به نظر میرسد عربستان سعودی با اجرای چشمانداز ۲۰۳۰ و برگزاری رویداد بینالمللی تورایز ۲۰۲۵ در ریاض، گام بزرگی در مسیر تبدیل شدن به یکی از قدرتهای نوظهور صنعت گردشگری عربستان جهان برداشته است؛ رویدادی که با حضور رهبران جهانی این حوزه، نمادی از تحول اقتصادی و تنوعبخشی به منابع درآمدی این کشور بهشمار میرود.
به گزارش جماران؛ عربستان سعودی با اجرای چشمانداز ۲۰۳۰، گردشگری را به یکی از محورهای اصلی تحول اقتصادی خود تبدیل کرده است. رویداد تورایز (TOURISE 2025) در ریاض که از ۱۱ تا ۱۳ نوامبر ۲۰۲۵ (۲۰ تا ۲۲ آبان 1404) با حضور رهبران جهانی گردشگری، نوآوری و سرمایهگذاری در حال برگزاری است، نقطه عطفی در این مسیر است و عربستان را به سمت جایگاهی پیشرو در صنعت گردشگری جهانی هدایت میکند. این رویداد نهتنها بهعنوان یکی از مهمترین رویدادهای جهانی در حوزه گردشگری شناخته میشود، بلکه نمادی از تلاش عربستان برای تبدیل شدن به یک مقصد نوظهور و پایدار برای گردشگران است. در سالهای اخیر، گردشگری نقش مهمی در تنوعبخشی به منابع درآمدی و ایجاد اشتغال پایدار برای عربستان سعودی ایفا کرده است.
توسعه اکوسیستم گردشگری در عربستان
در سال ۲۰۲۵، عربستان سعودی بیش از 30 میلیون گردشگر داخلی و خارجی را جذب کرده که نشاندهنده رشد ۲۶ درصدی نسبت به سال قبل است. هزینههای گردشگران نیز به بیش از 50 میلیارد ریال سعودی رسیده که ۱۵ درصد افزایش سالانه داشته است. این رشد چشمگیر از طریق اجرای طرح چشمانداز ۲۰۳۰ و سرمایهگذاریهای گسترده در زیرساختها، میراث فرهنگی و صنایع مهماننوازی محقق شده است.
در گامهای اولیه، صندوق سرمایهگذاری ملی عربستان (PIF) پس از بازنگری راهبردها، گردشگری را در کنار بخشهای لجستیک، فناوری، هوش مصنوعی و مراکز داده بهعنوان یکی از اولویتهای اصلی قرار داده است. این تغییر راهبردی با هدف تضمین بازده پایدارتر و تنوعبخشی به منابع درآمدی کشور انجام شده است. یاسر الرمیان، رئیس صندوق PIF، اعلام کرده که از این پس تمرکز اصلی صندوق بر شش اکوسیستم کلان خواهد بود: سفر و گردشگری، توسعه شهری، تولید و صنعت پیشرفته، لجستیک، انرژی پاک و زیرساختهای تجدیدپذیر.
در این راستا، رویدادهای متنوعی برنامهریزی شده است. از مهمترین رویدادهای این حوزه، رویداد تورایز است که از ۱۱ تا ۱۳ نوامبر 2025 (۲۰ تا ۲۲ آبان 1404) در مرکز بینالمللی کنفرانسهای پادشاه عبدالعزیز ریاض برگزار میشود. این اجلاس با حضور چهرههای برجسته حوزههای مختلف از جمله فناوری، هوانوردی، سرگرمی، آموزش، رسانه و امثالهم برگزار میشود و راهکارهای نوآورانه و عملی برای مقابله با چالشهای آینده صنعت گردشگری ارائه میدهد. برنامه این رویداد شامل گفتگوها، پنلهای تخصصی و تجربههای تعاملی حول چهار محور اصلی است: مقابله با چالشها، بهرهبرداری از فرصتهای رشد، تحریک سرمایهگذاریهای بزرگ و شکلدهی به سیاستهای آینده.
این اقدامات تنها به برگزاری رویدادها محدود نمیشود و شامل همکاریهای دوجانبه و چندجانبه با نهادها و کشورهای مختلف نیز میشود. در این راستا، عربستان سعودی برای نخستینبار در میان کشورهای شورای همکاری خلیج فارس، میزبان بیستوششمین مجمع عمومی گردشگری سازمان ملل متحد شد.
این نشست بینالمللی از ۷ تا ۱۱ نوامبر ۲۰۲۵ (۱۶ تا ۲۰ آبان ۱۴۰۴) در ریاض برگزار شد و همزمان با پنجاهمین سالگرد تأسیس سازمان جهانی گردشگری ملل متحد بود. این مجمع با شعار «گردشگری مبتنی بر هوش مصنوعی: بازتعریف آینده» برگزار شده و بیش از ۱۶۰ کشور عضو در آن حضور داشتند. هدف از این مجمع، بررسی راهکارهای توسعه گردشگری پایدار، نقش نوآوری و هوش مصنوعی در آینده صنعت گردشگری و تقویت همکاریهای جهانی بود. همچنین در ۱۰ نوامبر ۲۰۲۵، سازمان گردشگری قطر و سازمان گردشگری عربستان سعودی توافقنامهای در حوزه گردشگری امضا کردند. این توافقنامه با هدف تقویت همکاری در زمینههای ترویج و بازاریابی گردشگری، مشارکت در نمایشگاهها و کنفرانسهای بینالمللی، برگزاری رویدادهای گردشگری و توسعه بخشهای تخصصی مانند گردشگری ساحلی، فرهنگی و میراثی تنظیم شده است.
عربستان سعودی همچنین با مناظر متنوع خود، از کوههای سرسبز عسیر و جازان در جنوب تا جزایر تماشایی دریای سرخ در غرب، بستر گستردهای برای بومگردی فراهم کرده است. در چارچوب چشمانداز ۲۰۳۰، این کشور سرمایهگذاری عظیمی در پروژههای گردشگری پایدار و حفاظت از محیطزیست انجام داده است. هدف اصلی این پروژهها، تبدیل عربستان به قطب گردشگری طبیعتمحور منطقه و دستیابی به درآمد گردشگری ۱۳۳ میلیارد دلاری تا سال ۲۰۳۰ است. در جنوب غربی کشور، اقامتگاههای غاری کوه شدا الاسفل در منطقه الباحه بهعنوان یکی از مقاصد محبوب گردشگری طبیعی شناخته میشوند. همچنین شبهجزیره العلا با واحههای باستانی و آثار تاریخیاش و واحه الاحساء که بزرگترین واحه جهان است، از جاذبههای اصلی اکوتوریسم عربستان محسوب میشوند.
این اقدامات تنها بخشی از راهبردهای عربستان سعودی برای توسعه گردشگری و رونق اقتصادی حاصل از آن هستند. از جمله دلایل اصلی این تحول، کاهش وابستگی به نفت، ایجاد اشتغال و درآمد، جذب سرمایهگذاری خارجی و تقویت نفوذ دیپلماتیک و فرهنگی است. با این حال، چالشهایی مانند نیاز به نیروی متخصص و تصویر جهانی از عربستان بهعنوان مقصد گردشگری وجود دارد که با اجرای برنامههای آموزشی و همکاری با مؤسسات بینالمللی، در حال تلاش برای پر کردن این شکاف است.
عربستان سعودی؛ بازیگری نوظهور در صنعت گردشگری
عربستان سعودی با تمرکز بر تحول اقتصاد غیرنفتی و اجرای برنامههای نوآورانه مانند رویداد تورایز، بهسرعت در حال تبدیل شدن به یکی از مهمترین هابهای گردشگری و فناوری گردشگری منطقه است. این راهبرد با سرمایهگذاری گسترده و بازنگری در اولویتهای اقتصادی، همزمان فرصتهایی برای اشتغال جوانان، افزایش سرمایهگذاری، تنوعبخشی به اقتصاد و تقویت نقش جهانی عربستان سعودی فراهم کرده است. توسعه زیرساختهای گردشگری، نهتنها نقش عربستان را در تعاملات منطقهای و بینالمللی تقویت کرده، بلکه با ارائه تصویر متفاوتی از خود و جذب گردشگران بینالمللی، بهعنوان یک مقصد جذاب فرهنگی و تاریخی مطرح شده است. در نهایت، افزایش نفوذ عربستان در حوزه گردشگری، از طریق جذب سرمایهگذاری خارجی و ایجاد شبکههای بینالمللی، میتواند بهعنوان یک اهرم قدرت در عرصه سیاسی، دیپلماسی و اقتصادی عمل کند.
