پایگاه خبری جماران: سفیر اسبق ایران در فرانسه گفت: تحقق هر راهحلی برای مسأله هستهای، در سایه نظارت آژانس صورت میپذیرد و خارج از ظرفیت آن، هیچ کاری نمیتوان انجام داد. لذا ما نباید آژانس را کنار بگذاریم.
ابوالقاسم دلفی در گفتوگو با خبرنگار جماران، با اشاره به مسیر پرچالش دیپلماسی بین ایران و غرب، اظهار کرد: پس از حمله اسرائیل به ایران و سپس بمباران تأسیسات هستهای توسط آمریکا، آینده روابط ایران و غرب بیش از پیش مبهم شده است. حتی آتشبس نیز رسما از سمت ایران پذیرفته نشده و صرفا جنبه پذیرش دوفاکتو دارد و بسیار شکننده است. اکنون کشورهای ثالث، میانجیگران و مجامع بینالمللی باید برای تثبیت آتشبس و جلوگیری از جنگ مجدد بین ایران و رژیم صهیونیستی تلاش کنند.
وی با اشاره به اینکه ۵ دور مذاکره اخیر ما با آمریکا در اصل بر سر مسائل هستهای بود، افزود: اکنون آمریکاییها مدعی اند که با توجه به حمله صورتگرفته به تأسیسات هستهای ما و تخریب آنها، دیگر مسائل هستهای ایران موضوعیت ندارد. هرچند اکنون رسانههای معتبر آمریکایی، تردیدهایی را در مورد نابود شدن تأسیسات هستهای ایران مطرح میکنند و مدعی اند این اقدام آمریکا، تنها به اندازه سه ماه برنامه ایران برای رسیدن به سلاح اتمی را به تعویق انداخته است. این در حالی است که هم ترامپ مدعی است تأسیسات هستهای ما از بین رفته و هم وزیر خارجه ایران اعلام کرده که این تأسیسات آسیب بسیاری دیده است.
این تحلیلگر مسائل بینالملل با بیان اینکه اما بخش مهم دیگر سیاست خارجی ما، بحث مذاکرات با اروپاست، عنوان کرد: تروئیکا، چین و روسیه همچنان عضو برجام اند. در طول تجاوز اسرائیل و آمریکا به ایران نیز دیداری بین وزرای خارجه ایران و تروئیکا و مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در ژنو برگزار شد. اگرچه این دیدار باید پیشتر انجام میشد، زیرا اروپا هم به حضور در مذاکرات هستهای بین ما و آمریکا علاقهمند بود، اما ترامپ نمیخواست هیچ کشور دیگری وارد این مذاکرات شود.
دلفی ادامه داد: بر همین اساس ما هم گفتوگو با اروپاییها را کنار گذاشتیم که اقدامی خلاف منافع ملی بود، زیرا از طرف دیگر، آمریکا به طور جداگانه در حال تبادل پیام با اروپا برای اعمال فشار بیشتر علیه ایران بود؛ کما اینکه وزیر خارجه آمریکا در اولین سفر خود به اروپا، از تروئیکا خواست از مکانیسم ماشه استفاده کنند تا ایران وادار به دادن امتیازات بیشتری در مذاکرات خود با آمریکا شود. همچنین آمریکا از آژانس بینالمللی انرژی اتمی نیز به عنوان اهرم فشار دیگری علیه ما استفاده کرد و نهایتا با قطعنامه شورای حکام، مسیر برای تجاوز اسرائیل به ایران باز شد.
وی با اشاره به اینکه اکنون اروپاییها از طریق مکرون، پیامهای خود مبنی بر تمایل به مذاکره با ایران را ارسال میکنند، گفت: اروپا تأکید دارد که ایران باید همکاریهای خود با آژانس را ادامه دهد، در حالیکه ما طبق مصوبه مجلس، این همکاری را تعلیق کردهایم. به زعم بسیاری از کارشناسان، این مصوبه مجلس زودهنگام بود و مسیر بهرهبرداری ما از ظرفیت آژانس را مسدود و گروسی را به انجام اقدامات ضدایرانی بیشتری ترغیب میکند. علاوه بر این، شاهد برخی جوسازیها علیه مدیرکل آژانس هستیم و حتی عدهای در رسانه خود، او را تهدید به ترور کردهاند.
این دیپلمات پیشین اضافه کرد: نتیجه چنین اقداماتی این شد که در اجلاس وزرای خارجه هفت کشور صنعتی جهان (G7)، ایران به فضاسازی و انجام اقدامات احتمالی علیه مدیرکل آژانس محکوم شد. اگرچه آژانس و مدیرکل آن به ما بد کردند، اما ما نباید به سمت قطع همکاری میرفتیم. این مصوبه مجلس، مانند همان قانون اقدام راهبردی مصوب سال ۹۹، باعث انسداد مسیر مذاکرات میشود. اصل مشکلات ما با آمریکا و اروپا، بر سر مسائل هستهای است و در این زمینه، آژانس به عنوان رابط ما و جامعه بینالمللی عمل میکند. اکنون اروپا اعلام کرده در صورت عدم ازسرگیری همکاریهای ما با آژانس، در فرصت باقیمانده تا اکتبر، مکانیسم ماشه را فعال خواهد کرد.
دلفی با اشاره به سالها روابط پرچالش ایران و آژانس، بیان کرد: تنها در دوره برجام بود که آژانس در ۱۱ گزارش خود، اجرای تعهدات برجامی ایران را تایید کرد و روند همکاریهای ما با این نهاد بهبود یافت. اگر این همکاری مثبت ادامه مییافت، طبیعتا ما امروز شاهد چنین نتیجهای نمیبودیم. آژانس در گزارش اخیر خود که تبدیل به مبنای قطعنامه شورای حکام شد، مجددا ادعاهای یک دهه قبل خود در مورد برخی مکانهای مشکوک را مطرح و مدعی شد تا کنون هیچ گونه جوابی برای آنها نگرفته، در حالیکه ایران اعلام میکرد مدتها پیش پاسخ شبهات آژانس را داده است. چه ایرادی داشت که ما دوباره به ابهامات آژانس پاسخ میدادیم و دست آن را برای بهانهجویی میبستیم؟
وی ادامه داد: اگر اکنون ما مسیر همکاری با آژانس را قطع و به گروسی حمله کنیم، منافع ما تأمین میشود؟ در هر صورت گروسی مدیرکل آژانس بینالمللی انرژی اتمی تحت نظارت سازمان ملل و دارای وجاهت بینالمللی است. اگرچه این نهاد عملکرد نامناسبی در قبال ما داشته است، اما اکنون ما نیز به گونهای رفتار میکنیم که منجر به افزایش بحرانها میشود. ظاهرا گروسی یکی از گزینههای دبیرکلی سازمان ملل است و اکنون وقتی ببیند حیثیتش توسط ما به خطر افتاده و مشروعیتش برای کشورها زیر سوال رفته، دست به اقداماتی برای دفاع از خود خواهد زد که به نفع ما نیست.
سفیر اسبق ایران در فرانسه با تأکید بر اینکه حفظ توان صلحآمیز هستهای ما در گرو اظهارنظر مثبت آژانس است، افزود: اکنون ما باید بین بد و بدتر انتخاب کنیم؛ یعنی بین همکاری با آژانس یا فعال شدن مکانیسم ماشه توسط اروپا. اگر گزینه دوم رخ دهد و ما مجددا در ذیل فصل هفتم منشور سازمان ملل قرار گیریم، وضعمان به مراتب نسبت به الآن بحرانیتر خواهد شد. بنابراین، باید با آژانس مذاکره کنیم تا به توافقی برسیم و هم ما اندکی از مواضع کوتاه بیاییم و هم آژانس تا سپس با اروپا وارد مذاکره شویم و به تفاهم برسیم و از فعالسازی مکانیسم ماشه جلوگیری کنیم.
دلفی با تأکید بر لزوم ایجاد انعطاف در برنامه هستهای، عنوان کرد: توانایی هستهای ما بومی و کاملا در اختیار خودمان است. پس میتوانیم برای دورهای مشخص، برنامه هستهای خود را متوقف کنیم یا فعالیت در قالب یک کنسرسیوم هستهای را بپذیریم یا هر کار دیگری که ما را از سایه تهدید خارج کند. سفیر ما در سازمان ملل نیز اعلام کرده اگر توافقی صورت گیرد، آمادهایم ذخایر اورانیوم غنیشده خود را به کشور دیگری منتقل کنیم. تحقق هر راهحلی، در سایه نظارت آژانس صورت میپذیرد و خارج از ظرفیت آن، هیچ کاری نمیتوان انجام داد. لذا ما نباید آژانس را کنار بگذاریم.
وی با اشاره به بیعملی چین و روسیه در قبال مشکلات بینالمللی ایران، اظهار کرد: ما این دو کشور را همپیمان خود و روابط با آنان را استراتژیک میدانیم و حتی اروپا ما را متهم میکند که با سلاح دادن به روسیه در جنگ اوکراین، خود را در تهدید امنیتی علیه اروپا شریک کردهایم. در مقابل، روسیه در شورای حکام و مناسبات هستهای، چه کاری برای ما انجام است؟ چین و روسیه میتوانند در روابط ما و آژانس وساطت و تهدید فعالسازی مکانیسم ماشه را برطرف کنند. اما معلوم نیست چنین کاری را انجام دهند یا نه؟!
این دیپلمات پیشین همچنین با اشاره به مشکلات در مسیر تعامل دیپلماتیک ایران و آمریکا، اظهار کرد: ترامپ به دنبال این بود که پس از آتشبس، مذاکرات با ما را آغاز کند و این را اعلام کرده بود. ما اما در آخرین موضعگیری خود، اعلام کردیم تنها در صورتی وارد مذاکره با آمریکا میشویم که این کشور تضمین دهد در حین مذاکره، دوباره به ما حمله نمیکند. حتی اگر فرض کنیم آمریکا چنین تضمینی را به ما بدهد، از کجا معلوم که قابل اجرا باشد؟ مگر تا کنون ترامپ به هر چه گفته عمل کرده است؟ او حتی با حمله به تأسیسات صلحآمیز هستهای ما، خلاف مقررات بینالمللی اقدام کرد. بنابراین هر تعهدی را میتواند زیر پا بگذارد. لذا این شرط از بنیاد دارای اشکال است.
دلفی با تأکید بر اینکه شرایط کشور ایجاب میکند که ما حتما به سمت مذاکره برویم، گفت: اگر مذاکرات ما با آمریکا شروع شود، قطعا اروپاییها از فعالسازی مکانیسم ماشه خودداری خواهند کرد؛ کما اینکه در ۵ دور مذاکره نیز بحث اجرای اسنپبک تقریبا در حاشیه قرار گرفته بود و به محض توقف مذاکرات ما با آمریکا، اروپاییها مجددا این بحث را مطرح کردند. در شرایطی که تمام منافع ما این چنین به مذاکرات وصل است، نباید به خاطر حرف عدهای تندرو، از آن اجتناب کنیم.
وی با بیان اینکه صداوسیما ۲۴ ساعته در حال صحبت علیه مذاکره است، ادامه داد: حتی وقتی رئیسجمهور در سوم تیرماه امسال در گفتوگویی تلفنی با ولیعهد عربستان اعلام کرد برای حلوفصل مسائل میان خود و آمریکا آمادگی داریم، خبر آن در برخی از رسانههای رسمی و دولتی سانسور شد. مجلس نیز به جای اینکه به دولت برای شروع مذاکرات کمک کند، قانون تعلیق همکاریها با آژانس را تصویب کرد. در چنین شرایطی، دولت و وزرات خارجه به تنهایی باید رشادت داشته باشند و نسبت به ازسرگیری مذاکرات اعلام موضع کنند.
