مشاجره از مقابل دفتر بیضی‌شکل آغاز شد؛ از کنار اتاق روزولت گذشت، به سوی دفتر رئیس کارکنان ادامه یافت و در نهایت به اطراف بخش مشاور امنیت ملی کشیده شد. در این میان، ایلان ماسک، اسکات بسنت را متهم کرد که دو صندوق سرمایه‌گذاری ناموفق را اداره کرده است. هنگام درگیری لفظی، با فاصله‌ای اندک از چهره‌ی بسنت، به او گفت: «نمی‌شنوم چی می‌گی… بلندتر بگو.»
پایگاه خبری جماران: «او آمده بود تا ساختار دولت را از نو مهندسی کند، بوروکراسی را خرد کند، و رؤیای دولت کارآمد دیجیتال را محقق سازد. اما پس از چهار ماه جنجال، درگیری، و شکست در اجماع‌سازی، اکنون ایلان ماسک از صحنه قدرت کنار رفته است.»
به گزارش جماران، گزارش «آتلانتیک»، روایتی دقیق و پرجزئیات از صعود شتاب‌زده و سقوط تدریجی میلیاردر تکنولوژیک در دل بوروکراسی آمریکاست:
«لعنت به تو! لعنت به تو! لعنت به تو!»
ماه گذشته، اسکات بسنت، وزیر خزانه‌داری آمریکا، در راهروهای بال غربی کاخ سفید با صدایی بلند سر ایلان ماسک فریاد می‌کشید؛ آن‌قدر بلند که دونالد ترامپ هم آن را شنید — و به زبانی که کاملاً برای او قابل درک بود.
مشاجره میان بسنت و ماسک بر سر این بود که چه کسی باید رئیس بعدی سازمان مالیات آمریکا (IRS) را منصوب کند — و در لایه‌ای عمیق‌تر، بر سر رویکرد ماسک در بی‌اعتنایی به ساختارهای بوروکراتیک دولت.
ماسک بدون کسب تأیید رسمی وزیر خزانه‌داری، گزینه‌ی مدنظر خود را برای این سمت معرفی کرده بود.
واکنش بسنت نیز، کاملاً قاطع و آشکار بود.
مشاجره از مقابل دفتر بیضی‌شکل آغاز شد؛ از کنار اتاق روزولت گذشت، به سوی دفتر رئیس کارکنان ادامه یافت و در نهایت به اطراف بخش مشاور امنیت ملی کشیده شد. در این میان، ایلان ماسک، اسکات بسنت را متهم کرد که دو صندوق سرمایه‌گذاری ناموفق را اداره کرده است. هنگام درگیری لفظی، با فاصله‌ای اندک از چهره‌ی بسنت، به او گفت: «نمی‌شنوم چی می‌گی… بلندتر بگو.»
ماسک با ظاهری پرزرق‌وبرق — از سایبرتراک‌ها گرفته تا ارّه‌برقی — وارد واشنگتن شده بود؛ مصمم به نابودی بوروکراسی، اخراج کارکنان ناکارآمد دولت فدرال، و — به گفته‌ی خودش — صرفه‌جویی ۲ تریلیون دلاری در هزینه‌های عمومی. او با تی‌شرت‌های فنی و ادبیات خاص دنیای فناوری، چهره‌ی یک آشوب‌گر سیستم‌ساز را داشت؛ فردی که وعده می‌داد ساختار دولت را از نو مهندسی کرده و «ویروس ذهن بیدار» (woke mind virus) را شکست دهد — آن هم تحت نظارت وزارت تازه تاسیس شده بهره‌وری دولت (DOGE).
برای هفته‌ها، ماسک و همراهانش — معروف به «برادران DOGE» — با شور و هیجان از سازمانی به سازمان دیگر می‌رفتند، کارکنان را مرعوب می‌کردند، خواستار دسترسی به اطلاعات حساس می‌شدند و حتی بقایای خوراکی‌هایشان را روی میز کار کارمندان بر جای می‌گذاشتند.
در واپسین روزهای حضور رسمی‌اش در پایتخت، ماسک خود را در حلقه‌ی بالادستی دولت ترامپ تنها می‌دید. او نتوانسته است اتحادهای کلیدی ایجاد کند و بسیاری از مقامات و رؤسای سازمان‌هایی را که قرار بود یاری دهد، ناراضی و دل‌زده کرده است. تیمش به صرفه‌جویی وعده‌داده‌شده‌ی هزار میلیارد دلاری دست نیافت؛ برخی پروژه‌ها با شکایت‌های قضایی متوقف شدند، و وزرای کابینه اصلاحات پیشنهادی DOGE را به دلیل آسیب به خدمات حیاتی، مسدود کردند. در همین حین، ثروت ماسک کاهش یافت، ارزش شرکت‌هایش سقوط کرد، و او به سوژه‌ی دائمی شایعات و تمسخرهای رسانه‌ای بدل شد.
چهار ماه پس از ورود پرهیاهوی ایلان ماسک به دولت، او اکنون عملاً از دولت جدا شده و تمرکز خود را بار دیگر معطوف به مسئولیت‌هایش در شرکت‌های تسلا، اسپیس‌ایکس، شبکه اجتماعی X و دیگر فعالیت‌های اقتصادی‌اش کرده است. ماسک ماه گذشته در تماسی با تحلیل‌گران وال‌استریت اعلام کرد که قصد دارد «هفته‌ای یک تا دو روز» را صرف رسیدگی به امور وزارت بهره‌وری دولت (DOGE) کند — همان‌گونه که هر یک از شرکت‌هایش را به شیوه‌ای کم‌تمرکز مدیریت می‌کند.
هفته بعد، او نشانه‌هایی از کاهش بیشتر نقش خود در دولت بروز داد و در جمع خبرنگاران گفت که انتظار دارد تنها «هر دو هفته یک‌بار» به واشنگتن سفر کند.
او دیروز در گفت‌وگویی ویدئویی با مجمع اقتصادی قطر نیز اظهار داشت که دیگر دلیلی برای صرف هزینه در سیاست نمی‌بیند، هرچند تأکید کرد این دیدگاه ممکن است در آینده تغییر کند.
ماسک گفت: «فکر می‌کنم تا همین جا کافی بوده است.»
با این حال، او همچنان رابطه نزدیکی با دونالد ترامپ دارد؛ روابطی که به گفته‌ی مشاوران و اطرافیان رئیس‌جمهور، از سوی ترامپ با محبت و احترام همراه است.
اما تصمیم ماسک برای عقب‌نشینی، از سوی بسیاری از مقامات فدرال با آسودگی خاطر استقبال شده است — افرادی که یا در حال بازگرداندن بسیاری از اصلاحات موردنظر او در وزارتخانه‌ها هستند، یا اصلاحاتی مشابه را اما به شیوه و شرایط خود پیاده می‌کنند.
وزرای کابینه — که از لحن دستوری و رفتار تحقیرآمیز ماسک، به‌ویژه زمانی که با افتخار وعده می‌داد نهادهای آن‌ها را به «دستگاه خردکن چوب» بسپارد، دل خوشی نداشتند — بسیاری از ابتکارات او را عمداً نادیده گرفتند.
از جمله، دستور ماه فوریه‌ی ماسک که از تمام کارکنان دولت فدرال خواسته بود هر هفته گزارشی به‌صورت فهرست‌وار از عملکردشان برای مدیران خود ارسال کنند، به‌طور گسترده نادیده گرفته شد.
«چند نفر را فقط به این خاطر اخراج کردند که آن سه مورد هفتگی را نفرستادند، یا هر مزخرف دیگری که قرار بود انجام دهند؟»
یکی از مشاوران ترامپ — که به شرط ناشناس ماندن با ما صحبت کرد — با لحنی صریح گفت:
«فکر می‌کنم همه آماده‌اند که از این بخش دولت عبور کنند و جلو بروند.»
درگیری لفظی بین ایلان ماسک و اسکات بسنت، به‌سرعت تبدیل به خوراک رسانه‌ای شد — نه تنها برای شایعات، بلکه به‌نوعی به آزمونی برای سنجش وفاداری در دنیای حامیان سرسخت ترامپ (MAGA) بدل شد.
برخی از اعضای دولت شخصاً آن را شنیدند، و بسیاری دیگر از طریق شنیده‌های غیرمستقیم یا حتی روایت‌های دست‌سوم از آن مطلع شدند. (برخی جزئیات این درگیری برای نخستین‌بار توسط نیویورک تایمز و اکسیوس گزارش شد.)
عده‌ای گفتند: یک میلیاردر آرام در برابر «یک کودک‌صفت» ایستاد!
برخی دیگر ادعا کردند: ماسک با شانه‌اش بسنت را کنار زد!
برخورد فیزیکی اصلاً در کار نبود!
صداها بسیار بلند بود!
ماسک باید بازداشت می‌شد!
ماسک هیچ کار اشتباهی نکرد!
اصلاً مسأله‌ی مهمی نبود!
اما در نهایت، پس از پایان این درگیری پرتنش، گزینه‌ی پیشنهادی ماسک برای ریاست سازمان مالیاتی (IRS) تنها سه روز پس از آغاز به کار، کنار گذاشته شد و گزینه‌ی باتجربه‌تر اسکات بسنت جایگزین او شد.
نتیجه روشن بود: بسنت پیروز شد.
این تقابل قدرت حالا به نماد ناتوانی ایلان ماسک در ایجاد اجماع و حمایت برای شیوه‌ی مدیریتی‌اش در دولت تبدیل شده است.
این گزارش بر پایه گفت‌وگو با ۱۴ نفر از مشاوران کاخ سفید، متحدان بیرونی و افراد مطلع تهیه شده است — افرادی که همگی به شرط ناشناس ماندن حاضر شدند درباره محتوای مکالمات خصوصی صحبت کنند.
کاخ سفید و وزارت خزانه‌داری از اظهار نظر در مورد جزئیات این درگیری خودداری کردند و نماینده‌ای از سوی ایلان ماسک نیز به درخواست‌ها برای ارائه توضیح پاسخی نداد.
چند هفته پس از مشاجره با اسکات بسنت، ماسک خبرنگاران را در «اتاق روزولت» گرد هم آورد تا از عملکرد خود دفاع کند. او با اذعان به دشواری روند اصلاحات، اعلام کرد که هدف جدیدش برای کاهش یک تریلیون دلاری هزینه‌های مالیاتی — که از هدف اولیه دو تریلیون دلار کاهش یافته بود — «واقعاً، واقعاً دشوار» بوده است.
او در جمع خبرنگاران گفت: «ما تا حد امکان در حال پیشروی هستیم — اما در ساختار دولت، موانع و اینرسی زیادی وجود دارد. بنابراین این کار آسانی نیست. این مسیر، راهی است برای کسب دشمنان زیاد و دوستان اندک.»
مسأله اصلی اما، در بی‌تجربگی ماسک برای اصلاح نهادی نهفته بود که برخلاف شرکت‌های تحت مدیریتش، کنترل کامل آن را در اختیار نداشت.
به‌جای آنکه زمان کافی برای شناخت ساختار پیچیده و اغلب کندِ دولت فدرال صرف کند، ترجیح داد تیمش را با رویکرد «سریع حرکت کن و بعداً اصلاح کن» به میدان بفرستد. (یکی از مقامات دولت اظهار داشت که از نگاه ماسک، اگر به اندازه‌ای نیرو اخراج نکرده باشی که بعد ناچار به بازگرداندن برخی از آن‌ها شوی، یعنی هنوز به قدر کافی تعدیل نیرو نکرده‌ای.)
در حالی که هدف او کاهش هزینه‌ها و بهبود زیرساخت دیجیتال دولت بود، اقداماتش در عمل موجب بروز چالش‌های تازه برای دونالد ترامپ، مشاوران ارشد او و متحدانش در کنگره شد.
«او با رویکردی وارد شد که ریشه در بیرون از ساختار دولت داشت، و نتایجی که از آن به‌دست آمد، متنوع و متفاوت بود.» این را مت کالکینز، مدیرعامل شرکت نرم‌افزاری Appian — مستقر در ویرجینیا و با سابقه بیش از دو دهه همکاری با دولت فدرال در حوزه خودکارسازی فرآیندهای اداری — در گفت‌وگو با ما بیان کرد.
او افزود: «ماسک با آرمان‌گرایی و نسخه مدیریتی سیلیکون‌ولی پا به عرصه گذاشت، و در این میان، برخی اتفاقات جالب هم رخ داد. اما این پرسش مهم باقی‌ست: آیا مدل “سریع حرکت کن و خراب کن” در واشنگتن قابل اجراست؟ نه واقعاً.»
کالکینز تصریح کرد که شخصاً از اهداف اعلام‌شده‌ی ماسک، یعنی افزایش بهره‌وری دولت، مدرن‌سازی ساختارها و استفاده از فناوری برای بهبود کیفیت زندگی شهروندان، حمایت می‌کند.
اما در ادامه تأکید کرد که ساختار دولت هرگز مانند سیلیکون‌ولی عمل نخواهد کرد. ظرفیت ایجاد اختلال و تحول در نهادهای دولتی به‌مراتب کمتر است.
در حالی که مردم ممکن است از خدمات فناوری مانند تاکسی اینترنتی یا سفارش آنلاین غذا لذت ببرند، اما به این نوآوری‌ها وابستگی حیاتی ندارند — بر خلاف خدماتی چون آموزش عمومی یا برنامه‌های درمانی دولتی مانند Medicaid.
او گفت: «دولت نقش زیربنایی دارد، در حالی که شرکت‌های فناوری اغلب خدماتی فرعی ارائه می‌دهند — چیزهایی که استفاده از آن‌ها لذت‌بخش است، اما لزوماً پایه و اساس زندگی ما نیستند.»
تیم ایلان ماسک مدعی است که با حذف کمک‌هزینه‌ها، قراردادها، اجاره‌ها و سایر هزینه‌های دولتی، موفق به شناسایی ۱۷۰ میلیارد دلار صرفه‌جویی شده است.
با این حال، این رقم بارها به‌دلیل خطاهای محاسباتی و بازگرداندن برخی برنامه‌ها مورد تجدیدنظر قرار گرفته و کاهش یافته است.
بر اساس برنامه‌ها، نیروی کار دولت فدرال — که حدود ۴.۵ میلیون نفر، از جمله نیروهای نظامی را شامل می‌شود — قرار بود با کاهش ده‌ها هزار نفری مواجه شود. اما بسیاری از این تعدیل‌ها، به دنبال احکام اخیر دادگاه‌ها، فعلاً در حالت تعلیق قرار دارند.
دستیاران کاخ سفید در محافل خصوصی اذعان کرده‌اند که یکی از ادعاهای جنجالی ماسک مبنی بر وجود تقلب در سامانه تأمین اجتماعی — آنکه برخی افراد با سن‌های غیرواقعی در این پایگاه داده ثبت شده‌اند — در واقع یک مشکل داده‌ای بوده و نه نشانه‌ای از فساد واقعی. دولت، پیش از طرح این مسئله از سوی ماسک، پرداخت‌ها به این افراد را متوقف کرده بود.
با وجود این، دونالد ترامپ این ادعا را در نخستین سخنرانی رسمی خود در کنگره در ماه مارس تکرار کرد.
از سوی دیگر، ماسک با حضور در پادکست «جو روگان» و اعلام اینکه تأمین اجتماعی — برنامه‌ای که ترامپ وعده داده بود به آن دست نخواهد زد — «بزرگ‌ترین طرح پانزی تاریخ» است، برای دولت بحرانی سیاسی کوچک اما پر سر و صدا ایجاد کرد.
مهم‌تر از همه، دونالد ترامپ به‌صراحت اعلام کرده است که ایلان ماسک آزادی ندارد ساختار دولت را همانند یکی از شرکت‌های خود بازطراحی کند.
چند هفته پس از آنکه ماسک با اره‌برقی روی صحنه ظاهر شد تا برنامه‌های اصلاحی‌اش برای دولت فدرال را به‌صورت نمادین نمایش دهد، ترامپ در واکنشی آشکار در شبکه‌های اجتماعی، این رویکرد را رد کرد و نوشت: «ما می‌گوییم ‘تیغ جراحی’، نه ‘تبر’.»
رقبای حقوقی ماسک، خروج او را شکستی برای بلندپروازی‌های گسترده‌اش تلقی کرده و با رضایت از آن یاد می‌کنند.
آن‌ها به نظرسنجی‌های عمومی اشاره می‌کنند که نشان می‌دهد محبوبیت ماسک از آغاز سال میلادی به‌طور محسوسی کاهش یافته است. همچنین از واکنش‌های منفی نسبت به حضور او در ایالت ویسکانسین یاد می‌کنند، جایی که برای حمایت از نامزد مورد حمایت جمهوری‌خواهان در انتخابات دیوان عالی ایالتی تبلیغ کرد — نامزدی که در نهایت با اختلافی دو رقمی شکست خورد.
راشاب سانگوی، مشاور حقوقی ارشد «فدراسیون کارکنان دولت فدرال آمریکا»، در گفت‌وگو با ما اظهار داشت:
«ما او را از شهر بیرون انداختیم. اگر در سایه می‌ماند و بی‌سروصدا برنامه‌هایش را پیش می‌برد، چه بسا پیامدهای آن بسیار بدتر می‌بود. اما واقعیت این است که هیچ‌کس از او خوشش نمی‌آید.»
در جلسه هیئت دولت که در پایان ماه آوریل برگزار شد — و احتمالاً آخرین حضور رسمی ایلان ماسک در چنین نشستی بود — مدیرعامل تسلا و اسپیس‌ایکس با نمایشی طنزآمیز خود را به سوژه جلسه بدل کرد.
او دو کلاه بر سر داشت: یکی قرمز با عبارت «خلیج آمریکا» و دیگری کلاه مشکی معروفش با نماد DOGE.
ماسک با لحنی شوخ‌طبع گفت: «همه می‌گویند من کلاه‌های زیادی به سر دارم. همان‌طور که می‌بینید، حتی کلاه من هم خودش یک کلاه دارد!» این جمله موجب خنده حاضران شد.
با این حال، نارضایتی از ماسک — که اکنون به‌عنوان نقطه آغاز پایان تدریجی او در دولت شناخته می‌شود — دقیقاً یک ماه پیش از آن، در همین اتاق و طی نشستی غیررسمی آغاز شده بود.
در آن جلسه، شماری از وزرای کابینه که هنگام آغاز به کار ماسک هنوز به‌طور رسمی تأیید نشده بودند، نگرانی‌ها و نارضایتی‌های خود را از مداخلات او با دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور، سوزی وایلس رئیس کارکنان کاخ سفید و دیگر مقامات در میان گذاشتند.
در مقابل، ماسک نیز از کندی روند استخدام‌ها ابراز نارضایتی می‌کرد. هرچند دولت ترامپ، با در نظر گرفتن استانداردهای فدرال، سرعت بالایی در انتصابات داشت، اما به‌گفته یکی از مشاوران کاخ سفید: «اگر شما ایلان باشید — کسی که شغلش اخراج نیروهاست — طبیعی است که روند استخدام را با نگاهی متفاوت ببینید.»
در نهایت، ترامپ که از این اختلافات به ستوه آمده بود، دستور داد: «همه را همین‌جا جمع کنید تا کار را یک‌سره کنیم.»
روز بعد، وزرای کابینه در جلسه‌ای رسمی گرد هم آمدند. جزئیات آن نشست — از جمله تنش لفظی میان ماسک و مارکو روبیو (وزیر خارجه)، داگ کالینز (وزیر امور کهنه‌سربازان) و شان دافی (وزیر حمل‌ونقل) — به‌سرعت به رسانه‌ها درز کرد.
در این جلسه، ماسک روبیو را به‌دلیل کاهش ندادن نیروهای وزارتخانه‌اش سرزنش کرد، و روبیو نیز که از انحلال غیررسمی آژانس توسعه بین‌المللی آمریکا (USAID) — یکی از نهادهای زیر نظر او — توسط ماسک ناراضی بود، با شدت واکنش نشان داد.
یکی از متحدان ترامپ درباره آن جلسه گفت: «این یکی از نقاط عطف رابطه ترامپ و روبیو بود — جایی که ترامپ برای اولین بار متوجه شد مارکو واقعاً برای خودش شخصیتی مستقل دارد.»
برخی منابع به ما گفتند که اگرچه ایلان ماسک می‌دانست که وارد فضایی انتقادی خواهد شد، اما از شدت واکنش‌ها و حجم انتقادات در جلسه کابینه آگاهی نداشت.
پس از چندین شکایت درباره عملکرد وزارت بهره‌وری دولت (DOGE) و دوره‌ای که ماسک اغلب در موضع دفاعی قرار داشت، او سرانجام از اقدامات خود دفاع کرد. به گفته یکی از حاضران، ماسک تأکید کرد که چالش اصلی‌اش نه در اخراج نیروها یا کوچک‌سازی دولت، بلکه در استخدام سریع نیروهای توانمند و جایگزین بوده است.
ماسک در همان مراحل ابتدایی از اینکه نمی‌توانست به‌سرعت مهندسان DOGE را استخدام کند، ابراز نارضایتی کرده بود — چرا که آن‌ها نیز مانند سایر افراد، مجبور به عبور از آزمون‌های وفاداری سیاسی بودند.
او همچنین تلاش داشت یک سرمایه‌گذار ترک‌تبار دارای گرین‌کارت را وارد سیستم کند، اما به‌دلیل ممنوعیت قانونی استخدام غیرشهروندان در دولت فدرال، موفق نشد.
در دفاع از روند استخدام، سرجیو گور، رئیس دفتر پرسنل ریاست‌جمهوری که مسئولیت این فرایند را برعهده دارد، از سرعت انتصابات دفاع کرد. به گفته چندین مشاور، رابطه میان ماسک و گور پیش از این نیز پرتنش بود و یکی از آن‌ها گفت: «این دو دائماً در حال نیش و کنایه به یکدیگر بودند.»
پس از جلسه، یکی از مشاوران نقل کرد که ماسک نزد ترامپ رفت و گفت: «لطفاً به من بگویید که دیگر هرگز مجبور نیستم چیزی از او بخواهم.»
با تثبیت نسبی تیم DOGE، تماس میان ماسک و گور در هفته‌های بعد کاهش یافت. برخی منابع تأیید می‌کنند که اختلافات میان آن‌ها اکنون رفع شده و روابط‌شان به حالت عادی بازگشته است.
با این حال، این رویارویی، نمونه‌ای دیگر از تضاد بنیادی ماسک با فرآیندهای بوروکراتیک دولت فدرال بود — فرآیندهایی که دفتر گور دقیقاً وظیفه حفظ و نظارت بر آن‌ها را دارد.
یکی از مشاوران ترامپ گفت: «ایلان احترام چندانی برای این نظام قائل نیست. البته این نظام بی‌نقص نیست، اما به‌هرحال، نظام خودمان است.»
نقش ماسک در ماه‌های نخست دولت ترامپ بدون تردید قابل‌توجه بوده است. او بارها پیام‌های دولت را در شبکه اجتماعی X — که مالک آن است — حمایت کرده و گاه نیز با آن‌ها در تضاد قرار گرفته است.
ماسک همچنین توجه عمومی را به مسـأله‌ای جلب کرد که بسیاری از رأی‌دهندگان دست‌کم به‌صورت نظری، آن را اولویت می‌دانند: حذف فساد، اتلاف منابع و ناکارآمدی در واشنگتن، و حرکت به سوی دولتی کارآمدتر و فناورانه‌تر.
او بخش‌های قابل‌توجهی از نیروی انسانی دولت فدرال را کاهش داد، هرچند به‌گفته یکی از مشاوران، این اقدام با «آشفتگی و بی‌برنامگی» همراه بود و نتایج نهایی آن متناقض ارزیابی شده است.
تعدادی از کارکنان حرفه‌ای و با‌تجربه که قرار بود حفظ شوند، به بخش خصوصی رفتند یا بازنشسته شدند. بی‌نظمی گسترده باعث شد که حتی برخی از کارکنان اخراج‌شده دوباره بازگردانده شوند.
در اداره هوانوردی فدرال (FAA)، مداخلات ماسک باعث سردرگمی گسترده شد — به‌ویژه در میان کنترل‌کنندگان ترافیک هوایی که پیش‌تر نیز تحت فشار شدید کاری بودند.
ماسک همچنین به چهره عمومی تصمیم دولت ترامپ برای تعطیلی آژانس توسعه بین‌المللی آمریکا (USAID) تبدیل شد — تصمیمی که بیل گیتس، بنیان‌گذار مایکروسافت، آن را چنین توصیف کرد: «ثروتمندترین مرد جهان دارد فقیرترین کودکان جهان را نابود می‌کند.»
ماسک که در ابتدا عنوان حساس و پرتنش «هم‌ریاست‌جمهوری» را دریافت کرده بود و بسیاری انتظار داشتند به‌سرعت با رئیس‌جمهور وارد برخورد شود، نهایتاً بسیار بیشتر از آنچه پیش‌بینی می‌شد در دولت دوام آورد — و اکنون، دست‌کم به معیارهای دولت ترامپ، خروجی نسبتاً آبرومندانه دارد.
آیوشی روی، کارشناس پیشین فناوری در اداره خدمات عمومی ایالات متحده و استاد دولت دیجیتال در مدرسه کندی دانشگاه هاروارد، در گفت‌وگویی با ما اظهار داشت که ایلان ماسک به بخشی از اهداف خود دست یافته است؛ از جمله کاهش نیروی انسانی دولت فدرال و ایجاد فضای اضطراب و بی‌ثباتی در میان کارکنان باقی‌مانده.
با این حال، به گفته او، ماسک در ساخت یا ارائه هرگونه راهکار واقعی برای افزایش بهره‌وری دولت، عمدتاً ناکام بوده است.
روی گفت: «من همچنان منتظرم ببینم که آیا آن‌ها واقعاً چیزی ارائه می‌دهند یا نه. تا این لحظه، تنها شاهد حذف ساختارها بوده‌ایم، بدون آنکه چیزی جایگزین یا بهبودیافته ارائه شود.
اگر صرفاً قرار باشد با تبر به سراغ ساختارها برویم، بدون آنکه چیزی بهتر یا حتی معادل جایگزین کنیم، به‌نظر من این دیگر به معنای افزایش بهره‌وری نیست.»
مت کالکینز، مدیرعامل شرکت نرم‌افزاری Appian، هشدار داد که نباید دستاوردهای ماسک را به‌کلی نادیده گرفت.
او گفت با در نظر گرفتن ساختار «بسیار مقاوم» و پیچیده‌ی بوروکراسی دولتی، اینکه ماسک حتی توانسته چند «ضربه قابل‌توجه» وارد کند، خود دستاورد مهمی محسوب می‌شود.
به باور کالکینز، اگر زمان بیشتری در اختیار ماسک قرار می‌گرفت — حدود یک سال و نیم به‌تخمین او — احتمال موفقیت او بیشتر بود.
او با تأکید بر ضرورت اصلاحات در ساختار دولت، افزود که رویکرد ماسک بیش از حد شتاب‌زده و بدون دقت لازم بوده است.
کالکینز در جمع‌بندی گفت: «با نگاهی به گذشته، اقداماتی که انجام شد نه به اندازه‌ای بود که واقعاً نیاز داشتیم، و نه با ابزار مناسب؛ احتمالاً به جای اره‌برقی، باید از قلم‌چکش استفاده می‌کردیم.»
ماسک در انطباق با فضای خارج از شرکت‌های تحت کنترل خود — جایی که تصمیماتش بلافصل اجرا می‌شد و نیازی به اجماع‌سازی نبود — با مشکل مواجه شد.
یکی از مشاوران بیرونی دولت ترامپ به ما گفت: «او در ارزیابی توانایی‌اش برای اقدام کاملاً مستقل دچار اشتباه شد.
ماسک در تمامی این نهادها اشتباهاتی مرتکب شد — اشتباهاتی که اگر در چارچوب رویکرد “سریع حرکت کن و خراب کن” باشد، قابل پیش‌بینی است؛ زیرا همه می‌دانند که در چنین مسیری، همه چیز طبق برنامه پیش نمی‌رود.
اما مشکل زمانی آغاز می‌شود که این روش را در پیش بگیری، بدون آنکه حتی حمایت نهاد یا سازمانی را که هدف گرفته‌ای، به دست آورده باشی.»
ایلان ماسک در مسیر فعالیت‌های خود در دولت، با برخی از مشاوران ارشد ترامپ بر سر سیاست‌هایی که می‌توانستند به منافع مالی شخصی‌اش لطمه بزنند، وارد چالش شد.
او با موج تعرفه‌گذاری دولت مخالفت کرد و در مقطعی خواستار «وضعیتی بدون تعرفه» میان ایالات متحده و اروپا شد. همچنین به‌صورت علنی به پیتر ناوارو، مشاور ارشد تجاری ترامپ، حمله کرده و او را «احمق‌تر از یک گونی آجر» توصیف کرد.
طبق گزارش نیویورک‌تایمز، ماسک در اواخر ماه مارس آماده می‌شد تا از پنتاگون، گزارشی محرمانه درباره برنامه‌ریزی‌های احتمالی ایالات متحده برای جنگ با چین دریافت کند.
پس از انتشار این خبر، ترامپ در شبکه‌های اجتماعی اعلام کرد که چنین جلسه‌ای در دستور کار سفر ماسک به پنتاگون نیست.
با این حال، گزارش یادشده موجی از انتقاد عمومی را به همراه داشت — به‌ویژه به‌دلیل تضاد منافع بالقوه‌ی ماسک با مسائل امنیت ملی.
استیو بنن، از متحدان دیرینه ترامپ و از مخالفان صریح ماسک، در پیامی متنی به ما گفت: «می‌شد حس کرد که فضا تغییر کرده است؛ تب ماسک فروکش کرده بود.»
او معتقد است که افشای این اطلاعات به نیویورک‌تایمز، به‌جای مواجهه مستقیم با ماسک یا ارجاع موضوع به ترامپ، نشانه‌ای نگران‌کننده از نفوذ بیش‌ازحد ماسک در دولت بوده است.
اکنون مقامات دولت ترامپ نگران آن هستند که با کناره‌گیری ماسک، سرنوشت وزارت بهره‌وری دولت (DOGE) چه خواهد شد. در برخی موارد، نیروهای DOGE به‌صورت رسمی جذب ساختار دولت شده‌اند. یکی از مشاوران ارشد ماسک، اکنون معاون وزیر کشور در امور سیاست‌گذاری، مدیریت و بودجه است، و یکی از رابطان DOGE با وزارت انرژی به سمت رئیس دفتر منصوب شده است.
یکی از مقامات دولت می‌گوید: اصلاحات نیروی انسانی دولت فدرال که ابتدا توسط ماسک با آشفتگی و تبلیغات گسترده اجرا شد، اکنون به‌شکلی سازمان‌یافته‌تر در حال تحقق در سراسر دستگاه‌های اجرایی است.
با توجه به موقعیت رسمی ماسک به‌عنوان «کارمند ویژه دولت»، از ابتدا مشخص بود که حضور او پس از ۱۳۰ روز به پایان خواهد رسید.
مدتی حتی در کاخ سفید بحث‌هایی مطرح بود تا با تفسیر گسترده‌تر از مفهوم «روز کاری»، مدت‌زمان خدمت او را تمدید کنند. اما حالا خود ماسک هم دیگر چنین انتظاراتی را زنده نگه نمی‌دارد.
کارولین لویت، سخنگوی کاخ سفید، در بیانیه‌ای گفت: «ماموریت DOGE برای مقابله با هدررفت منابع، فساد و سوءاستفاده بدون تردید ادامه خواهد یافت.
کارکنان DOGE که به نهادهای دولتی پیوسته‌اند، همچنان در راستای افزایش بهره‌وری دولت، با اعضای کابینه ترامپ همکاری خواهند کرد.»
ماسک نیز در گفت‌وگویی با گروهی از خبرنگاران در اوایل ماه جاری اعلام کرد که DOGE اکنون حالتی «خودپایدار» یافته و می‌تواند بدون حضور مستقیم او ادامه یابد. او گفت: «DOGE یک سبک زندگی است… مثل بودیسم.» اما وقتی از او پرسیدند این سازمان دقیقاً چگونه بدون او ادامه می‌یابد، با طعنه پاسخ داد: «آیا برای بودیسم، وجود بودا لازم است؟»
