ایلان ماسک هرچند کاخ سفید را ترک کرده، اما از صحنه سیاست کنار نرفته و شبکه اجتماعی «ایکس» را به میدان اصلی فعالیتهای خود تبدیل کرده است. تحلیل یکماهه NBC از پستهای او نشان میدهد بخش قابلتوجهی از ذهن و محتوای او به موضوعات سیاسی حاشیهای و جنجالی معطوف است. بر اساس این گزارش، ماسک در یک ماه گذشته در مجموع ۱۷۱۶ پست منتشر کرده؛ یعنی بهطور میانگین روزانه ۵۵ پست. تقریباً نیمی از این محتوا (۴۹ درصد) شامل موضوعات حساس سیاسی مانند مهاجرت، جرم و جنایت، مسائل نژادی و انتقاد از قضات بوده است. او در موارد متعددی پروندههای خشونتآمیز را برجسته کرده که متهمان سیاهپوست یا مهاجر و قربانیان سفیدپوست بودهاند؛ در حالی که آمارها نشان میدهد نرخ جرم و جنایت در آمریکا کاهش یافته و تنها ۶ درصد از مردم آن را مهمترین دغدغه کشور میدانند. حدود ۸ درصد از پستها نیز هشدارهای تند درباره مهاجرت داشتهاند.
به گزارش سرویس بین الملل جماران؛ پولیتیکو نوشت: ایلان ماسک همچنان در مرکز جنجالهای سیاسی فضای مجازی قرار دارد؛ میلیاردر نامآشنا که بهنظر میرسد نمیتواند از انتشار مطالب بحثبرانگیز در «ایکس» دست بکشد. در هفتههای گذشته، ماسک در سلسله پستهایی مهاجران به بریتانیا را عامل «فروپاشی کشور» معرفی کرد، درباره جرایم خشونتآمیز در ایالتهایی مانند مینهسوتا و کارولینای جنوبی ــ جایی که حتی ساکن آنها نیست ــ نوشت و قضات کالیفرنیا و نیویورک را «بیش از حد سهلگیر» توصیف کرد. او افراد ترنس را هدف قرار داد، از «جرایم سیاهپوستان علیه سفیدپوستان» نوشت، درباره «پایان تمدن» هشدار داد و حتی دیدگاههایی درباره «نژاد بازیگران کودک» منتشر کرد.
این حجم از فعالیت تنها در یک ماه انجام شده است؛ دورهای که شبکه NBC همه پستهای ماسک را رصد کرد تا مشخص شود او در فضای مجازی دقیقاً روی چه موضوعاتی تمرکز دارد.
ماسک که در ماه مه از دولت دوم ترامپ خارج شد تا به شرکتهایش بپردازد، همچنان سیلی از محتوا را در پلتفرم خود منتشر میکند. تنها بین ۱۷ سپتامبر تا ۱۷ اکتبر، او ۱۷۱۶ بار پست گذاشته، پاسخ داده یا بازنشر کرده است؛ یعنی روزانه میانگین ۵۵ پست.
بخشی از این پیامها به ایدههای افراطی اشاره داشتند؛ از جمله حمایت دوباره او از نظریه توطئه ضدیهودی «جایگزینی بزرگ». نظریهای که مدعی است «یهودیان قصد دارند جمعیت سفیدپوست آمریکا و اروپا را با غیرسفیدپوستان جایگزین کنند». ماسک دو سال پیش برای حمایت از همین نظریه زیر فشار تبلیغدهندگان قرار گرفت. او در حالی که بعدها گفت «بهطور آرمانی یهودی است»، همچنان این ادعاها را بازنشر میکند. او همچنین نظریه بیپایه دیگری را منتشر کرد مبنی بر اینکه FBI حملهی ۶ ژانویه به کنگره را «صحنهسازی» کرده است.
طبق تحلیل NBC، حضور عمومی ماسک در ایکس ترکیبی است از تبلیغ کسبوکارهایش و ورود مستقیم به موضوعاتی که معمولاً در کانون توجه جریان راست افراطی قرار دارند.
NBC گزارش میدهد که ۴۹ درصد پستهای ماسک سیاسی بودهاند؛ هر پستی که مرتبط با یک مقام رسمی، یک تحلیلگر سیاسی یا یک بحث سیاستگذاری باشد. ماسک در حالی در این فضا فعال است که بهطور جدی در حال بررسی چگونگی نقشآفرینی خود در انتخابات میاندورهای ۲۰۲۶ و حتی انتخابات ریاستجمهوری بعدی است. او به درخواست NBC برای توضیح پاسخ نداد.
تاد کوسر، استاد علوم سیاسی دانشگاه کالیفرنیا، سندیگو، میگوید: «او میتواند خودش را غیرقابل چشمپوشی کند.» او اضافه میکند: «ربطی ندارد امروز نزدیک به ترامپ باشد یا دموکراتها؛ او همچنان قدرت تأثیرگذاری بر نگاهها و رأیها را دارد.»
در همین بازه، ۴۱ درصد پستهای ماسک درباره شرکتهایش بود؛ جایی که xAI بیشترین سهم را با ۲۱ درصد داشت. تسلا در ۱۱ درصد و اسپیسایکس در حدود ۶ درصد پستها مطرح بودند. ترکیب این پستها تصویری لحظهبهلحظه از ذهن فردی ارائه میدهد که یکی از مهمترین بازیگران فناوری جهان است و شرکتهایی را هدایت میکند که یا با دولت قراردادهای عظیم دارند یا بازارهای جهانی را جابهجا میکنند. همین ماه، سهامداران تسلا بسته حقوق جدید او را تأیید کردند؛ بستهای که ممکن است ارزشش تا یک تریلیون دلار برسد. ماسک اکنون ۲۲۹ میلیون دنبالکننده دارد و پستهایش میلیونها بازدید میگیرد.
راب لالکا، استاد دانشگاه تولین، میگوید: «او فقط ثروتمندترین انسان زنده نیست، یک چهره فوقالعاده تأثیرگذار هم هست، حتی بدون نقش رسمی در دولت.» او ادامه میدهد: «او هم استعداد عجیبی در تشخیص ترند دارد و هم خود یکی از افرادی است که ترندهای فرهنگی را میسازد.»
در ماه مورد بررسی، ماسک وارد حوزههایی شد که در حاشیه سیاست قرار دارند؛ دفاع از استعمار بریتانیا یا پیشنهاد «پاکسازی سراسری قضات» بر اساس مدل آمریکای مرکزی. او حتی در یک اظهار نظر تصادفی گفت «مریخ قلمرو قانونی ایالات متحده است».
لالکا میگوید: «اینها چیزهایی نیست که مردم عادی در شرایط اقتصادی کنونی وقتشان را صرف آن کنند؛ بیشتر آمریکاییها الان نگران قیمت تخممرغ هستند.»
ماسک که میگوید در سالهای ۲۰۱۶ و ۲۰۲۰ به دموکراتها رأی داده، در سالهای اخیر بهسرعت به سمت راست حرکت کرده است. او در انتخابات گذشته با ترامپ همراه شد، در ایالتهای چرخشی ظاهر شد و بیش از ۲۹۰ میلیون دلار برای جمهوریخواهان هزینه کرد. سپس بهعنوان مشاور کاخ سفید و رئیس «وزارت کارآمدسازی دولت» (DOGE) منصوب شد. اما دوره حضورش در دولت پرتنش بود: درگیری مداوم با مقامات ترامپ، ناکامی DOGE در کاهش کسری بودجه و حتی ادعای پژوهشگران سلامت عمومی که کاهشهای این وزارتخانه را عامل «مرگ صدها هزار نفر» در جهان میدانند.
سهام تسلا آسیب دید و در نهایت ماسک در ماه مه اعلام کرد از دولت خارج میشود و فقط «یک تا دو روز در هفته» به امور دولتی میپردازد. خروج او از کاخ سفید با استقبال سرمایهگذاران تسلا همراه شد.
در سپتامبر، ماسک اعلام کرد که «تا نیمهشب کار میکند»، آخر هفتهها جلسه دارد و در سراسر کشور سفر میکند تا از نزدیک کار کارکنان xAI و تسلا را پیگیری کند. او در ۱۵ سپتامبر نوشت: «بابا کاملاً خانه است.»
NBC گزارش میدهد که حدود یکهشتم پستهای ماسک درباره جرم بودهاند؛ بیشتر از پستهای مربوط به تسلا ــ با وجود اینکه آمار جرم در آمریکا در حال کاهش است. در نظرسنجی گالوپ تنها ۶ درصد آمریکاییها جرم را مهمترین مشکل کشور میدانند.
با این حال ماسک در اوایل اکتبر، با انتشار ۱۳ پست در دو روز، تصویری از «بحران جرم در سانفرانسیسکو» ایجاد کرد؛ شهری که اکنون کمترین نرخ قتل از سال ۱۹۵۴ را دارد.
دارن لینویل، مدیر مرکز فورنسیک رسانه دانشگاه کلمسون، میگوید: «او بیشتر با کسانی حرف میزند که از ابتدا با او همنظر هستند. هدف او اقناع دیگران نیست؛ حفظ نفوذ است.»
ماسک ۵۲ بار درباره قضات پست گذاشته و دو بار خواستار «حذف کامل قضات فاسد» شده است. او حتی الگوی السالوادور در پاکسازی دستگاه قضایی را برای آمریکا پیشنهاد داده. بخشی قابلتوجه از تمرکز او روی پروندههایی بود که در آنها متهمان سیاهپوست، مهاجر یا هر دو بودند و قربانیان سفیدپوست؛ روایتی که با کلیشههای رسانههای راست همسوست. اما دادههای وزارت دادگستری نشان میدهد بیشتر جرایم خشونتآمیز میان افراد همنژاد رخ میدهد.
ماسک در ۳۱ روز بررسیشده، تنها در دو روز درباره خشونت پست نگذاشت.
۸ درصد پستهای او درباره مهاجرت بود. او بارها محتوای مقاماتی مانند جی دی ونس و استیون میلر را بازنشر کرد و مقامات شهرهای دموکراتنشین را به «خیانت» متهم کرد. او حتی هشدار داد که مهاجرت گسترده «ژاپن را نابود میکند» و «به پایان بریتانیا میانجامد». این در حالی است که خود ماسک مهاجری از آفریقای جنوبی است که در سال ۲۰۰۲ شهروند آمریکا شده.
جوآن دانوان، استاد دانشگاه بوستون، میگوید: «پستهای او درباره افول تمدن غرب، در واقع اشارهای پنهان به سیاست نژادی است… اینها همان ادبیات سفیدبرترپندارانه است.»
او افزود نمایش دیدگاههای نژادپرستانه اکنون آشکارتر شده و ملیگرایان سفید مانند نیک فوئنتس جای بیشتری در ایکس ماسک یافتهاند.
ماسک و حسابهای نزدیک به او بارها سیاهپوستان را در تصویر منفی نشان دادهاند. او طی یک ماه، ۴۱ بار پستهایی با تصویر متهمان سیاهپوست بازنشر کرد. گاهی ماسک هشدار مینوشت: «او دوباره خواهد کشت.» یکبار جیمز وودز پستی با چهار متهم سیاهپوست و چهار قربانی سفیدپوست منتشر کرد و نوشت: «غمانگیز.» ماسک پاسخ داد: «بله.»
وقتی حسابی شش متمم قانون اساسی آمریکا ــ از جمله متمم پانزدهم درباره حق رأی بدون توجه به نژاد و متمم نوزدهم درباره حق رأی زنان ــ را محکوم کرد، ماسک با ایموجی اشک شوق واکنش نشان داد. او پنج بار نیز پستهایی از حسابهای طرفدار برتری سفید بازنشر کرد.
در شش پست، او سیاهپوستان را مثبت نشان داد: دو پست از یک اینفلوئنسر که میگفت دموکراتها به سیاهان خیانت کردهاند، و چهار پست درباره تمجید سیاهپوستان از چارلی کرک پس از مرگش.
حدود ۲۱ درصد پستهای ماسک درباره «دشمنان» او بود: رسانهها، سازمانهای مدنی، هالیوود، OpenAI و افراد ترنس. و در نهایت، ۶ درصد پستهای ماه او درباره خودِ ماسک بود؛ نقلقولها، مصاحبهها و محتواهایی که افسانه شخصیاش را تقویت میکند.
او گاهی با حسابهایی مثل ElonClipsX، muskonomy و muskosophy گفتگو میکند. وقتی حساب muskosophy در سپتامبر نقلقول «تو روح نداری، تو خودِ روحی» را منتشر کرد، ماسک جواب داد: «بله.»
