وزرای دفاع ناتو از تقویت پایگاه صنعتی دفاعی در هر دو سوی اقیانوس اطلس با اذعان به نیاز به سیستم جدید فرماندهی فکری در زمان جنگ برای تضمین بازدارندگی و دفاع معتبر در مواجهه با چالش‌های امنیتی فزاینده خبر دادند.
به گزارش جماران؛ نشست وزاری خارجه پیمان اتلانتیک شمالی (ناتو) در روزهای گذشته (13 فوریه) در بروکسل (مقر ناتو) به پایان رسید و وزرای دفاع ناتو در پایان نشست، بر توسعه هزینه‌های دفاعی و حمایت از اوکراین تاکید و برنامه‌های توافقات آتی نشست سران ناتو در لاهه در ماه ژوئن (خرداد ماه 1404) را تدوین کردند.
مارک روته؛ دبیرکل ناتو در این نشست بر تقویت بازدارندگی دفاعی ناتو و طرح‌های دفاعی قوی که همه متحدان را به هم نزدیک تر کند تاکید کرد و گفت: برای اطمینان از آمادگی کامل برای اجرای این طرح‌ها، به قابلیت‌های نظامی بیشتری نیاز داریم و برای این منظور به هزینه‌های دفاعی بیشتر به میزان قابل توجهی نیازمندیم.
اوکراین محور اصلی این نشست بود که پیت هگسث؛ وزیر دفاع جدید ایالات متحده نیز برای اولین بار پس از روی کار آمدن در آن شرکت کرد.
وزیر دفاع آمریکا، اما در این نشست یک پیغام آشکار از سوی ترامپ را مجددا مطرح و بر آن تاکید کرد: سهم منصفانه کشورها از هزینه‌های دفاعی!
وی در پایان این نشست خاطرنشان کرد که از سال 2014، متحدان اروپایی و کانادا بیش از 700 میلیارد دلار به بودجه دفاعی اضافه خود کرده‌اند. تنها در سال 2024، سرمایه گذاری توسط متحدان غیرآمریکایی به 485 میلیارد دلار آمریکا رسید که نشان دهنده افزایش 20 درصدی نسبت به سال قبل است، به طوری که دو سوم اعضا، امروز حداقل 2 درصد از تولید ناخالص داخلی خود را برای دفاع هزینه می‌کنند.
در بخش دیگری از بیانیه پایانی این نشست، وزرای دفاع ناتو از تقویت پایگاه صنعتی دفاعی در هر دو سوی اقیانوس اطلس با اذعان به نیاز به سیستم جدید فرماندهی فکری در زمان جنگ برای تضمین بازدارندگی و دفاع معتبر در مواجهه با چالش‌های امنیتی فزاینده خبر دادند.
در جلسه شورای ناتو-اوکراین با حضور وزیر دفاع اوکراین؛ رستم عمروف، ناتو در مورد اهمیت ادامه حمایت از اوکراین بحث کرد. به گفته دبیرکل ناتو بسیار مهم است تا این جنگ تهاجمی و وحشیانه بتواند به پایانی عادلانه و پایدار برسد. وی گفت: در حالی که ناتو در سال 2024 در نشست واشنگتن 40 میلیارد یورو برای اوکراین متعهد شد، کمک‌های امنیتی واقعی فراتر از انتظارات رفت و به بیش از 50 میلیارد یورو رسید که نزدیک به 60 درصد آن توسط اروپا و کانادا ارائه شد و همه اینها سیگنال روشنی را ارسال می‌کند که اروپا و کانادا سهم بیشتری از تقسیم بار بین اقیانوس اطلس را بر عهده گرفته‌اند.
چرا اوکراین برای ناتو مهم است؟
امنیت اوکراین برای ناتو و کشورهای عضو آن اهمیت زیادی دارد. ائتلاف ناتو به طور کامل از حق ذاتی اوکراین برای دفاع از خود و حق این کشور برای انتخاب ترتیبات امنیتی خود حمایت کرده است و طی سال‌های اخیر جنگ اوکراین بارها اعلام کرده که آینده اوکراین در ناتو است.
روابط بین ناتو و اوکراین به اوایل دهه 1990 برمی‌گردد و از آن زمان به یکی از اساسی‌ترین مشارکت‌های ناتو تبدیل شده است. از سال 2014 و در پی الحاق غیرقانونی کریمه به روسیه، همکاری‌ها در مناطق حساس تشدید شد و از زمان تهاجم تمام عیار روسیه در سال 2022، ناتو و متحدان سطوح بی سابقه‌ای از حمایت به اوکراین را ارائه دادند.
ناتو بارها جنگ تجاوزکارانه روسیه علیه اوکراین را به شدیدترین وجه ممکن محکوم کرد. این جنگ به شدت امنیت یورو-آتلانتیک را تضعیف می‌کند. متحدان ناتو، در هماهنگی با قطعنامه‌های مربوطه مجمع عمومی سازمان ملل، از روسیه می‌خواهند که جنگ را فورا متوقف، به استفاده از زور علیه اوکراین پایان و تمام نیروهای خود را به طور کامل و بدون قید و شرط از اوکراین خارج کند.
از زمان الحاق غیرقانونی کریمه به روسیه و آغاز تجاوز این کشور به شرق اوکراین در سال 2014، ناتو حمایت خود را برای توسعه قابلیت‌ها و ظرفیت‌سازی در اوکراین، در کنار آموزش ده ها هزار سرباز اوکراینی گسترش داد.
در اجلاس 2024 واشنگتن، ناتو با ایجاد شبکه کمک و آموزش امنیتی ناتو برای اوکراین (NSATU) به منظور هماهنگی در تهیه تجهیزات نظامی و آموزش برای اوکراین توسط متحدان و شرکا موافقت کرد. آنها همچنین تعهد کمک امنیتی بلندمدت به اوکراین را اعلام کردند که حداقل بودجه پایه 40 میلیارد یورویی را در سال جاری میلادی (2025) و سطوح پایداری از کمک‌های امنیتی در آینده ارائه می‌کند.
آرزوی عضویت اوکراین در ناتو
در پاسخ به رویای اوکراین برای عضویت در ناتو، اعضای این ائتلاف در نشست بخارست در سال 2008 موافقت کردند که اوکراین به عضویت ناتو درآید. آنها همچنین توافق کردند که گام بعدی اوکراین در راه عضویت، برنامه اقدام عضویت (اصلاحات سیاسی، اقتصادی، دفاعی، منابع، امنیتی و حقوقی) برای کشورهای متقاضی است. در سال 2009، برنامه ملی سالانه به عنوان ابزار کلیدی اوکراین برای پیشبرد همگرایی یورو-آتلانتیک و اصلاحات مرتبط معرفی شد.
از سال 2010 تا 2014، اوکراین یک سیاست عدم تعهد را دنبال کرد که پس از ماجرای تجاوز روسیه کریمه به آن پایان داد. در ژوئن 2017، پارلمان اوکراین قانونی را تصویب کرد که عضویت در ناتو را به عنوان یک هدف استراتژیک سیاست خارجی و امنیتی بازگرداند. در سال 2019، اصلاحیه مربوط به قانون اساسی اوکراین به اجرا درآمد.
تلاش اوکراین برای عضویت در ناتو به موارد فوق ختم نمی‌شود. در سپتامبر 2020، ولادیمیر زلنسکی، استراتژی جدید امنیت ملی اوکراین را تصویب کرد که توسعه مشارکت متمایز با ناتو را با هدف عضویت در ناتو فراهم می‌کرد. در سپتامبر 2022، پس از تلاش غیرقانونی روسیه برای الحاق خاک اوکراین، کیف درخواست خود را برای عضویت در ناتو تکرار کرد.
اما در اجلاس 2024 واشنگتن، با تکیه بر تصمیمات اتخاذ شده در اجلاس سران 2022 مادرید و 2023 سران ویلنیوس، اعضا تنها تاکید کردند که آینده اوکراین در ناتو است و آنها به حمایت از آن در مسیر برگشت ناپذیرش برای یکپارچگی کامل یورو-آتلانتیک، از جمله عضویت در ناتو، ادامه خواهند داد. با این حال، خروجی نشست سران ناتو به عضویت این کشور در ناتو ختم نشد. البته این موضوع دور از انتظار نبود، چراکه تا امروز سابقع نداشته که کشوری در زمان جنگ و حین مبارزه نظامی به ناتو ملحق شود.
پاسخ به جنگ روسیه علیه اوکراین
طی سال‌های اخیر، جنگ روسیه با اوکراین، اثر عمیقی بر محیط زیست، ایمنی هسته‌ای، امنیت انرژی و غذا، اقتصاد جهانی و رفاه میلیاردها نفر در سراسر جهان داشته است. ناتو و اوکراین بارها تصمیم روسیه برای خروج از توافق غلات دریای سیاه و تلاش‌های عمدی این کشور برای توقف صادرات محصولات کشاورزی اوکراین را که صدها میلیون نفر در سراسر جهان به آن وابسته هستند، به شدت محکوم و برای احیای قرارداد غلات و امکان ادامه صادرات غلات اوکراین از طریق زمین و دریا، از جمله با همکاری اتحادیه اروپا و سازمان ملل، تلاش کردند.
ناتو همچنین تلاش غیرقانونی روسیه برای الحاق چهار منطقه اوکراین یعنی دونتسک، لوهانسک، خرسون و زاپوریژژیا را محکوم می‌کند که بزرگترین تلاش برای تصرف زمین در اروپا از زمان جنگ جهانی دوم تا امروز است. به عقیده ناتو، همه پرسی ساختگی در این مناطق در مسکو مهندسی شده و به اوکراین تحمیل شده است. آنها هیچ مشروعیتی ندارند و ناتو آنها را به رسمیت نخواهد شناخت. رای قاطع مجمع عمومی سازمان ملل متحد در محکومیت تلاش برای الحاق سرزمین‌های اوکراین روسیه، یکی از نمونه‌های تلاش جدی ناتو در شکل دادن به الگوی امنیتی مورد نظر این سازمان در عرصه جهانی است.
در مقابل، در نتیجه الحاق غیرقانونی کریمه به روسیه، ناتو در سال 2014 تصمیم گرفت تا تمامی همکاری‌های عملی غیرنظامی و نظامی با روسیه را به حالت تعلیق درآورد. از زمان تهاجم تمام عیار روسیه به اوکراین در فوریه 2022، اعضای ناتو تحریم‌های شدیدی را علیه روسیه وضع کردند تا به محدودیت ماشین جنگی کرملین کمک کنند.
از سال 2014، با توجه به تهدیدات مستقیم اوکراین علیه تمامیت ارضی، استقلال سیاسی و امنیت خود، رایزنی‌های منظم در کمیسیون ناتو-اوکراین انجام شد. پس از تجاوز روسیه به کریمه و شرق اوکراین در سال 2014، پس از استفاده غیرقابل توجیه روسیه از نیروی نظامی علیه کشتی‌های اوکراینی در نزدیکی تنگه کرچ در نوامبر 2018 و در خلال افزایش نظامی تهدیدآمیز روسیه در آوریل 2021، کمیسیون اوکراین-ناتو برای نشست‌های فوق‌العاده تشکیل جلسه داد. در ژوئیه 2023، در اجلاس سران ویلنیوس، کمیسیون به شورای ناتو-اوکراین ارتقا یافت که نشان دهنده تقویت روابط سیاسی و ادغام فزاینده اوکراین با ناتو است. علاوه بر این، متفقین با به رسمیت شناختن قابلیت همکاری فزاینده اوکراین و پیشرفت اساسی با اصلاحات، در نشست ویلنیوس 2023 تصمیم گرفتند که مسیر اوکراین برای یکپارچگی کامل یورو آتلانتیک تسهیل شود.
پیمان ناتو، به طور کامل از حق ذاتی اوکراین برای دفاع از خود همانطور که در ماده 51 منشور سازمان ملل ذکر شده است، حمایت می‌کند و متحدان ناتو طی سال‌های اخیر بر تعهد خود برای افزایش بیشتر حمایت‌های سیاسی و عملی از اوکراین همچنان که به دفاع از استقلال، حاکمیت و تمامیت ارضی خود در مرزهای شناخته شده بین‌المللی خود ادامه می‌دهد، تاکید دارند.
