در حال حاضر، اتحادیه اروپا میزبان بیش از ۴.۳ میلیون پناهجوی اوکراینی است.
به گزارش جماران به نقل از یورونیوز، با کاهش تعداد پناهجویان اوکراینی به اروپا و گذشت نزدیک به چهار سال از جنگ در این کشور، سایر کشورهای میزبان در اتحادیه اروپا شروع به تغییر قوانین و کمک هزینه‌های پناهندگی خود به اوکراینی‌ها کرده‌اند.
اتحادیه اروپا میزبان بیش از ۴.۳ میلیون پناهجوی اوکراینی است و آلمان بیشترین سهم را دارد. لهستان، نروژ و سایر کشورها نیز در حال تغییر سیاست‌های پناهندگی خود هستند. در حالی که جنگ روسیه علیه اوکراین وارد چهارمین سال خود شده، به نظر می‌رسد شمار اوکراینی‌هایی که برای دریافت پناهندگی راهی اروپا می‌شوند کاهش یافته است.
در حال حاضر، اتحادیه اروپا میزبان بیش از ۴.۳ میلیون پناهجوی اوکراینی است؛ ۲۵۴ هزار نفر دیگر نیز در بریتانیا ساکن هستند و ده‌ها هزار نفر نیز در سایر کشورهای خارج از اتحادیه اروپا به سر می‌برند.
بر اساس آمار یورواستات، فوریه ۲۰۲۵ کمترین میزان صدور تصمیمات جدید پناهندگی را از زمان آغاز تهاجم تمام‌عیار روسیه داشت، یعنی تنها ۴۱.۴۳۵ مورد؛ که نسبت به فوریه ۲۰۲۴ میلادی، ۲۵ درصد کاهش نشان می‌دهد.
آلمان با داشتن حدود ۱.۸ میلیون پناهجوی اوکراینی (معادل ۲۷.۳٪ از کل اتحادیه) بیشترین سهم را دارد. دو هفته پیش، برلین نیز به فهرست پایتخت‌های اروپایی پیوست که تغییراتی در مزایا و مقرری‌های پناهجویان اوکراینی اعمال کرده‌اند.
اما وضعیت در دیگر کشورها چگونه است؟
مجارستان: حذف اسکان دولتی برای اوکراینی‌های ساکن در غرب این کشور
مجارستان کمک‌هزینه اسکان دولتی برای پناهجویان اوکراینی از مناطق غربی اوکراین را حذف کرد؛ زیرا اکنون این مناطق به‌طور رسمی «ایمن» تلقی می‌شوند.
بر اساس گزارش کمیته هلسینکی مجارستان، حدود ۳۰۰۰ نفر (عمدتاً زنان و کودکان) تحت تأثیر این تصمیم قرار گرفتند. با این حال، مجارستان کارت‌های حفاظت موقت را تا ۴ مارس ۲۰۲۶ تمدید کرده است، بدون توجه به تاریخی که روی کارت درج شده باشد.
دریافت‌کنندگان حفاظت موقت، ماهانه ۲۲۸۰۰ فورینت (حدود ۵۵ یورو) دریافت می‌کنند و برای هر کودک، مبلغ اضافی ۱۳۷۰۰ فورینت (حدود ۳۴ یورو) تعلق می‌گیرد.
لهستان: حذف کمک‌هزینه میزبانان و کمک‌هزینه پناهجویان
لهستان که دومین کشور از نظر شمار پناهجویان اوکراینی است، مدت اقامت قانونی برای پناهجویانی که پس از ۲۴ ژانویه ۲۰۲۲ از اوکراین گریخته‌اند را تا ۳۰ سپتامبر ۲۰۲۵ تمدید کرده است.
با این حال، دیگر برای میزبانان یا کسانی که غذا در اختیار پناهجویان می‌گذارند، هیچ‌گونه کمک‌هزینه نقدی پرداخت نمی‌شود، هرچند همچنان می‌توان از طریق مقامات محلی، محل اقامت دریافت کرد.
همچنین، پرداخت یک‌باره ۳۰۰ زلوتی (حدود ۷۰ یورو) که پیشتر به پناهجویان داده می‌شد، حذف شده است.
با این حال، پناهجویان اوکراینی می‌توانند شماره شناسایی فردی دریافت کنند و این به آن‌ها اجازه می‌دهد کار کنند و از مراقبت‌های پزشکی رایگان بهره‌مند شوند. کودکان اوکراینی نیز می‌توانند مانند کودکان لهستانی ماهانه ۸۰۰ زلوتی دریافت کنند، به‌شرط آن‌که در مدرسه حضور مستمر داشته باشند.
نروژ: کاهش مزایای کودکان به دلیل شمار «غیرقابل‌دوام» ورودی‌ها
نروژ یکی از نخستین کشورهای اروپایی بود که طرح‌های مزایای اجتماعی را کاهش داد، با هدف مقابله با آنچه «ورودهای غیرقابل‌دوام» خوانده شده بود.
دولت کمک‌هزینه فرزندان را کاهش داد و امکان سفر رفت‌وبرگشت میان اوکراین و نروژ را برای پناهجویان دارای حمایت موقت گروهی محدود کرد.
همچنین استفاده از هتل‌ها به عنوان مراکز اقامت پناهندگی کاهش یافت و به پناهجویان هشدار داده شد که برای ورود به نظام بیمه ملی کشور، باید شرایط مدت اقامت را رعایت کنند.
اسلواکی: کاهش مدت اسکان و کمک‌هزینه‌ها
از آغاز ماه مارس، اسلواکی قوانین جدیدی برای پناهجویانی که پس از ۲۸ فوریه ۲۰۲۵ وارد کشور شده‌اند، اجرا کرده است. مدت زمان اقامت در مراکز پناهندگی از ۱۲۰ روز به ۶۰ روز کاهش یافته و کمک‌هزینه اسکان فقط برای این مدت ابتدایی ارائه می‌شود.
پیتر کراوسپه،معاون وزیر کشور اسلواکی اعلام کرد که پناهجویان اوکراینی عموماً ظرف دو ماه کار و محل زندگی خود را پیدا می‌کنند.
این تغییرات شامل گروه‌های آسیب‌پذیر، از جمله کودکان زیر پنج سال، سالمندان بالای ۶۵ سال و والدین تنها با فرزند خردسال نمی‌شود.
استونی: مهلت شش‌ماهه برای دریافت کمک‌هزینه مسکن
هر خانواده پناهجوی اوکراینی در استونی می‌تواند یک بار کمک‌هزینه‌ای به مبلغ ۱۲۰۰ یورو برای هزینه اجاره دریافت کند. اما طبق قوانین جدید، این درخواست باید ظرف شش ماه پس از دریافت اولین اجازه اقامت ثبت شود.
علاوه بر این، کمک‌هزینه‌هایی برای خدمات ترجمه نیز تا سقف ۳۲۰۰ یورو برای خانواده‌ها و ۱۶۰۰ یورو برای افراد مجرد در بازه زمانی دو ساله در نظر گرفته شده است.
کودکان زیر ۱۹ سال ماهانه ۸۰ یورو (برای فرزند اول و دوم) و ۱۰۰ یورو (برای فرزندان بعدی) دریافت می‌کنند؛ در خانواده‌های پرجمعیت، این مبلغ ممکن است تا ۶۵۰ یورو در ماه برسد.
همچنین، پدر و مادرانی که با فرزند زیر یک سال و نیم به استونی پناه آورده‌اند، می‌توانند تا ۵۴۵ روز مبلغی معادل ۸۲۰ یورو در ماه به عنوان کمک‌هزینه والدین دریافت کنند.
اتریش: نیاز به سطح A1 زبان آلمانی برای کارت اقامت «قرمز،سفید، قرمز پلاس»
اتریش اقامت پناهجویان اوکراینی را تا ۴ مارس ۲۰۲۶ تمدید کرده است. پناهجویان دارای کارت آبی (Blue Card) می‌توانند برای دریافت کارت قرمز-سفید-قرمز پلاس (Red-White-Red Plus Card) اقدام کنند که به آن‌ها اجازه اقامت و اشتغال در اتریش می‌دهد.
شرایط لازم برای این کارت شامل موارد زیر است:
داشتن مدرک زبان آلمانی در سطح A1
ارائه مدرک درآمد
اثبات حداقل ۱۲ ماه سابقه اشتغال با بیمه کامل در ۲۴ ماه گذشته در اتریش
ایرلند: کاهش کمک‌هزینه میزبانان از ۸۰۰ یورو به ۶۰۰ یورو
ایرلند قصد دارد از ماه ژوئن، کمک‌هزینه بدون مالیات را برای میزبانان پناهجویان اوکراینی از ۸۰۰ یورو به ۶۰۰ یورو کاهش دهد.
با این حال، این برنامه تا مارس ۲۰۲۶ تمدید شده است. پیشتر، دولت ایرلند کمک‌هزینه‌ای هفتگی را برای هر پناهجوی اوکراینی از ۲۳۲ یورو به ۳۸.۸۰ یورو کاهش داده بود.
بلژیک: پایان یارانه برای محل خواب خصوصی در منطقه فلاندر
فلاندر، منطقه هلندی‌زبان بلژیک اعلام کرده که یارانه‌ها برای محل‌های خواب خصوصی (مانند خانه‌های اجاره‌ای یا شخصی) از ابتدای ژانویه ۲۰۲۵ متوقف خواهد شد.
در عوض، مقامات محلی که حداقل پنج پناهجوی اوکراینی را اسکان داده باشند و تا تاریخ مذکور به عنوان نقطه میزبانی ثبت شده باشند، برای هر پناهجو مبلغ هزار یورو به‌صورت یک‌باره دریافت می‌کنند.
آلمان: پناهجویان جدید تحت قانون مزایای پناهجویان قرار می‌گیرند
پناهجویان اوکراینی که پس از ۱ آوریل ۲۰۲۵ وارد آلمان شوند، دیگر مشمول کمک‌هزینه شهروندی (Bürgergeld) نخواهند شد.
آن‌ها در عوض، تحت «قانون مزایای پناهجویان» (Asylleistungen) قرار می‌گیرند.
هنوز مشخص نیست آیا این تغییرات شامل حال پناهجویانی که پیش از این تاریخ ساکن شده‌اند نیز خواهد شد یا خیر.
این تغییرات هنوز اجرایی نشده‌اند و منوط به توافق دولت ائتلافی جدید آلمان است. این طرح پیشتر توسط حزب اتحادیه سوسیال مسیحی (CSU) تصویب شده اما هنوز به تأیید احزاب هم پیمان آن، یعنی دموکرات مسیحی‌ها (CDU) و سوسیال دموکرات‌ها (SPD) نیاز دارد. انتظار می‌رود توافق نهایی تا ۳۰ آوریل امضا شود.
پناهجویان اوکراینی نخستین گروهی بودند که برخلاف پناهجویان کشورهای دیگری مثل سوریه یا افغانستان، بدون نیاز به درخواست پناهندگی، اجازه اقامت در اتحادیه اروپا را دریافت کردند. در قالب Bürgergeld، افراد مجرد ۵۶۳ یورو در ماه دریافت می‌کنند، در حالی که مزایای پناهجویان تحت قانون جدید، ۴۴۱ یورو است که به صورت کارت پرداختی در اختیار آن‌ها قرار می‌گیرد.
همچنین اگر پناهجو در محل اقامت اشتراکی باشد، مبلغ دریافتی کاهش می‌یابد، هرچند هزینه مسکن همچنان پرداخت می‌شود. Bürgergeld از مالیات‌های فدرال تأمین می‌شود، در حالی که مزایای پناهجویان توسط ایالت‌ها و شهرداری‌ها پرداخت می‌گردد.
بلغارستان: الزام به تمدید کارت حفاظت موقت
مقامات بلغارستان وضعیت حفاظت موقت برای پناهجویان اوکراینی را تا ۴ مارس ۲۰۲۶ تمدید کرده‌اند. با این حال، کارت‌های حفاظت موقتی که پیشتر صادر شده‌اند باید حداکثر تا ۳۰ آوریل ۲۰۲۵ تمدید شوند.
پناهجویان اوکراینی در بلغارستان می‌توانند از کمک‌هزینه مالی به مبلغ ۳۷۵ لو (حدود ۱۹۰ یورو) و نیز اقامت موقت، خدمات حقوقی و درمانی و برنامه‌های توان‌بخشی و روان‌درمانی بهره‌مند شوند.
جمهوری چک: شرایط سخت‌گیرانه برای اقامت بلندمدت
ماه گذشته، پراگ طرح جدید اقامت بلندمدت را برای اوکراینی‌هایی تصویب کرد که سالانه بیش از ۴۴۰ هزار کرون چک (حدود ۱۷۵۵۱ یورو) درآمد ناخالص دارند، آن‌ها همچنین باید حداقل دو سال در کشور با حمایت موقت اقامت داشته و از ژوئیه سال گذشته تاکنون هیچ‌گونه مزایایی دریافت نکرده باشند.
مقامات می‌گویند این طرح با هدف تشویق پناهجویان به ادغام و خودکفایی طراحی شده است. با این حال، سازمان‌های مردم‌نهاد و دفتر مدافع حقوق شهروندان هشدار داده‌اند که بسیاری از پناهجویان واجد شرایط این طرح نخواهند بود.
به‌طور معمول، هر پناهجوی اوکراینی جدید در جمهوری چک می‌تواند حداکثر تا پنج ماه، مبلغ ۵ هزار کرون (حدود ۲۰۰ یورو) کمک‌هزینه نقدی دریافت کند.
ایتالیا: تمدید خدمات اقامتی تا پایان ۲۰۲۵
کمک‌هزینه ماهانه پناهجویان اوکراینی در ایتالیا، ۳۰۰ یورو برای هر بزرگسال و ۱۵۰ یورو برای هر کودک همراه زیر ۱۸ سال است. پناهجویان در هتل‌ها یا اقامتگاه‌های خصوصی در سراسر کشور اسکان داده می‌شوند.
طبق اعلام اداره حفاظت مدنی کشور، خدمات اقامت تا ۳۱ دسامبر ۲۰۲۵ در کل کشور در دسترس خواهد بود.
پناهجویانی که پس از فوریه ۲۰۲۵ همچنان نیاز به اقامت داشته باشند، ممکن است به منطقه‌ای دیگر (غیر از منطقه اولیه ورودشان) منتقل شوند.
فرانسه: حمایت برای اجاره‌نشینی علاوه بر کمک‌هزینه اقامتی
پناهجویان اوکراینی در فرانسه کمک‌هزینه پناهجویان (ADA) را در ابتدای هر ماه از طریق کارت پرداخت دریافت می‌کنند که مبلغ آن حدود ۴۲۶ یورو در ماه است.
مبلغ پایه برای افراد مجرد ۶.۸۰ یورو در روز است، و افرادی که اقامتگاهی در اختیار ندارند، مبلغ اضافی ۷.۴۰ یورو نیز دریافت می‌کنند.
همچنین، حمایت‌هایی برای اجاره خانه خصوصی یا یافتن مراکز اقامتی در نظر گرفته شده است. علاوه بر این، برای اتباع روس و بلاروس که به دلیل موضع‌گیری‌شان در مورد جنگ در کشور خود تحت تهدید هستند، نیز حمایت‌هایی ارائه می‌شود.
بریتانیا: امکان دریافت یونیورسال کردیت برای افراد بیکار
پناهجویان اوکراینی ساکن بریتانیا می‌توانند از کمک‌های مالی یک‌باره و بلندمدت در قالب طرح‌های مختلف رفاهی بهره‌مند شوند.
در چارچوب طرح «خانه‌هایی برای اوکراین» (Homes for Ukraine)، هر پناهجو می‌تواند در بدو ورود ۲۰۰ پوند کمک‌هزینه دریافت کند، در حالی که میزبان او ماهانه ۳۵۰ پوند دریافت خواهد کرد.
پناهجویان دارای فرزند می‌توانند کمک‌هزینه هفتگی دریافت کنند که شامل ۲۶.۰۵ پوند برای فرزند نخست یا تنها فرزند و ۱۷.۲۵ پوند برای هر فرزند
دیگر است. همچنین، کمک‌هزینه‌هایی برای مراقبت از کودکانی که هنوز به مدرسه نمی‌روند در نظر گرفته شده است.
افراد بیکار یا کم‌درآمد می‌توانند برای دریافت یونیورسال کردیت (Universal Credit) اقدام کنند؛ مبلغ این کمک‌هزینه به وضعیت خانوادگی و هزینه‌های مسکن بستگی دارد.
اسپانیا: کمک‌هزینه شغلی و مبلغ ۴۰۰ یورویی
اسپانیا مبلغی به میزان ۴۰۰ یورو برای هر پناهجوی بزرگسال اوکراینی به‌علاوه ۱۰۰ یورو برای هر کودک خردسال تصویب کرده است که به مدت شش ماه پرداخت می‌شود. متقاضیان باید شماره تأمین اجتماعی داشته باشند و «منابعی برای تأمین نیازهای روزمره خود» در اختیار نداشته باشند.
دولت این کشور همچنین بیمه درمانی و حمایت برای ورود به بازار کار را در اختیار پناهجویان قرار می‌دهد.
هلند: کمک‌هزینه بیشتر برای پناهجویان تنها و خانواده‌های کوچک‌تر
در هلند، هم بزرگسالان و هم کودکان واجد شرایط دریافت کمک‌هزینه ماهانه برای پوشاک و غذا هستند، به‌علاوه یک کمک‌هزینه اضافی نیز برای حمل‌ونقل عمومی، دیدار با خانواده یا شرکت در فعالیت‌های ورزشی در نظر گرفته شده است. با این حال، به‌محض این که یکی از پناهجویان ۱۸ ساله یا بزرگ‌تر شاغل شود، کمک‌هزینه برای تمام اعضای خانواده قطع می‌شود.
از ابتدای سال ۲۰۲۵، کمک‌هزینه پوشاک معادل ۶۲.۶۶ یورو و کمک‌هزینه اضافی برابر با ۷۷.۱۶ یورو خواهد بود. در عین حال، پناهجویانی که غذای خود را از مرکز پذیرش شهرداری دریافت نمی‌کنند، مبلغ متفاوتی دریافت می‌کنند. خانواده‌های کوچک‌تر نسبت به خانواده‌های بزرگ‌تر مبلغ بیشتری به‌ازای هر نفر دریافت می‌کنند. برای مثال، یک پناهجوی تنها یا بزرگسال در یک خانواده دو نفره مبلغ ۲۵۲.۱۸ یورو دریافت می‌کند، در حالی‌که یک بزرگسال در خانواده‌ای چهارنفره تنها ۱۸۹.۱۳ یورو دریافت می‌نماید. این کمک‌هزینه‌ها توسط شهرداری محل ثبت‌نام افراد پرداخت می‌شود و می‌تواند مستقیما به حساب بانکی آن‌ها، کارت پول یا به‌صورت نقدی پرداخت شود.
پرتغال و وضعیت حفاظت موقت
پناهجویان اوکراینی که در پرتغال اقامت دارند، از عنوان «حفاظت موقت» برخوردار خواهند بود که به‌طور خودکار شامل اجازه اقامت موقت، شماره شناسایی مالیاتی، شماره شناسایی تأمین اجتماعی و شماره کاربری خدمات بهداشت ملی می‌شود.
عنوان «حفاظت موقت» به آن‌ها اجازه می‌دهد تا در صورت داشتن درآمد ماهیانه کمتر از ۲۳۷.۲۵ یورو و دارا بودن دارایی‌های مالی ترکیبی (مانند سپرده‌های بانکی، سهام، اوراق قرضه، گواهی‌های پس‌انداز پستی، اوراق بهادار مشارکتی و واحدهای صندوق‌های سرمایه‌گذاری جمعی) معادل کمتر از ۳۰۵۵۵.۶۰ یورو، واجد شرایط دریافت «درآمد اجتماعی ادغام» (RSI) شوند.
یک متقاضی RSI مبلغ ۲۳۷.۲۵ یورو دریافت می‌کند و در صورت داشتن همراه بزرگسال دوم، مبلغ اضافی ۱۶۶.۸۸ یورو دریافت خواهد کرد.
برای پناهجویانی که فرزند زیر ۱۸ سال دارند، مبلغ اضافی ۱۱۸.۶۳ یورو به‌ازای هر کودک پرداخت خواهد شد.
پناهجویان اوکراینی همچنین می‌توانند برای دریافت مزایای بیکاری درخواست دهند تا در صورت از دست دادن شغل خود به‌صورت غیرارادی، جبران مالی دریافت کنند. این مزایا برای افراد ساکن در خانواده به مبلغ ۵۲۲.۵۰ یورو و برای افراد تنها به مبلغ ۴۱۸ یورو در نظر گرفته شده است.
پرتغال دارای یک پلتفرم ویژه برای پناهجویان اوکراینی به‌منظور جست‌وجوی کار با عنوان «پرتغال برای اوکراین» است و یک خط پشتیبانی نیز به زبان اوکراینی در دسترس قرار دارد.
