فاطمه حسونه، عکاس اهل غزه، میدانست مرگ در کمینش نشسته است؛ اما تنها آرزویش این بود که خاموش از دنیا نرود. حالا او در حملهی هوایی ارتش اسرائیل، تنها چند روز پیش از مراسم ازدواجش، جان باخته و تصویری از مرگی «پر سر و صدا» برای جهانیان به جا گذاشته است—مرگی که خودش خواسته بود «جهان آن را بشنود و فراموش نکند».
به گزارش جماران، گاردین در گزارشی نوشت: «فاطمه حسونه»، عکاس خبری جوان اهل غزه، از همان آغاز میدانست که مرگ همواره در کمین اوست. طی هجده ماه گذشته، در میانهی جنگ، او لحظهبهلحظهی بمبارانها، ویرانی خانهاش، آوارگیهای بیپایان و کشتهشدن یازده تن از اعضای خانوادهاش را ثبت کرد.
«اگر مردم، میخواهم مرگم را جهان بشنود»
تنها خواستهاش این بود که مرگش خاموش و بیصدا نباشد. او در شبکههای اجتماعی نوشت: «اگر روزی بمیرم، مرگی پر سر و صدا میخواهم. نمیخواهم تنها یک خبر فوری باشم یا عددی میان دیگران. میخواهم مرگی داشته باشم که جهان آن را بشنود؛ تأثیری که در گذر زمان باقی بماند، و تصویری جاودانه که نه زمان و نه مکان توان دفن آن را نداشته باشند.»
عروسیای که به مراسم سوگواری بدل شد
روز چهارشنبه، تنها چند روز پیش از مراسم ازدواجش، «فاطمه حسونه» ۲۵ ساله در پی حملهی هوایی ارتش اسرائیل به خانهاش در شمال غزه جان باخت. در این حمله، ده نفر دیگر از اعضای خانوادهاش، از جمله خواهر باردارش، نیز کشته شدند.
ارتش اسرائیل در بیانیهای اعلام کرد که این حمله، عملیاتی هدفمند علیه یکی از اعضای حماس بوده که در حملات علیه نیروهای نظامی و غیرنظامیان اسرائیلی نقش داشته است.
«روحت را در دستت بگیر»؛ مستندی درباره فاطمه
بیستوچهار ساعت پیش از آنکه «فاطمه حسونه» کشته شود، اعلام شد که مستندی درباره زندگی او در غزه از زمان آغاز حملات نظامی اسرائیل، در یک جشنواره فیلم در فرانسه ـ که همزمان با جشنواره کن برگزار میشود ـ به نمایش درخواهد آمد.
این مستند با عنوان «روحت را در دستت بگیر و راه برو» به کارگردانی «سپیده فارسی»، فیلمساز ایرانی، روایتگر رنجهای مردم غزه و زندگی روزمرهی فلسطینیان است؛ از خلال گفتوگوهای تصویری میان «فاطمه حسونه» و «سپیده فارسی».
«سپیده فارسی»، دربارهی این تجربه گفته است: «فاطمه چشمهای من در غزه بود؛ پرشور، زنده، و پرتپش. خندههایش را ثبت کردم، اشکهایش، امیدهایش و لحظات افسردگیاش را.»
او در گفتوگویی با نشریه Deadline افزود: «فاطمه، نور بود، بسیار بااستعداد. وقتی فیلم را ببینید، او را خواهید شناخت. چند ساعت پیش از مرگش با او تماس گرفتم تا خبر بدهم که فیلممان به جشنواره کن راه یافته و دعوتش کنم.»
فارسی همچنین گفت که همواره نگران جان فاطمه بوده، اما در ادامه افزود: «با خودم میگفتم من حق ندارم برای او بترسم، وقتی خودش نمیترسد. به نیروی درونش چنگ زده بودم، به ایمان تزلزلناپذیرش.»
آیا فاطمه بهسبب ثبت حقیقت هدف قرار گرفت؟
«سپیده فارسی»، کارگردان ایرانی ساکن فرانسه، ابراز نگرانی کرده است که «فاطمه حسونه» بهدلیل فعالیتهای پرمخاطبش بهعنوان عکاس خبری و نیز حضور اخیرش در مستند، هدف قرار گرفته باشد.
کشتاری بیسابقه؛ مرگبارترین جنگ برای خبرنگاران
جنگ غزه، مرگبارترین درگیری برای خبرنگاران در تاریخ معاصر بوده است؛ از سال ۲۰۲۳ تاکنون، بیش از ۱۷۰ خبرنگار جان خود را از دست دادهاند، و برخی گزارشها این آمار را تا ۲۰۶ نفر نیز برآورد کردهاند.
از زمان آغاز بمبارانهای اسرائیل بر غزه، پس از حمله ۷ اکتبر ۲۰۲۳ به جنوب اسرائیل، بنا بر اعلام وزارت بهداشت غزه، بیش از ۵۱ هزار نفر کشته شدهاند که بیش از نیمی از آنان را زنان و کودکان تشکیل میدهند. پس از شکست آتشبس با حماس در ماه مارس، اسرائیل حملات هوایی خود را با شدت بیشتری از سر گرفت و تنها در روز جمعه، دستکم ۳۰ نفر در این حملات جان باختند.
واکنش جهانی به مرگ فاطمه
خبر کشتهشدن «فاطمه حسونه» در حمله هوایی اسرائیل واکنشهایی آمیخته با اندوه و خشم در میان جامعه خبرنگاران غزه برانگیخت.
«انس الشریف»، خبرنگار شبکه الجزیره در غزه، گفت: «او کشتارها را از دریچه لنز دوربینش مستند میکرد؛ در میانهی بمباران و گلولهباران، درد و فریاد مردم را در قاب تصاویرش جاودانه میساخت.»
«مقداد جمیل»، دیگر خبرنگار اهل غزه، نیز گفت: «عکسهای او را ببینید، واژههایش را بخوانید؛ از خلال نگاه و لنزش، زندگی غزه را ببینید، و مبارزه کودکانش در دل جنگ را با چشمهای او به تماشا بنشینید.»
مرگ «فاطمه حسونه» واکنش جشنواره فیلم کن را برانگیخت؛ جایی که مستند «سپیده فارسی» قرار است در ماه مه به نمایش گذاشته شود. برگزارکنندگان جشنواره در بیانیهای نوشتند: «ما فیلمی را تماشا کردیم و برای نمایش برگزیدیم که در آن، نیروی زندگی این زن جوان همچون معجزهای میدرخشید. لبخندش به همان اندازه جادویی بود که استقامتش. او شاهدی بود زنده؛ از دل بمبارانها عکس میگرفت، غذا توزیع میکرد، در میان سوگواری و گرسنگی ایستادگی میکرد. ما روایت زندگیاش را شنیدیم، از دیدن دوبارهاش زنده بود شاد میشدیم، و همواره نگرانش بودیم.»
فاطمه و آخرین وصیتش به یک شاعر
«حیدر الغزالی»، شاعر فلسطینی ساکن غزه، در پستی در اینستاگرام نوشت که فاطمه، پیش از آنکه کشته شود، از او خواسته بود پس از مرگش شعری برایش بسراید.
او در شعری که به ورود فاطمه به جهانی مهربانتر در آنسوی مرز مرگ اشاره دارد، چنین نوشت: «آفتاب امروز، آسیبی نخواهد رساند. گیاهان در گلدانها، برای مهمانی مهربان، خود را آراسته خواهند کرد. نورش بهقدر کافی خواهد بود تا مادران لباسهایشان را بهسرعت خشک کنند، و آنقدر خنک که کودکان بتوانند تمام روز بازی کنند. آفتاب امروز، بر هیچکس سخت نخواهد گرفت.»