شکست مفتضحانه تل آویو در دوحه:شرمساری دیپلماتیک و سردرگمی داخلی اسرائیل

به گزارش جماران به نقل از الجزیره، تلاش برای ترور رهبران جنبش مقاومت اسلامی (حماس) در قطر، که "قله آتش" نام داشت، باعث ایجاد طوفانی از سردرگمی در صحنه سیاسی و امنیتی اسرائیل شد.

این عملیات که با موافقت مخفیانه شورای وزیران کوچک «کابینه» انجام شد و به نیروی هوایی و سازمان امنیت عمومی "شاباک" واگذار شد، با شکستی مفتضحانه در 1800 کیلومتری تل آویو به پایان رسید و اسرائیل را پس از آنکه قبل از روشن شدن نتایج آن، برای پذیرش مسئولیت آن شتاب کرد، در مقابل جامعه بین المللی شرمنده کرد.

واکنش های سیاسی در اسرائیل کمرنگ و مملو از شرمساری به نظر می رسید، در حالی که اپوزیسیون از انتقاد علنی از دولت خودداری کرد، واضح بود که این شکست نشان دهنده سردرگمی عمیق در مدیریت جنگ و پیامدهای آن بر روند مذاکرات است.

خطرناک ترین این پیامدها در انتقادات شدید خانواده های بازداشت شدگان نهفته است، که معتقدند این عملیات به فرصت های تکمیل توافق تبادل آسیب رسانده و اولویت را به نمایش قدرت به جای بازگرداندن فرزندانشان داده است.

بهای سیاسی

قرائت ها و تحلیل های اسرائیلی بر این اجماع دارند که این عملیات به اهداف اعلام شده خود نرسید، بلکه برای اسرائیل بهای سیاسی و دیپلماتیک داشت، زیرا به عنوان دولتی ظاهر شد که حاکمیت یک میانجی منطقه ای مهم مانند قطر را نقض می کند و قوانین بین المللی را بدون موفقیت در حذف رهبری حماس زیر پا می گذارد.

با این وجود، بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر اسرائیل -که تحت تعقیب دادگاه جنایی بین المللی است- تلاش می کند القا کند که شخصاً بر اجرای آن نظارت داشته است، در تلاشی برای مرتبط کردن تلاش برای ترور با تیراندازی در قدس که منجر به کشته شدن 6 اسرائیلی و زخمی شدن 11 نفر دیگر شد، اما این امر حجم شکست و پیامدهای آن را پنهان نکرد.

در بیانیه ای که به زبان انگلیسی صادر شد و در تلاشی برای جلوگیری از شرمساری دولت آمریکا، دفتر نخست وزیر اسرائیل اعلام کرد که حمله به رهبران ارشد حماس "یک عملیات کاملاً مستقل بود که اسرائیل آن را آغاز کرده، اجرا کرده و مسئولیت کامل آن را بر عهده می گیرد".

در حالی که کاخ سفید به طور رسمی تأیید نکرد که آیا هماهنگی های قبلی با واشنگتن وجود داشته است،به گفته یانیو کوبوویتس، خبرنگار نظامی روزنامه "هاآرتس" منابع آگاه اشاره کردند که آمریکایی ها از این برنامه ها مطلع شده بودند.

به گفته خبرنگار اسرائیلی، حساسیت این وضعیت افزایش می یابد، با توجه به روابط نزدیکی که قطر، متحد اصلی ایالات متحده در منطقه، با دونالد ترامپ، رئیس جمهور آمریکا و استیو ویتکوف، فرستاده او به خاورمیانه دارد، که این عملیات را در یک زمینه سیاسی و دیپلماتیک پیچیده تر قرار می دهد.

نگرانی شدید

در بحبوحه پیامدهای شکست تلاش برای ترور رهبران حماس در دوحه، خانواده‌های اسرای اسرائیلی -در یک نشست توجیهی برای رسانه‌ها- نگرانی عمیق خود را در مورد سرنوشت فرزندانشان ابراز کردند و این عملیات را تهدیدی مستقیم برای زندگی آنها دانستند.

عیناو تسنگاوکر، مادر متان ربوده شده، در مصاحبه با روزنامه هاآرتص گفت که "از ترس می‌لرزد" و نخست وزیر اسرائیل را متهم کرد که احتمالاً پسرش را "ترور" کرده و سرنوشت او را تعیین کرده است.

افیر پریزلافسکی (پدر روم ربوده شده) از طریق رادیو ارتش اسرائیل پرسید: "این امر چگونه آزادی آنها را تسریع می‌کند؟ آنها دو سال است که در آنجا رنج می‌کشند و می‌میرند."

اما یاعیل ادار -که جسد پسرش تامیر در غزه نگهداری می‌شود- در مصاحبه با روزنامه یدیعوت آحارونوت از آنچه که ترجیح دادن نابودی حماس به بازگرداندن "گروگان‌ها" خواند، انتقاد کرد و تاکید کرد که دولت موظف است توضیح دهد که چگونه آنها را به خانه‌هایشان بازمی‌گرداند.

خانواده‌های دیگر -در مصاحبه‌ای که روزنامه معاریو از آنها نقل کرده است- نسبت به انتقامی که ممکن است اسرا با آن مواجه شوند، به‌ویژه پس از شهادت بازماندگان اسارت، هشدار دادند و خاطرنشان کردند که "وقت گروگان‌ها رو به اتمام است" و "زندگی می‌تواند در هر لحظه از بین برود".

آنها  خطاب به دولت گفتند: "اولویت دادن به انتقام‌جویی به بهای نجات جان و بازگرداندن گروگان‌ها را متوقف کنید."

حمایت گسترده

در سطح سیاسی، عملیات ترور رهبران حماس در دوحه، علیرغم شکست، از حمایت گسترده طیف‌های مختلف در اسرائیل برخوردار شد، که بازتابی از اجماع سیاسی در مورد رویکرد تعامل با این جنبش است.

بتسلئیل سموتریچ، وزیر دارایی، در پلتفرم ایکس نوشت که "تروریست‌ها از دست بلند اسرائیل مصون نخواهند بود" و این تصمیم را "درست و محکم" از سوی ارتش و شاباک دانست.

در مقابل، نداد ردایف -پسر یکی از بازداشت شدگان- گفت: "دست بلند اسرائیل می‌داند که به تمام مسئولان شکست ۷ اکتبر ۲۰۲۳ خواهد رسید، اما در نجات ربوده شدگان کوتاهی می‌کند."

از سوی دیگر، ایتمار بن گویر، وزیر امنیت ملی -در توییتی در پلتفرم ایکس- این عملیات را "تصمیمی تاریخی" توصیف کرد که تاکید می‌کند "خون یهودی دیگر هدر نخواهد رفت"، در حالی که اسحاق کروزر، یکی از اعضای حزب او، اعلام کرد که "مذاکرات در دوحه شکست خورده است".

از سوی اپوزیسیون، یائیر لاپید، رئیس حزب "یش عتید" از این عملیات به عنوان "اقدامی استثنایی برای ناکام گذاشتن دشمن" تمجید کرد، در حالی که بنی گانتز، رئیس حزب "آبی سفید" بر ضرورت "تعقیب تروریست‌های حماس و رهبران آنها در هر مکان و زمان" تاکید کرد و خواستار سرمایه‌گذاری "دستاورد ارتش" برای بازگرداندن "گروگان‌ها" و جایگزینی دولت حماس در غزه شد.

اسحاق هرتزوگ، رئیس جمهور اسرائیل نیز -در توییتی در پلتفرم ایکس- تاکید کرد که "تصمیم ترور رهبری حماس مهم و درست است" و بر تعهد اسرائیل به آزادی "ربوده شدگان" تاکید کرد و در عین حال خواستار حمایت از خانواده‌های آنها و ادامه تلاش برای تحقق آزادی آنها "از جهنم غزه" شد.

قواعد بازی

رون بن یشای، تحلیلگر امور اطلاعاتی و نظامی در وب‌سایت "وای نت"، در خوانش تحلیلی خود که با روایت و توجیهات رسمی اسرائیل از عملیات ترور، علی‌رغم شکست آن، همخوانی دارد، معتقد است که عملیات "قله آتش" گامی دیگر در استراتژی اسرائیل است  و حمله در دوحه دو هدف را دنبال می‌کرد:

-دور کردن "تندروها" خلیل الحیه و زاهر جبارین از مذاکرات برای باز کردن فضا برای شخصیت‌های انعطاف‌پذیرتر مانند عزالدین الحداد.

-ارسال پیام واضح مبنی بر اینکه اسرائیل از مطالبه آزادی "گروگان‌ها" و خروج رهبران حماس از غزه عقب‌نشینی نخواهد کرد.

او به احتمال هماهنگی این حمله با واشنگتن اشاره کرد و معتقد بود که این حمله با وجود خطرات دیپلماتیک خود، هدفش اعمال فشار روانی بر رهبری حماس در خارج و باز کردن فضا برای تغییر ترکیب هیئت مذاکره کننده یا سوق دادن این جنبش به انعطاف بیشتر است.

بن یشای مدعی شد که این عملیات ممکن است مذاکرات را به طور موقت به حالت تعلیق درآورد و خشم آمریکا و قطر را برانگیزد، اما بعداً با شخصیت‌های کمتر تندرو از سر گرفته خواهد شد و خاطرنشان می‌کند که این حمله دارای ارزش استراتژیک فراتر از بعد نظامی برای تغییر قواعد بازی مذاکره است.