیسیون تعلیم و تربیت شورای عالی انقلاب فرهنگی را برعهده دارد.