ترامپ در سخنرانی خود به‌ویژه کشورهای اروپایی را هدف قرار داد و مدعی شد که آنها حاضرند آمریکا هزینه دفاعی‌شان را بپردازد اما در مقابل محصولات آمریکایی را نمی‌خرند. او گفت: «این وضعیت در طول سال‌ها ضرر هنگفتی برای ما به همراه داشته است.»
به گزارش جماران، دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری ایالات متحده پس از امضای فرمانی برای تمدید معافیت موقت تعرفه‌ها برای کانادا و آمریکا، کشورهای «گلوبالیست» و شرکت‌های بزرگ را مقصر سقوط بازارها دانست و تاثیر آن بر اقتصاد را کم‌اهمیت جلوه داد.
دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا در نخستین ماه‌های دولت دوم خود، بارها تعرفه‌هایی را برای واردات از کانادا و مکزیک اعلام و سپس لغو کرده است.
ترامپ در مراسم امضای این فرمان در کاخ سفید در پاسخ به خبرنگاران گفت: «بسیاری از این کشورها و شرکت‌ها گلوبالیست هستند و از حالا به بعد وضعیت خوبی نخواهند داشت، چون ما داریم چیزهایی را که سال‌ها از ما گرفته شده بود را پس می‌گیریم.»
ترامپ روز پنج‌شنبه فرمانی امضا کرد که بر اساس آن، تعرفه ۲۵ درصدی واردات برخی قطعات خودرو، کالاهای نیمه‌ساخته و پتاس از کانادا و مکزیک به‌طور موقت به ۱۰ درصد کاهش یافت. پتاس ماده‌ای حیاتی در تولید کودهای شیمیایی محسوب می‌شود.
این تصمیم به دلیل کاهش فشار بر تولیدکنندگان و کشاورزانی که به این واردات وابسته‌اند، اتخاذ شده است.
با این حال، این اقدام نتوانست نگرانی سرمایه‌گذاران را کاهش دهد و شاخص‌های بورس آمریکا، از جمله نزدک (Nasdaq) و اس‌اندپی ۵۰۰ (S&P 500) تا پایان روز افت قابل توجهی را ثبت کردند. نزدک و اس‌اندپی ۵۰۰ دو شاخص مهم در ایالات متحده است که نشانگر وضعیت کلی بازار سرمایه در این کشور را نشان می‌دهد.
راسل مولد، مدیر سرمایه‌گذاری شرکت « AJ Bell»، در گفتگو با یورونیوز گفت: «بازارهای وال‌استریت روز پرتلاطمی را سپری کردند. شاخص نزدک ۲.۶ درصد و اس‌اندپی ۵۰۰ حدود ۱.۸ درصد سقوط کرد. شاخص نوسانات بازار (VIX) هم ۱۳.۵ درصد افزایش یافت که نشان‌دهنده نگرانی سرمایه‌گذاران است.»
ترامپ در پاسخ به پرسش خبرنگاران درباره افت بازار پاسخ نداد و گفت: «من به بازار نگاه نمی‌کنم» و افزود که «همیشه ممکن است یک وقفه کوتاه‌مدت پیش بیاید، اما فکر نمی‌کنم اتفاق بزرگی باشد.»
ترامپ در سخنرانی خود به‌ویژه کشورهای اروپایی را هدف قرار داد و مدعی شد که آنها حاضرند آمریکا هزینه دفاعی‌شان را بپردازد اما در مقابل محصولات آمریکایی را نمی‌خرند. او گفت: «این وضعیت در طول سال‌ها ضرر هنگفتی برای ما به همراه داشته است.»
او ادامه داد: «ما هزینه ناتو را پرداخت می‌کردیم، قبض‌های دفاعی کشورهای دیگر را می‌دادیم، اما همان کشورها که بیشترشان اروپایی هستند، در تجارت از ما سوءاستفاده کردند. آنها حاضر نبودند خودروهای ما را بخرند، محصولات کشاورزی ما را نمی‌خواستند، هیچ چیزی را قبول نمی‌کردند اما در مقابل، ما میلیون‌ها خودروی آنها، از جمله مرسدس، بی‌ام‌و و فولکس‌واگن را وارد می‌کردیم.»
چرا نوسانات بازار مهم است؟
تصمیمات ترامپ درباره تعرفه‌ها به‌سرعت بر قیمت کالاها در فروشگاه‌ها تأثیر نمی‌گذارد، اما بازارهای مالی بلافاصله واکنش نشان می‌دهند. این واکنش‌ها بر اساس پیش‌بینی‌هایی از تغییر قیمت‌ها و میزان تقاضا در هفته‌ها و ماه‌های آینده است. به بیان ساده، این شاخص‌ها مانند زنگ خطری عمل می‌کنند که از چالش‌های پیش رو خبر می‌دهند.
بازارهای مالی به‌شدت حساس هستند و می‌توانند تنها بر اساس سخنرانی‌های رئیس‌جمهور یا مدیر شرکت‌ها دچار نوسان شدید شوند، حتی اگر این سخنان مستقیما جنبه اقتصادی نداشته باشد. به همین دلیل، این شرایط را «وحشت بازار» می‌نامند.
اعمال تعرفه‌هایی مانند آنچه ترامپ علیه کانادا و مکزیک وضع کرده، مداخله قابل توجهی در بازار محسوب می‌شود که می‌تواند زنجیره تامین، تولید و تقاضا را دچار تغییرات عمده کند. به همین دلیل، دولت‌های کانادا و مکزیک که در چارچوب توافق تجارت آزاد USMCA (توافق ایالات متحده-مکزیک-کانادا) با آمریکا همکاری می‌کنند، از اقدامات ترامپ به‌شدت ناراضی‌اند. در این مدل همکاری اقتصادی، ممکن است تایر یک خودرو در آمریکا، قطعه موتور آن در کانادا و قاب آلومینیومی آن در مکزیک ساخته شود و سپس کل خودرو در یکی از این سه کشور مونتاژ شود.
راسل مولد توضیح می‌دهد: «هرچند ترامپ برخی کالاهای کانادایی و مکزیکی را از تعرفه معاف کرده، اما مشکل اصلی این است که او مدام سیاست خود را تغییر می‌دهد، و این بی‌ثباتی باعث نگرانی سرمایه‌گذاران شده است.»
ترامپ روز چهارشنبه با نمایندگان سه خودروساز بزرگ آمریکایی یعنی جنرال موتورز، فورد و استلانتیس دیدار کرد. این شرکت‌ها از او خواستند که به‌طور موقت تعرفه‌ها را کاهش دهد تا آنها بتوانند خود را با شرایط جدید تطبیق دهند.
ترامپ درباره این دیدار گفت: «آنها گفتند می‌شود کمی به ما کمک کنید؟ چون سرعت این تغییرات خیلی بالاست. من هم گفتم، ببینید من این کار را می‌کنم اما دیگر برنگردید و از من چیزی نخواهید، بعد از دوم آوریل هیچ معافیتی در کار نخواهد بود.»
ترامپ تاکید کرد که تعرفه‌های کامل از دوم آوریل اجرایی خواهند شد.
هرچند تعرفه ۱۰ درصدی که روز پنج‌شنبه امضا شد فشار کمتری نسبت به تعرفه ۲۵ درصدی که ترامپ در ۴ مارس اعلام کرده بود، فشار کمتری به تولیدکنندگان وارد می‌کند اما این بی‌ثباتی خود آسیب زیادی شاخش‌های بازار وارد می‌کند. بازارهای مالی بر اساس پیش‌بینی‌ها کار می‌کنند، بنابراین تغییر مداوم سیاست‌ها و عدم اطمینان نسبت به آینده حتی از تعرفه‌های سنگین نیز آسیب بیشتری به شاخص‌های بازار وارد می‌کند.
مولد توضیح می‌دهد: «اگر ترامپ از ابتدا سیاست خود را ثابت نگه می‌داشت، شرکت‌ها می‌توانستند برنامه‌ریزی کنند. اما حالا که هر روز نظرش را عوض می‌کند، شرکت‌ها نمی‌دانند چه خواهد شد و سرمایه‌گذاران هم در بلاتکلیفی به سر می‌برند.»
بازی با واژه «گلوبالیسم»
بیشتر مردم عادی نوسانات روزانه شاخص‌های بازار را دنبال نمی‌کنند و به همین دلیل ترامپ در سخنانش بیشتر بر این نکته تاکید داشت که آمریکا مورد سوءاستفاده قرار گرفته و سیاست‌های او «یک تحول بزرگ» در این کشور ایجاد می‌کند.
در واقع، چهره‌هایی مانند ترامپ روی این حساب می‌کنند که شهروندان آمریکایی که سخنان او را می‌شنوند، گمان کنند قیمت بالای کالاهایی مانند تخم‌مرغ به‌خاطر اقدامات نیروهای پنهانی است که قصد دارند پول مردم را از چنگشان دربیاورند.
رهبران پوپولیست و راست‌گرا از جمله افرادی مانند استیون میلر، معاون رئیس دفتر کاخ سفید و یکی از نزدیکان ترامپ اصطلاح «گلوبالیست» را به‌عنوان نوعی برچسب منفی برای رهبران اقتصادی و کشورهای خارجی به ویژه اروپا به کار می‌برند و آنها را به‌عنوان مداخله‌گرانی با سوء نیت معرفی می‌کنند.
اما این واژه گمراه‌کننده است؛ چرا که خود آمریکا و متحدانش اقتصادهای آزاد دارند و با کشورهای دیگر تجارت می‌کنند و به همین دلیل ایالات متحده خود نیز یک کشور گلوبالیست محسوب می‌شود. علاوه بر این، دلار آمریکا ارز اصلی تجارت جهانیست که آمریکا را به یکی از ارکان اصلی اقتصاد جهانی تبدیل کرده است.
اما آنچه نگران‌کننده به نظر می‌رسد این است که این اصطلاح اغلب به‌عنوان نوعی کد نژادپرستانه برای ترویج تئوری‌های توطئه ضد یهودی به کار می‌رود که یهودیان را به کنترل اقتصاد جهانی و ضربه زدن به منافع ملی متهم می‌کند.
آیا ترامپ راست می‌گوید: اروپا بیش از آنکه به اوکراین کمک کند صنعت نفت و گاز روسیه را تقویت کرد؟
دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، ادعا کرده که هزینه‌ای که اروپا برای خرید انرژی از روسیه پرداخته، از میزان کمک‌هایش به اوکراین بیشتر است. اما آیا این ادعا صحت دارد؟
ترامپ روز سه‌شنبه در کنگره آمریکا گفت: «متاسفانه اروپا پول بیشتری برای خرید نفت و گاز روسیه خرج کرده تا حمایت از اوکراین».
این نخستین باری نیست که رئیس‌جمهور آمریکا، اروپا را به تقویت اقتصاد روسیه از طریق خرید سوخت‌های فسیلی متهم می‌کند و در عین حال مدعی می‌شود که این اتحادیه آن‌طور که باید از اوکراین حمایت نکرده است. او همچنین بارها میزان کمک مالی آمریکا به اوکراین را بیش از میزان واقعی آن اعلام کرده و مدعی شده که این کمک‌ها در مقایسه با کمک‌های اروپا بسیار بیشتر است.
اما آیا واقعا اروپا بیش از آنکه به اوکراین کمک کند صنعت نفت و گاز روسیه را تقویت کرده است؟ پاسخ این پرسش به این بستگی دارد که منظور از «اروپا»، اتحادیه اروپا و ۲۷ کشور عضو آن باشد یا کل قاره اروپا را در نظر بگیریم.
اروپا چقدر برای خرید نفت و گاز روسیه هزینه کرده است؟
پس از آغاز حمله روسیه به اوکراین در فوریه ۲۰۲۲، اتحادیه اروپا مجموعه‌ای از تحریم‌ها را علیه بخش انرژی روسیه اعمال کرد تا وابستگی خود را به نفت و گاز این کشور کاهش دهد. برخی کشورهای اروپایی تا پیش از جنگ، شدیدا به انرژی روسیه وابسته بودند.
تحریم‌های اتحادیه اروپا شامل ممنوعیت کامل واردات زغال‌سنگ و نفت خام روسیه از طریق دریا بود، اما این محدودیت‌ها شامل گاز طبیعی مایع (LNG) نمی‌شد. به همین دلیل، برخی کشورهای اروپایی همچنان مجاز به خرید «LNG» از روسیه هستند، هرچند که اجازه صادرات مجدد آن به کشورهای دیگر را ندارند.
در حال حاضر، بلژیک، فرانسه و اسپانیا همچنان از مهم‌ترین مراکز ورود «LNG» روسیه به اروپا محسوب می‌شوند. در عین حال، روسیه با استفاده از ناوگانی موسوم به «ناوگان سایه» که شامل تانکرهای قدیمی و از رده خارج است، توانسته بخشی از تحریم‌های نفتی را دور بزند.
بر اساس پژوهش‌های مرکز تحقیقات انرژی و هوای پاک (CREA) کشورهای عضو اتحادیه اروپا از زمان آغاز حمله روسیه به اوکراین، بیش از ۲۰۵ میلیارد یورو برای خرید نفت، گاز و زغال‌سنگ از روسیه هزینه کرده‌اند.
کمیسیون اروپا اعلام کرده که مجموع کمک‌های مالی، نظامی و بشردوستانه اتحادیه اروپا به اوکراین ۱۳۳.۴ میلیارد یورو بوده است. این رقم ۳۵ درصد کمتر از هزینه‌ای است که اتحادیه اروپا برای واردات سوخت‌های فسیلی از روسیه پرداخت کرده است.
گزارش «وضعیت اتحادیه انرژی» که در سپتامبر سال گذشته منتشر شد، نشان می‌دهد که حتی پس از ورود جنگ به سومین سال خود، اتحادیه اروپا همچنان ۱۸ درصد از گاز مورد نیاز خود را از روسیه تامین می‌کند.
طبق داده‌های مرکز تحقیقات انرژی و هوای پاک، در سومین سال جنگ، کشورهای اتحادیه اروپا ۲۱.۹ میلیارد یورو برای خرید نفت و گاز از روسیه پرداخت کردند که نسبت به سال قبل تنها ۱ درصد کاهش یافته است.
در مقابل، کشورهایی مثل بریتانیا و نروژ که پیش از حمله روسیه وابستگی چندانی به انرژی روسیه نداشتند، تقریبا واردات انرژی از این کشور را متوقف کرده‌اند.
آیا این هزینه‌ها از کمک‌های اروپا به اوکراین بیشتر است؟
اگر داده‌های مرکز تحقیقات انرژی و هوای پاک درباره خرید سوخت‌های فسیلی روسیه را با اطلاعات رسمی کمک‌های اروپا به اوکراین مقایسه کنیم، می‌توان گفت که ادعای ترامپ درباره اتحادیه اروپا درست است.
کمیسیون اروپا اعلام کرده که مجموع کمک‌های مالی، نظامی و بشردوستانه اتحادیه اروپا به اوکراین ۱۳۳.۴ میلیارد یورو بوده است. این رقم ۳۵ درصد کمتر از هزینه‌ای است که اتحادیه اروپا برای واردات سوخت‌های فسیلی از روسیه پرداخت کرده است.
طبق گزارش مرکز تحقیقات انرژی و هوای پاک، واردات سوخت‌های فسیلی روسیه توسط اتحادیه اروپا در سومین سال جنگ ۲۱.۹ میلیارد یورو بوده، در حالی که کمک مالی این اتحادیه به اوکراین در همان بازه زمانی ۱۸.۷ میلیارد یورو است.
اما اگر به مجموع کمک‌های کل اروپا به اوکراین نگاه کنیم، تصویر متفاوتی به دست می‌آید.
موسسه اقتصاد جهانی کیل، که کمک‌های مالی به اوکراین را رصد می‌کند، اعلام کرده که مجموع کمک‌های مالی ارائه‌شده از سوی اتحادیه اروپا و کشورهای عضو آن به ۲۰۲.۶ میلیارد یورو رسیده است.
همچنین، اگر کمک‌های کشورهای اروپایی خارج از اتحادیه اروپا، از جمله بریتانیا، نروژ، ایسلند و سوئیس را نیز در نظر بگیریم، این رقم به ۲۴۷.۳۷ میلیارد یورو می‌رسد.
بنابراین، ادعای ترامپ می‌تواند گمراه‌کننده باشد.
