ادعای اسرائیل به عنوان «دفاع پیش‌دستانه» وجاهت حقوقی ندارد. زیرا این دکترین حتی به فرض پذیرش در حقوق بین‌الملل، مشروط است به وجود تهدید فوری و قریب‌الوقوع؛ اما ایران هیچ تهدیدی متوجه اسرائیل نکرده بود، بلکه هم‌زمان در حال مذاکره برای حل مسالمت‌آمیز مسئله هسته‌ای خود بود.
به گزارش جماران؛ کامبیز نوروزی، حقوقدان در کانال تلگرامی خود نوشت: از طریق یکی از اساتید محترم دانشکده حقوق دانشگاه علامه طباطبایی مطلع شدم به ابتکار اساتید محترم این دانشگاه نامه‌ای به زبان انگلیسی در تشریح نقض حقوق بین‌الملل در تجاوز اسرائیل به ایران تهیه و تاحال توسط ۸۲ نفر از اساتید دانشکده‌های حقوق امضا شده است. متن رسمی فارسی هنوز منتشر نشده است. برای تسریع در انتشار ترجمه غیر رسمی فارسی در این کانال منتشر می‌‌شود. در ترجمه از کمک هوش مصنوعی نیز استفاده شده است.
استادان حقوق می‌توانند از طریق نشانی international@atu.ac.ir
امضای خود را اضافه کنند.
متن نامه:
اعضای محترم جامعه علمی بین‌المللی
در پی تجاوز نظامی اخیر رژیم اسرائیل به ایران عزیز ما و درگیری شدید در منطقه پرتنش غرب آسیا، ما، استادان حقوق دانشگاه‌های ایران، با ابراز نگرانی عمیق، نکاتی را به اطلاع می‌رسانیم و خواستار یاری شما در انتشار و ترویج این نامه‌ایم:
۱. نقض صریح منشور ملل متحد و قواعد آمره حقوق بین‌الملل
طبق منشور سازمان ملل متحد، هرگونه تهدید یا استفاده از زور در روابط میان دولت‌ها ممنوع است. اما رژیم اسرائیل سالیان اخیر بارها با تهدیدهای آشکار و اقدامات خصمانه علیه ملت و دولت ایران، اصول حقوق بین‌الملل را نقض و در دو سال گذشته بارها به‌طور غیرقانونی از زور استفاده کرده است. آخرین مورد، حمله مستقیم به خاک ایران در جمعه ژوئن ۲۰۲۵(۲۳ خرداد ۱۴۰۴) است.
ممنوعیت تجاوز از قواعد آمره (Jus Cogens) حقوق بین‌الملل است و نقض آن تخلف جدی و غیرقابل توجیه است. وفق حقوق بین‌الملل عرفی، دولت‌ها باید برای توقف چنین نقض‌هایی مشارکت کرده و از ادامه آن حمایت نکنند.
ادعای اسرائیل به عنوان «دفاع پیش‌دستانه» وجاهت حقوقی ندارد. زیرا این دکترین حتی به فرض پذیرش در حقوق بین‌الملل، مشروط است به وجود تهدید فوری و قریب‌الوقوع؛ اما ایران هیچ تهدیدی متوجه اسرائیل نکرده بود، بلکه هم‌زمان در حال مذاکره برای حل مسالمت‌آمیز مسئله هسته‌ای خود بود.
۲. لزوم پایبندی به حقوق بین‌الملل بشردوستانه در درگیری‌های مسلحانه
با آغاز مخاصمه مسلحانه بین‌المللی میان ایران و اسرائیل، رعایت کلیه اصول و قواعد حقوق بین‌الملل بشردوستانه، از جمله کنوانسیون‌های چهارگانه ژنو و عرف بین‌المللی الزامی‌است. طبق ماده مشترک ۱ این کنوانسیون‌ها، دولت‌ها موظف به رعایت این اصول‌اند. برخی از این اصول عبارتند از:
مصونیت غیرنظامیان: غیرنظامیان (از جمله استادان دانشگاه و پژوهشگران) از هرگونه حمله مصون‌اند. کشته شدن تعدادی از اساتید دانشگاه در محل سکونت‌شان، نقض آشکار اصل تفکیک و تناسب است. فعالیت‌های علمی به هیچ وجه مصداق مشارکت مستقیم در مخاصمه نیست.
مصونیت مراکز درمانی و امدادی: بیمارستان‌ها، مراکز بهداشتی و نیروهای هلال‌احمر هدف حمله قرار گرفته‌اند که نقض فاحش مقررات بشردوستانه است.
ممنوعیت حمله به تأسیسات خطرآفرین: تأسیسات هسته‌ای، به‌ویژه با توجه به احتمال نشت مواد رادیواکتیو، از اماکن خطرناک‌اند که حمله به آن‌ها می‌تواند پیامدهای فاجعه‌باری برای میلیون‌ها انسان و محیط زیست بار آورد. آژانس بین‌المللی انرژی اتمی وقوع این حملات را تأیید کرده است.
حمایت ویژه از رسانه‌ها و روزنامه‌نگاران: کارکنان و دفاتر رسانه‌ها، طبق حقوق بین‌الملل بشردوستانه تحت حمایت ویژه‌اند. حمله مستقیم به ساختمان سازمان صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران (IRIB) مصداق بارز نقض این حمایت‌هاست.
ممنوعیت حملات سایبری به زیرساخت‌های غیرنظامی:
هنوز مقررات صریحی درباره جنگ سایبری در حقوق بشردوستانه وجود ندارد، اما حمله به سامانه‌های بانکی و خدمات عمومی که موجب اخلال جدی در زندگی مردم شده، ناقض اصول تناسب و مصونیت اهداف غیرنظامی است.
۳. مسئولیت کیفری و پیگرد بین‌المللی جنایات جنگی
اقدامات خشونت‌بار و غیرقانونی رژیم اسرائیل، که بخشی از آن‌ها ذکر شد، مصداق بارز جنایات جنگی‌اند. سران این رژیم از جمله بنیامین نتانیاهو، هم‌اکنون به دلیل جنایات ارتکابی در غزه در دیوان کیفری بین‌المللی تحت تعقیب‌اند. اقدامات اخیر آنان علیه ایران، این مسئولیت کیفری را سنگین‌تر می‌کند.
با توجه به سانسور، تحریف یا عادی‌سازی نقض این اصول در روایت‌های رسانه‌ای جریان اصلی، از شما درخواست می‌کنیم در بازتاب و انتشار این موارد نقش ایفا کنید تا اصول بنیادین حقوق بین‌الملل و حقوق مخاصمات مسلحانه بیش از پیش تضعیف نشود.
امید که با فشار جامعه علمی جهانی و پیگیری نهادهای بین‌المللی همچون شورای امنیت، مجمع عمومی سازمان ملل متحد و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، اقدامات غیرقانونی مذکور محکوم و این روند خشونت‌بار و نگران‌کننده که صلح و امنیت جهانی را به‌طور جدی تهدید می‌کند، متوقف شود.
با احترام،
جمعی از استادان حقوق دانشگاه‌های جمهوری اسلامی ایران
