افزایش مقاومت ساختمان‌های تنها یکی از مظاهر افزایش تاب آوری در برابر زلزله است و ابعاد گسترده‌ای از مسائل اجتماعی، اقتصادی تا زیرساخت‌های شهری را شامل می‌شود. شهر تاب آور شهری است که در مواجهه با سانحه‌ای نظیر زلزله عمل کند.
تاکنون تحقیقات و پژوهش‌های زیادی در خصوص چگونگی مقابله با زلزله به‌ویژه در شهر تهران صورت گرفته ولی به نظر می‌رسد هیچ یک نمی‌تواند به‌درستی فاجعه پیش رو را ترسیم کند. وقتی‌که آب و برق و گاز قطع می‌شوند. به دلیل بافت فرسوده در مناطق جنوبی دسترسی به بسیاری از کوچه‌ها و معابر غیرممکن است. بیماری‌ها و عفونت‌ها پس از چند روز شروع می‌شوند. ممکن است حیواناتی که اکنون در بستر فاضلاب‌ها زیست می‌کنند به کف زمین بیایند و باعث افزایش بیماری‌ها شوند. دسترسی میلیون‌ها آدم به نیازهای اولیه سخت و دشوار می‌شود. بسیاری از افراد بی‌خانمان شده و یا عزیزی را ازدست داده‌اند و کنترل خشونت تقریباً غیرممکن می‌شود. این تنها گوشه‌ای از پیامدهای فاجعه زلزله در تهران خواهد بود.
افزایش تاب آوری در ایران چرا ضروری است؟
ایران در رتبه سوم بروز زلزله‌های بزرگ از سال 1990 تاکنون قرار دارد؛ بنابراین می‌توان گفت هر عقل سلیمی در مدیریت کشور باید در مقابل ترسیم این فاجعه بر آن شود که بتواند شرایط را بهتر کند. قوانین تاب آوری و نظارت بر اجرای آن را بیشتر کرده و برای کنترل بحران برنامه‌ریزی نماید. به‌عنوان نمونه تنها پس از زلزله خوی اجرای وال پست در استان‌های هم‌جوار مانند اردبیل اجباری شده است. درحالی‌که با توجه به قیمت وال پست آماده می‌توان از میلیون‌ها دلار ضرر مالی و جانی زلزله جلوگیری کرد. اما متأسفانه به نظر نمی‌رسد در حال حاضر هیچ ارگانی برای چنین فاجعه‌ای آماده باشد. البته شناخت و رعایت استراتژی‌های مناسب برای افزایش تاب آوری ساختمان‌ها یکی از راه‌های کنترل و کاهش زیان‌های زلزله است که بیشتر افراد می‌توانند با رعایت آن به گسترش امنیت در جامعه کمک کنند. در ادامه به بررسی این موارد می‌پردازیم.
مقاومت ساختمان در برابر زلزله مستلزم بررسی دقیق استراتژی‌هایی است که مطالعات اولیه برای طراحی تا چگونگی اجرا و حتی مقاوم‌سازی در زمان بهره‌برداری را شامل می‌شود. انتخاب بهترین کیفیت مصالح با توجه به قیمت آن یکی از مراحل اجرا به شمار می‌رود. قیمت میلگرد بستر، تیرآهن، سیمان و سایر مصالح یکی از دلایل استفاده از متریال‌های بی‌کیفیت در ساخت‌وساز است. شما در فولاد سازان راه ابریشم می‌توانید بهترین مقاطع فولادی را با قیمت مناسب تهیه نمایید.
تاب آوری در برابر زلزله چیست؟
افزایش مقاومت ساختمان‌های تنها یکی از مظاهر افزایش تاب آوری در برابر زلزله است و ابعاد گسترده‌ای از مسائل اجتماعی، اقتصادی تا زیرساخت‌های شهری را شامل می‌شود. شهر تاب آور شهری است که در مواجهه با سانحه‌ای نظیر زلزله به‌صورت زیر عمل کند:
- تا حد امکان فعالیت‌های حیاتی شهر بدون وقفه ادامه پیدا کنند
- شهر بتواند در کمترین زمان ممکن با شرایط جدید سازگار شود
- درگذر زمان همواره در مواجه با خطرات نامعلوم آماده‌تر شود.
به‌طورکلی افزایش تاب آوری و مقاوم‌سازی ساختمان در برابر زلزله به یک رویکرد جامع نیاز دارد که بسیاری از اقدامات سازه‌ای و غیر سازه‌ای را در برمی‌گیرد.
چه ساختمان‌هایی به مقاوم‌سازی در برابر زلزله نیاز دارند؟
وجود گسل و سابقه زمین‌لرزه در منطقه و عدم تقویت ساختمان در برابر زلزله یعنی ساختمان شما به مقاوم‌سازی نیاز دارد. معمولاً آسیب‌های سازه‌ای قابل‌دیدن نیستند و برای این کار باید از یک متخصص سازه برای تشخیص میزان نیاز به مقاوم‌سازی استفاده کنید. مقاوم‌سازی علاوه بر افزایش ایمنی باعث افزایش عمر ساختمان شما نیز می‌شود و در پاره‌ای مواقع می‌تواند در قیمت ساختمان شما نیز تأثیرگذار باشد. هم‌چنین باید در نظر بگیرید که هزینه مقاوم‌سازی لرزه‌ای نسبت به با هزینه بالقوه خسارت زلزله، اغلب عدد بسیار کمتری خواهد بود. برای کسب اطلاعات بیشتر می‌توانید با کارشناسان فولادینو تماس بگیرید.
روش‌های مقاوم‌سازی ساختمان در برابر زلزله کدام اند؟
انتخاب هر یک از استراتژی‌های افزایش تاب آوری ساختمان به عواملی نظیر سازه ساختمان، مکان، سن ساختمان و بودجه و نیروی متخصص در دسترس بستگی دارد. این روش‌ها شامل موارد زیر است:
تثبیت خاک و ایمن سازی فونداسیون
شامل تزریق تراکمی یا تزریق جت برای تثبیت بستر زیر پی و هم‌چنین استفاده از انکربولت یا صفحات فولادی برای اتصال ساختمان به فونداسیون
استفاده از ژاکت فولادی و ژاکت بتنی
در روش ژاکت فولادی به کمک ورق‌های فولادی بخش تضعیف‌شده از سازه بتنی را تقویت می‌کنند. ژاکت فولادی باعث افزایش مقاومت فشاری و برشی و خمشی ناحیه موردنظر می‌شود.
از ژاکت بتنی برای تقویت بخش‌های از سازه بتنی نظیر تیر و ستون، دیوار برشی و یا پی که دچار ضعف هستند استفاده می‌شود. ژاکت بتنی قدرت باربری سازه و مقاومت ساختمان در برابر زلزله را بیشتر می‌کند.
استفاده از دیوار برشی، قاب خمشی و بادبند برای افزایش تاب آوری
دیوار برشی، قاب خمشی و بادبند عناصر سازه‌ای هستند که باعث پایداری سازه شده و مقاومت ساختمان را در برابر نیروهای افقی نظیر باد و زلزله افزایش می‌دهند. از این دو روش در ساختمان‌های بتنی و فلزی استفاده می‌شود.
استفاده از میراگر برای مقاوم‌سازی ساختمان
میراگر با افزایش پایداری ساختمان از نوسان ساختمان در برابر نیروهای افقی زلزله جلوگیری می‌کند. میراگر یکی از روش‌های اصلی کاهش شکل‌پذیری ساختمان پس از زلزله به شمار می‌رود.
تقویت اتصالات
با توجه به جداشدن عناصر سازه‌ای از محل برخورد، بهبود اتصالات بین عناصر سازه‌ای می‌تواند به‌طور مؤثری باعث کاهش آسیب به ساختمان‌ها شود.
استفاده از روش پیش تنیدگی
استفاده از پیش تنیدگی در سازه‌های بتنی علاوه بر افزایش سرعت اجرا باعث بیشتر شدن مقاومت ساختمان در برابر زلزله می‌شود.
مقاوم‌سازی ساختمان با روش FRP
مصالح FRP ترکیبی از رزین و الیاف بوده و از روش‌های جدید مقاوم‌سازی به شمار می‌رود که برای تقویت تیرها و ستون‌ها و اتصالات دیوارها استفاده می‌شود.
استفاده از دیوار باربر و سازه فولادی
اضافه کردن دیوار داخلی باربر و سازه فولادی کمکی از روش‌های مقاوم‌سازی در ساختمان‌های بنایی است. روشی که انجام آن در روستاها و شهرهای کوچک حیاتی به نظر می‌رسد و هم چنان نادیده گرفته می‌شود.
برخی از اقدامات افزایش تاب آوری زلزله در جهان
برخی از اقدامات برای افزایش تاب آوری در جهان شامل موارد زیر است:
- ممنوع کردن استفاده از دال تخت بتنی کم کیفیت و ارزان در آمریکا، شیلی و نیوزلند پس از زلزله مکزیکوسیتی
- استفاده از تکنولوژی جداگرهای لرزه‌ای در کشورهای زلزله‌خیز مانند ژاپن و ترکیه
- اثبات عملکرد خوب قاب‌های مهاربندی واگرا (EBFs)، قاب‌های مهاربندی همگرا (CBF) و قاب‌های خمشی (MRFs) پس از زمین‌لرزه نیوزلند
- تعبیه حسگرهای نوری و لیزری برای پایش سلامت سازه‌ای ساختمان‌ها و تشخیص خسارت‌های پنهان در کشورهای توسعه‌یافته
- استفاده از مصالح مقرون‌به‌صرفه مانند بلوک کاه، لاستیک‌های مستعمل و بطری‌های پلاستیکی در تکنیک‌های ساخت‌وساز کشور نپال
- اجرای خانه‌های بتنی چاپ سه‌بعدی در آفریقای جنوبی
سخن پایانی
در کل ساختمانی مقاوم در نظر گرفته می‌شود که در مکان‌یابی و مطالعات اولیه طراحی آن شرایط بحرانی مدنظر قرار گرفته باشد. از مصالح باکیفیت و متناسب با هم ساخته شود و به سیستم‌های کمک‌کننده مانند ضربه‌گیرها و ... مجهز شده است. دارای یک پی و فونداسیون مستحکم و طراحی منعطف و شکل‌پذیر باشد تا بتواند نیروهای لرزه‌ای را دفع و توزیع کند. به‌صورت منظم مورد بازرسی کارشناسان سازه قرار بگیرد یا به حسگرهای پایش سلامت سازه مجهز باشد. در غیر این صورت ساختمان شما نیاز دارد تا به کمک یکی از روش‌های مقاوم‌سازی به تاب آوری بیشتری در برابر زلزله برسد. هم‌چنین بررسی زلزله‌های خسارت‌بار گذشته در ایران و اصلاح قوانین ساخت‌وساز و شهرسازی می‌تواند کمک بسیار بزرگی به افزایش تاب آوری ساختمان‌ها و شهرها در برابر زلزله داشته باشد.
*** این مطلب در سرویس گزارش آگهی منتشر شده و تبلیغاتی می باشد؛ لذا جماران هیچ توصیه در رابطه با انجام فعالیت فوق ندارد.
