تهدید پنهانی که ایمنی هوانوردی جهانی را تهدید می‌کند/چه کسی سیگنال‌های جی‌پی‌اس را دستکاری می‌کند؟

به گزارش جماران به نقل از الجزیره، در سال‌های اخیر، مناطق متعددی در جهان، به‌ویژه دریای بالتیک، شاهد موج فزاینده‌ای از اختلال و دستکاری عمدی در سیگنال‌های سیستم موقعیت‌یابی جهانی (جی‌پی‌اس/GPS) بوده‌اند که تهدیدی فزاینده برای امنیت هوانوردی غیرنظامی است، چه کسی مسئول است؟

این همان چیزی است که الیزابت براو در مقاله‌ای در مجله فارین پالیسی به آن پرداخت و در ابتدای آن گفت که این پدیده به سرعت در حال گسترش است، به طوری که سوئد به تنهایی در چهار ماه اول سال جاری حدود 123 هزار مورد اختلال یا گمراهی را ثبت کرده است و تقریباً یک چهارم پروازها در حریم هوایی آن تحت تأثیر این اختلالات قرار گرفته‌اند، همچنین مناطق آسیب‌دیده شامل فنلاند، لهستان، تنگه هرمز، دریای سرخ، دریای سیاه و مرز بین هند و پاکستان بوده است.

نویسنده در مجله آمریکایی می‌گوید: «پرواز بر فراز این مناطق دیگر مانند گذشته نیست، در حالی که مسافران متوجه چیزی نمی‌شوند، خلبانان با چالش‌های بی‌سابقه‌ای روبرو هستند».

سیستم GPS برای تعیین دقیق موقعیت هواپیماها و کشتی‌ها استفاده می‌شود و این امر باعث می‌شود که فضا شلوغ‌تر و حاشیه خطا کمتر شود. بنابراین، اختلال عمدی یا دستکاری در سیگنال‌ها (spoofing) بار کاری خلبانان را افزایش می‌دهد و باعث می‌شود که آنها به طور مداوم به دقت داده‌های خود شک کنند، که گاهی اوقات منجر به خطر ورود هواپیماها به اشتباه به حریم هوایی کشورهای دیگر می‌شود، همانطور که در مورد یک هواپیمای غیرنظامی بر فراز بغداد در سال 2023 رخ داد.

نویسنده به نقل از تانیا هارتر، رئیس انجمن خلبانان اروپایی، می‌نویسد: «من قبلاً هرگز چیزی به این بزرگی ندیده‌ام. اختلال، کار را پیچیده‌تر می‌کند و احتمال خطا را افزایش می‌دهد».

همچنین مایکل فلوکس، استاد هوانوردی در دانشگاه زوریخ توضیح می‌دهد که «خلبان خسته در پایان یک پرواز طولانی ممکن است هشدارهای واقعی را با هشدارهای ناشی از اختلال اشتباه بگیرد، که خطر اضافی ایجاد می‌کند».

براو هشدار می‌دهد که گمراه کردن (spoofing) خطرناک‌تر از اختلال است، زیرا «هواپیما را در موقعیت اشتباه نشان می‌دهد و باعث می‌شود هواپیماهای دیگر را در مکان‌های نادرست ببیند»، که ممکن است منجر به ورود اشتباهی به حریم هوایی کشورهای دیگر شود، همانطور که برای یک هواپیمای غیرنظامی بر فراز بغداد در سال 2023 رخ داد که نزدیک بود وارد حریم هوایی ایران شود.

نویسنده اشاره می‌کند که به احتمال زیاد روسیه مسئول حملات در منطقه بالتیک است، در حالی که طرف مسئول در مناطقی مانند تنگه هرمز و دریای سرخ ناشناخته باقی مانده است، و اشاره می‌کند که «گمراه کردن نیازمند تخصص‌هایی است که فقط کشورها دارند و نه صرفاً آماتورها».

براو مقاله خود را با درخواست برای همکاری بین‌المللی به پایان می‌رساند و می‌گوید: «هر روزی که می‌گذرد، یک روز جدید از خطرات غیرضروری برای هوانوردی جهانی است. کشورها باید متحد شوند تا کسانی را که در ناوبری فضایی دستکاری می‌کنند مجازات کنند، زیرا ایمنی خدمه و مسافران اصلی است که همه می‌توانند بر سر آن توافق کنند».