به گزارش ایرنا، مقابله با آسیب های اجتماعی در گروی همکاری و مشارکت تمامی ارکان جامعه و حضور گسترده مردم در کنترل و کاهش آن است و در این میان سازمان های مردم نهاد به عنوان واسطه میان دولت و مردم با فعالیت های تخصصی و ایفای نقش مطالبه گری خود، قدم های مهمی در این خصوص بر می دارند.
در حقیقت سازمان های اجتماعی نمی توانند به بستر سلامت اجتماعی دست پیدا کنند مگر اینکه سازمان های مردم نهاد تخصصی، اثرگذار و مداخله گر در کنارشان قرار گیرد.
فعالیت سمن ها در سال های اخیر در عرصه های مختلف و به خصوص حوزه های اجتماعی افزایش چشمگیری یافته و تعداد زیادی از این سازمان ها با هدف کمک به حل مشکلات جامعه و کنترل و کاهش آسیب های اجتماعی راه اندازی شده اند و امروزه می توان سمن ها را یکی از شاخص های توسعه جامعه مدنی و ابزار کمکی مهمی در کنار دولت و مردم برشمرد تا جایی که تعدد سازمان های مردم نهاد فعال، نشانه ای از حضور آزادانه مردم بدون هیچ دغدغه ای در کنار سیاست های کلان دولت آن منطقه محسوب می شود.
اهمیت و نقش موثر سمن ها در کنترل و کاهش آسیب های اجتماعی موجب شد تا خبرنگار ایرنا با حمیدرضا الوند، مدیرکل بهزیستی استان همدان، جامعه شناس و فعال حوزه مسائل اجتماعی این استان گفت وگو کند و در این مصاحبه تفصیلی به بررسی چشم انداز پیش روی سازمان های مردم نهاد این استان بپردازد.

*ایرنا: فلسفه شکل گیری سازمان های مردم نهاد چیست؟
*الوند: یکی از فلسفه های شکل گیری سمن ها این است که در زمینه هایی که دولت ها به دلایلی چون کمبود منابع اعتباری، برخی موانع اجتماعی یا بروکراسی های دست و پا گیر نمی توانند در طراحی، تدوین و اجرای درست یک برنامه مداخله کنند، سمن ها به عنوان سازمان هایی غیر دولتی وارد عمل می شوند.
ان.جی.او ها یا همان سازمان های مردم نهاد امروزه در تمام دنیا فعال بوده و به خاطر نقش اثرگذاری که در بسیاری از زمینه های اجتماعی ایفا می کنند حائز اهمیت هستند تا جایی که در امر تصمیم سازی به دولت ها کمک کرده و در فرایند قانونگذاری ها تاثیر گذارند.
گاه سازمان های مردم نهاد (سمن های) فعال در حوزه های مختلف با هم جمع می شوند و این قطره ها تشکیل بستر بزرگی را می دهند که به احزاب و اتحادیه های صنفی ختم می شود و می توانند در جهت اهداف و سیاست های مثبت دولت ها حرکت و با ارائه خدمات تخصصی به مردم، جامعه را به مسیر درست هدایت کنند.

*ایرنا: تعریف سمن های حوزه اجتماعی چیست؟
*الوند: سمن های حوزه اجتماعی سازمان هایی غیر دولتی و تخصص مدار هستند که در آن افرادی با باورها و اعتقادهای مشترک بدون هیچ منفعت طلبی شخصی، در کنار هم قرار می گیرند و یک اقدام مشترک اجتماعی اثر گذار را در یک منطقه طراحی می کنند تا گام های بزرگی را برای رفع مشکلات گروه های هدف بردارند.
در این سمن ها افراد علاقمند، معتمد، پرنفوذ و دارای سرمایه اجتماعی در کنار هم قرار می گیرند تا کاری را بدون وابستگی به دولت سامان دهند. به طور مثال در حوزه خدمات به کودکان، سمن هایی که متخصص حوزه کودکان هستند در کنار هم قرار می گیرند و دولت ها را در زمینه تدوین قوانین بازدارنده، پیشرو و ارتقایی و ارائه خدمات تربیتی، آموزشی و تحصیلی و تغییر رویکردها در زمینه کودکان یاری می کنند.

*ایرنا: سمن های اجتماعی در پیشبرد اهداف سازمان بهزیستی چه نقشی ایفا می کنند؟
*الوند: سازمان بهزیستی به عنوان یکی از مهمترین دستگاه های اثرگذار و سیاستگذار در حوزه مسایل اجتماعی فعالیت می کند و بیش از 189 وظیفه را به عهده دارد و حوزه های متعددی همچون کودکان بی سرپرست، زنان خود سرپرست و خانواده های نیازمند، دختران و زنان در معرض آسیب، مهدهای کودک، معلولان و خانواده های در معرض اعتیاد را زیر پوشش دارد و در صورتی بهزیستی این حجم وسیع از وظایف را می تواند به درستی انجام دهد که از مشارکت سمن ها بهره مند شود.
در حال حاضر سازمان بهزیستی در تمام استان ها بیش از 90 درصد فعالیت هایش را به سمن ها واگذار کرده و یکی از موفق ترین سازمان ها در واگذاری خدمات به بخش غیردولتی است و سمن ها و بخش های خصوصی به خصوص در بخش های معلولان به خوبی توانسته اند یار و یاور بهزیستی باشند تا جایی که اگر این سازمان های مردمی نباشند نه نیازهای روز معلولان طبقه بندی می شود و نه می توان اهداف مورد نظر معلولان را محقق کرد.

*ایرنا: سمن اثرگذار چه شاخصه هایی باید داشته باشد؟
*الوند: موفقیت یک جامعه به توسعه و گسترش مشارکت های مردم بدون هیچ حد و مرز سیاسی و دولتی است و یکی از شاخص های وجود دموکراسی ها این است که ببینیم سمن ها چقدر در فعالیت های اجتماعی خود نقش دارند. این درحالیست که تشکیل هر سمن، فلسفه خاص خود را دارد و آن هایی اثرگذارند که در قالب چارچوب تعیین شده به صورت تخصصی ورود کنند.
هر چقدر سمن ها تخصصی تر باشند اثرگذاری مطلوب تر و در ارائه خدمات قدرتمندتر می شوند و هرچقدر عام تر و عمومی تر باشند اثرگذاری آنها کاهش می یابند. سمن های اثرگذار برای انجام یک کار ملی به صورت مشخص به وجود نمی آیند بلکه باید در اجتماعات محلی کار کنند و هر چقدر تعداد سمن ها در یک منطقه گسترش یابد نشان می دهد مسایل آسیب ها در آن منطقه بیشتر اجتماعی شده است و مردم خودجوش و تخصصی و فارغ از بروکراسی های اداری در امر کنترل و کاهش آسیب مداخله می کنند.

*ایرنا: نقش سمن های اجتماعی در کنترل و کاهش آسیب های این حوزه چیست؟
*الوند: با توجه به تاکید رهبر معظم انقلاب، رویکرد دولت در حوزه آسیب های اجتماعی بر 2 حوزه طلاق و اعتیاد بیش از سایر حوزه ها متمرکز است و یکی از مهمترین شاخص های کنترل و کاهش این آسیب ها، شاخص فرهنگی است.
باید توجه کرد که با تصویب قانون، یک آسیب اجتماعی کنترل نمی شود بلکه تغییر باورها و نگرش مردم و ایجاد این باور که مردم خودشان بخش مهمی از ابزارهای مداخله ای هستند یک کار فرهنگی است که به کنترل آسیب می انجامد. در این شرایط سمن ها که با داشتن نفوذ اجتماعی و جذب اعتماد مردمی، دارای سرمایه اجتماعی بالایی هستند می توانند در یک منطقه مشخص و جامعه هدف مشخص و محدود، اثرگذاری بسیار بالایی در تغییر رویکرد مردم آن منطقه داشته باشند.

*ایرنا: سمن ها در کاهش آسیب های ناشی از اعتیاد چه نقشی دارند؟
*الوند: آنچه در حوزه آسیب ها به ویژه اعتیاد باید روی آن کار کنیم تغییر باور فرهنگی مردم است و سمن ها اثرگذار ترین و پرنفوذترین ابزارها در این زمینه هستند. این سازمان های مردم نهاد در حوزه اعتیاد بدون هیچ وابستگی و نیازی به دولت بر اساس باورها و سرمایه های اجتماعی خود فعالیت می کنند و بخش عمده ای از آگاه سازی و روشن گری فکری و حساس سازی جامعه را در ارتباط با آسیب اعتیاد برای مردم برجسته می کنند و در این زمینه ان.جی.اوهای اثر گذار علاوه بر کارهای پیشگیرانه اعتیاد، مداخلات اجتماعی لازم را هم انجام می دهند.

*ایرنا: وضعیت سمن های همدان در حوزه اعتیاد چگونه ارزیابی می شود و بهزیستی چه وظایفی در قبال این سمن ها دارد؟
*الوند: سمن های متعددی در زمینه اعتیاد در استان همدان فعالیت می کنند که برخی کار مداخله، برخی کار اقدام اجتماعی و برخی کار آگاه سازی را به خوبی انجام می دهند اما تعداد سمن هایی که همه این کارها را توامان انجام می دهند، در استان اندک است و یا هنوز برای ما ناشناخته هستند.
بهزیستی استان همدان به شدت وابسته به سمن های تخصصی اثرگذار و فعال برای اقدامات مشترک اجتماعی در کاهش و کنترل آسیب هاست و در این راستا سمن هایی که تخصصی و توانمند بوده و دارای سرمایه و نفوذ اجتماعی و قدرت بسیج همگانی هستند، بسیار در این حوزه تاثیر گذارند.
بهزیستی استان نیز در قالب چارچوب قوانین و مقررات می تواند به عنوان یک تسهیلگر به این سمن ها کمک کند و در کنار این سازمان ها با اشتراک منابع اعتباری، مالی، تخصصی و فکری نقش مطلوبی را در کنترل و کاهش امر اعتیاد ایفا کند.

*ایرنا: چه تعداد سمن در حوزه کنترل و کاهش آسیب های اجتماعی با بهزیستی استان همدان مشارکت فعال دارند؟
*الوند: هم اکنون بیش از 285 سازمان های مردم نهاد در استان همدان در حوزه آسیب های اجتماعی با بهزیستی استان همکاری می کنند و به عنوان گروه های سیار مداخله در امر اعتیاد، گروه های فعال در حوزه پایگاه سلامت روان، سمن های فعال در پایگاه سلامت اجتماعی در حاشیه شهرها ، سمن های باشگاه ازدواج یا پیشگیری از اچ.آی.وی فعالیت می کنند.

*ایرنا: بیشترین نیاز به گسترش سمن ها در چه مناطقی از همدان بیشتر احساس می شود؟
*الوند: در هر یک از مناطق حاشیه شهر همدان و مناطق کمتر برخوردار شهرستان های استان به ده ها سمن احتیاج داریم تا این سازمان های مردم نهاد در مناطق حاشیه ای شهرها، افراد در معرض آسیب اعتیاد را شناسایی و به سمت کمپ ها، سرپناه شبانه، مراکز دی.آی.سی یا کاهش آسیب و یا مراکز ان.ای که خدمات تخصصی پیشگیری و بهبود آسیب اعتیاد را ارایه می دهند، هدایت کنند.

*ایرنا: رویکرد سمن ها در حوزه کنترل و کاهش آسیب های اجتماعی به چه سمت و سویی باید حرکت کند؟
*الوند: برخی آسیب های اجتماعی به واسطه ساختار فرهنگی ما تابو شده اند و ما به راحتی نمی توانیم در مورد آنها صحبت کنیم. در این راستا ورود سمن های تخصصی یکی از ابزارهای اثر گذار است که می توانند تابوشکنی کرده و واقعیت ها را عریان تر بیان کنند، راجب به آن بحث کرده و گفتمان اجتماعی راه اندازی کنند و مردم را در جهت اجتماعی شدن و مداخله و حل آن آسیب بسیج کنند.
همچنین سمن های فعال حوزه آسیب های اجتماعی باید به سمت تخصصی شدن حرکت و هویت خود را به مردم معرفی کنند و با هم به صورت زنجیره ای در تماس بوده و اطلاع رسانی منسجمی داشته باشند.
همچنین اگر سمن های حوزه اجتماعی در محلات زیر پوشش خود، نشریه تخصصی منتشر کنند می توانند به بهترین شکل ممکن اطلاع رسانی و آموزش های لازم در خصوص یک آسیب مشخص را به مردم آن منطقه منتقل کرده و در جهت آگاهی افزایی محله زیر پوشش خود تلاش کنند.

*ایرنا: در خصوص انتشار نشریه های تخصصی برای سمن های فعال در حوزه اعتیاد چه پیشنهادی دارید؟
*الوند: سمن ها فرصت، توان تخصصی و افراد اهل فرهنگ و علاقمندی در اختیار دارند که فارغ از زمان و مکان می توانند نشریه های تخصصی در حوزه آسیب ها به خصوص اعتیاد را طراحی کنند.
این نشریه ها اگر به صورت تخصصی و با چارچوب مشخصی تدوین و به تواتر زمانی به دست مردم برسد، در امر آگاه سازی و بهبود رویکرد مردم در امر اعتیاد بسیار اثر گذار است. در این راستا در شورای هماهنگی مبارزه با مواد مخدر استان در ابتدای سالجاری پیشنهاد دادیم سمن های فعال، در زمینه اعتیاد نشریه تخصصی راه اندازی کنند و دولت هم در سطح استانی از آنها حمایت کند.

*ایرنا: دستگاه های دولتی چگونه می توانند از سمن های تخصصی حوزه آسیب های اجتماعی در استان همدان حمایت کنند؟
*الوند: بهزیستی با تمام توان با این سمن ها مشارکت و از توسعه و گسترش آنها حمایت می کند. همچنین دستگاه های حوزه اجتماعی استان نیز باید روند صدور مجوزهای تخصصی به سمن ها را آسان و راه را برای توسعه آنها هموار کنند. در این شرایط سمن ها نیز باید در همه بخش ها به سمت تخصصی شدن پیش روند.
سمن 'طلوع بی نشان' به عنوان نخستین سازمان مردم نهاد در ایران در حوزه ساماندهی زنان کارتن خواب در تهران اقداماتی عملیاتی اجتماعی انجام داد و با همکاری بهزیستی و دیگر ارگان های دولتی، این زنان را از آوارگی نجات داد و باید این سازمان نمونه ای برای سایر سمن های حوزه اجتماعی استان باشد‌.

*ایرنا: کلام آخر؟
*الوند: بسیاری از سمن ها در حوزه اعتیاد در استان همدان در حال فعالیت هستند که باید گسترش یابند، یکدیگر را شناسایی کنند و با برگزاری نشست های مشترک با یکدیگر همسو و همراه شوند تا بتوانند توان تخصصی و مداخله ای خود را افزایش داده و در کنار دستگاه های دولتی اقدامات اثرگذاری انجام دهند. همچنین لازم است سمن ها برای همسو شدن با یکدیگر اتحادیه صنفی منطقه ای و سپس اتحادیه ملی تشکیل دهند تا بتوانند در راستای یک هدف مشترک در کنار دولت قرار گیرند.
گفتنی است؛ بیش از 400 سازمان مردم نهاد در استان همدان فعال است.
ششم تا 12 تیر ماه، هفته مبارزه با موادمخدر نامگذاری شده است.
مصاحبه از: الهام تدین
1181/2090
انتهای پیام
این مطلب برایم مفید است
0 نفر این پست را پسندیده اند

موضوعات داغ

نظرات و دیدگاه ها

مسئولیت نوشته ها بر عهده نویسندگان آنهاست و انتشار آن به معنی تایید این نظرات نیست.