چه کسی خودروها را گران کرد؟

گروه اقتصادی: در روزهای اخیر، بازار خودرو بار دیگر با موجی از قیمت‌گذاری‌های عجیب و غیرواقعی روبرو شده است؛ موجی که نه از دل کارخانه‌ها بیرون آمده و نه ریشه در افزایش هزینه‌های تولید دارد، اما به‌طور محسوسی بر ذهن و رفتار خریداران اثر گذاشته است. بررسی‌ها نشان می‌دهد برخی پلتفرم‌های آنلاین خرید و فروش خودرو، به محلی برای انتشار آگهی‌هایی تبدیل شده‌اند که قیمت خودروهای خارجی را به شکلی ناگهانی و هماهنگ، تا دو برابر افزایش داده‌اند.

آگهی‌های نجومی خودرو، قیمت‌ها را به‌صورت مصنوعی بالا می‌برند

سناریوی قیمت‌سازی با آگهی‌های ساختگی، بازار خودرو را فریب می‌دهد

به گزارش جماران، خودروهایی که تا همین چندی پیش با قیمت حدود ۲ میلیارد تومان در بازار آگهی می‌شدند، ناگهان با برچسب‌هایی عجیب مانند ۴ میلیارد و ۸۰۰ میلیون تومان ظاهر شدند. این در حالی است که همان خودرو، پیشتر حتی با قیمت ۲ میلیارد و ۶۰۰ میلیون تومان هم آگهی شده بود. نکته مهم‌تر اینکه این آگهی‌ها معمولا با یک عکس ثابت یا مشابه منتشر می‌شوند؛ عکسی که بارها و بارها با قیمت‌های متفاوت در پلتفرم‌ها تکرار شده و بیش از آنکه نشانه یک معامله واقعی باشد، بوی سناریویی حساب‌شده می‌دهد. الگوی رفتاری این آگهی‌ها شباهت زیادی به یک تاکتیک روانی شناخته‌شده دارد، ابتدا قیمت‌های بسیار بالا منتشر می‌شود تا ذهن بازار به آن عدد عادت کند، سپس همان خودرو با قیمتی پایین‌تر، مثلا همان ۲ میلیارد و ۶۰۰ میلیون، دوباره آگهی می‌شود. در نتیجه خریدار تصور می‌کند با «فرصت خرید» مواجه شده و هیجان‌زده می‌شود، درحالیکه قیمت واقعی بازار هیچ‌گاه به آن ارقام نجومی نرسیده است.

افزایش قیمتی که در واقعیت وجود ندارد

دلالان با آگهی‌های جعلی، توهم جهش قیمت در بازار خودرو می‌سازند

نکته اینجاست که نه کارخانه‌ها قیمت محصولات خود را تغییر داده‌اند و نه در معاملات واقعی بازار، چنین جهش قیمتی ثبت شده است. هیچ فروشنده‌ای به‌صورت انفرادی نمی‌تواند قیمت یک خودرو را ناگهان دو برابر کند. آنچه دیده می‌شود، نتیجه اقدام گروه‌هایی هماهنگ است که به‌صورت گسترده اقدام به انتشار آگهی‌های فیک می‌کنند؛ آگهی‌هایی که صرفا روی کاغذ و در فضای اپلیکیشن‌ها وجود دارند، نه در کف بازار. دلیل اصلی امکان‌پذیر شدن این رفتار، نبود سازوکار جدی برای تایید صلاحیت آگهی‌دهندگان است. هر فرد یا گروهی می‌تواند بدون ارائه مستندات واقعی مالکیت یا قیمت‌گذاری معتبر، عدد دلخواه خود را وارد سیستم کند و فضای بازار را ملتهب نشان دهد. عموما خودروهای خارجی و حتی خودروهای چینی مونتاژی با همین سناریو مواجه شده‌اند، قیمت‌هایی که نه با قدرت خرید مردم همخوانی دارد و نه با واقعیت عرضه و تقاضا. پرسش اینجاست تا کجا قرار است این قیمت‌ها بالا برده شوند؟ و چه کسی پاسخگوی آثار روانی و اقتصادی این بازی قیمتی خواهد بود؟

افزایش قیمت به نفع چه کسانی است؟

نکته قابل تامل این است که این فضای ملتهب، لزوما به ضرر همه بازیگران نیست. قطعا منتفعین این وضعیت، دلالان و سوداگران بازار خودرو هستند و علاوه بر این، افزایش ظاهری قیمت در بازار آزاد، می‌تواند به ابزاری برای برخی خودروسازان داخلی تبدیل شود. زمانی که فاصله قیمت کارخانه و بازار به‌صورت مصنوعی بزرگ نشان داده شود، مسیر برای طرح درخواست افزایش قیمت کارخانه‌ای هموارتر می‌شود. به بیان ساده‌تر، بازار ملتهبِ ساخته‌شده با آگهی‌های فیک، می‌تواند بهانه‌ای باشد برای فشار بیشتر جهت افزایش قیمت رسمی.

ثبت‌نام میلیونی در پیش‌فروش‌ها، بازی سوداگرانه در بازار خودرو را به نمایش می‌گذارد

این ماجرا را اگر کنار آمار ثبت‌نام حدود 10 میلیون نفر در طرح‌های پیش‌فروش ایران‌خودرو بگذاریم، تصویر شفاف‌تری به دست می‌آید. آیا واقعاً این حجم از تقاضا، مصرف‌کننده واقعی است؟ یا بخش بزرگی از آن را افرادی تشکیل می‌دهند که خودرو را نه برای استفاده، بلکه برای سوداگری می‌خواهند؟ همان‌هایی که پس از ثبت‌نام، در پلتفرم‌های آنلاین به دنبال رصد قیمت‌ها و ایجاد موج‌های کاذب برای کسب سود بیشتر هستند.

نبود نظارت بر پلتفرم‌ها، بازار خودرو را به بازی قیمت‌سازی می‌کشاند

بازار خودرو امروز بیش از آنکه از کمبود عرضه یا افزایش هزینه تولید آسیب ببیند، از نبود نظارت موثر بر فضای مجازی و پلتفرم‌های خرید و فروش ضربه می‌خورد. آگهی‌های فیک، قیمت‌های دوبرابری و سناریوهای هماهنگ، نه تنها خریداران را سردرگم کرده، بلکه به شکل غیرمستقیم مسیر افزایش قیمت رسمی را نیز هموار می‌کند. اگر سازوکاری جدی برای اعتبارسنجی آگهی‌ها و مقابله با این رفتارهای سازمان‌یافته طراحی نشود، روشن نیست قدم بعدی چیست و تا کجا قرار است این بازی قیمتی ادامه پیدا کند؟