چهارشنبه هفته جاری؛ مجمع فوقالعاده سهامداران ایرانخودرو برگزار میشود، جایی که سهامدار عمده میتواند با استفاده از سهم خود کنترل ایرانخودرو را به دست گیرد. این در حالی است که لازم است قبل از برگزاری این مجمع هیئت تجدید نظر شورای رقابت به شکایت ایران خودرو از کروز رسیدگی کند.
به گزارش جماران؛ فارس نوشت: اخیراً بحثهایی در زمینه واگذاری ایران خودرو به شرکت قطعهسازی کروز به صورت غیررسمی مطرح شده، اما پیش از هرگونه تصمیمگیری در خصوص واگذاری، قرار است مجمع فوقالعاده سهامداران ایرانخودرو برگزار شود.
در دستورجلسه این مجمع، تعیین اعضای هیأت مدیره شرکت ایرانخودرو قرار دارد. به این ترتیب، فعلاً هیچ جابجایی سهامی میان ایرانخودرو و کروز در کار نخواهد بود. از آنجا که مدت زمان دو ساله هیأت مدیره فعلی ایرانخودرو در تاریخ ۱۷ بهمن ۱۴۰۳ به پایان میرسد، این مجمع در این روز برگزار خواهد شد و اعضای جدید هیأت مدیره تعیین خواهند شد. سهامداران با بیشترین سهم در این مجمع، میتوانند سه نفر از اعضای هیأت مدیره را انتخاب کنند و در نهایت، مدیرعامل جدید ایرانخودرو را نیز مشخص نمایند.
سهامداران ایرانخودرو به چهار گروه تقسیم میشوند، گروه اول شامل دولت است که ۲۰ درصد از سهام این شرکت را در اختیار دارد (صندوقهای بازنشستگی، سازمان گسترش و بانکها)، گروه دوم سهامداران خصوصی هستند که کروز و شرکای آن حدود ۲۷ درصد از سهام را دارند و ۲۳.۵ درصد از این سهام حق رأی در مجمع را به آنها میدهد. گروه سوم شامل سهامداران تودلی و یا چرخهای است که ۲۵ درصد از سهام را دارند، و گروه چهارم سهامداران خرد هستند که به دلیل تعداد کم سهامشان، قادر به اجماع و کسب حق رأی در مجمع نیستند.
در نهایت، سه گروه اول که نقش تعیینکننده در انتخاب اعضای هیأت مدیره و مدیرعامل ایرانخودرو دارند. سهامداران تودلی که به دلیل رأی قطعی دادگاه و دستورالعملهای سازمان بورس دیگر حق رأی در مجمع ندارند، در این روند دخالتی نخواهند داشت.
در واقع، سهامداری که بیشترین سهم را در اختیار دارد میتواند مدیرعامل ایرانخودرو را انتخاب کند و به نوعی این سهامدار قادر به تصاحب این شرکت خودروساز خواهد بود.
در این راستا، شورای رقابت در اسفند ۱۴۰۱، پیرو شکایت ایرانخودرو از شرکت کروز با موضوع عضویت شرکتهای قطعهسازی در هیات مدیره ایرانخودرو (که دو زیرمجموعه از شرکت کروز شامل شرکت تدبیر سرمایه آراد و پویا نمایان رستا در هیأت مدیره ایرانخودرو هستند) با توجه به آثاری که اینگونه سهامداری در ایجاد اخلال در رقابت در حوزه تأمین قطعات دارد، اعلام کرد که عضویت یک قطعهساز در هیات مدیره ایرانخودرو به معنای دسترسی به تمام اطلاعات شرکت بالادستی (خودروساز) است و رانت اطلاعات برای شرکت قطعهسازی کروز و زیرمجموعه آن را مهیا میسازد.
در نتیجه، شورای رقابت بر اساس فصل نهم قانون اجرای سیاستهای کلی اصل ۴۴ قانون اساسی، دستور به واگذاری سهام شرکت ایرانخودرو توسط سهامداران مزبور صادر کرد تا حدی که دیگر عضو هیات مدیره نداشته باشند.
پس از صدور رأی اولیه، شرکت کروز به رای صادره اعتراض کرد و توانست در هیئت تجدیدنظر شورای رقابت، رأی را به نفع خود تغییر دهد.
پس از این تغییر رای، ایرانخودرو اعتراض خود را به دیوان عدالت اداری برد و دیوان پس از بررسی، حکم بر لزوم بررسی مجدد پرونده توسط هیئت تجدیدنظر صادر کرد و به این هیئت دو ماه مهلت داد تا رای جدیدی صادر کند.
این در حالی است که چهار ماه از زمان تعیین شده گذشته و هنوز هیئت تجدیدنظر رای خود را اعلام نکرده است.
فارس نوشت: موضوع در تاریخ ۱۵ بهمن ماه در دستور کار هیئت تجدیدنظر قرار خواهد گرفت.
آیا ایران خودرو به کروز میرسد؟
اگر هیئت تجدیدنظر رای صادر نکند و یا تصمیمی برخلاف رای شورای رقابت اتخاذ کند، کروز که در حال حاضر بزرگترین سهامدار ایرانخودرو است، میتواند با انتخاب سه عضو هیئت مدیره، مدیرعامل ایرانخودرو را تعیین کند و به این ترتیب بدون پیچیدگیهای خاص، شرکت ایران خودرو را تحت تصرف خود درآورد.
گفتنی است تعداد زیادی از نمایندگان مجلس با واگذاری ایران خودرو به کروز مخالفند و پیامد این واگذاری را افزایش فشار قیمتی و تورم خودرویی، حذف قطعهسازان بخش خصوصی و تقویت انحصار، تهدید اشتغال کارکنان خودروساز، ترویج مونتاژ به جای تولید داخلی و از دست رفتن منافع سهامداران خرد به دلیل گرانفروشی قطعات عنوان میکنند.
کروز یکی از بزرگترین تولیدکنندگان قطعات خودرو در ایران است. این شرکت از سال ۱۴۰۰ به دنبال پرونده قضائی با اتهامات مختلفی چون رشوه دادن به کارکنان گمرک، گرانفروشی قطعات و اخلال در توزیع مایحتاج عمومی بوده است.
ایرانخودرو، به عنوان بزرگترین خودروساز ایران و خاورمیانه، در سالهای اخیر نتواسته است به لحاظ کیفیت و عرضه خودروها رضایت مشتریان را جلب کند. بخشی از این مشکلات به مسائلی همچون تحریمهای سال ۱۳۹۷ و خروج خودروسازان بزرگ از بازار ایران برمیگردد، که باعث ایجاد مشکلات ارزی شد و بر فعالیتهای خودروسازان داخلی، از جمله ایرانخودرو، تأثیرات منفی گذاشت.
تا پایان مهر ۱۴۰۳، ایرانخودرو بیش از ۱۲۲ هزار میلیارد تومان زیان انباشته ثبت کرده است. این زیان انباشته تا پایان سال ۱۴۰۲ به رقم ۱۱۰ هزار و ۳۶۱ میلیارد و ۲۶۳ میلیون تومان رسیده بود.
فرآیند خصوصیسازی شرکتهایی همچون ایرانخودرو در چارچوب سیاستهای اصل ۴۴ قانون اساسی ایران انجام میشود، با هدف ارتقای کارایی و بهرهوری در صنعت خودرو. اما این فرآیند با چالشهایی روبروست و تأثیرات آن بر بازار و صنعت خودرو در ایران همچنان موضوعی بحثبرانگیز است.