مراسم گرامی­داشت استاد فقید دکتر یدالله ثمره با حضور استادان و پژوهشگرانی چون ژاله آموزگار، بدرالدین قریب، مجتبی منشی­زاده و جمعی از علاقه­مندان به حوزه ادبیات فارسی و آواشناسی به همت مرکز نشر دانشگاهی و با همکاری خانه اندیشمندان علوم انسانی برگزار شد.

به گزارش جماران به نقل از  روابط عمومی مرکز نشر دانشگاهی، در این نشست اعضای خانواده، همکاران و دانشجویان دکتر یدالله ثمره با یادآوری ویژگی­های اخلاقی استاد ثمره به نکاتی درباره کمبودها و نواقص کتاب­های درسی دانشگاهی در حوزه آواشناسی پرداختند.

دکتر علی اشرف صادقی با اشاره به آشنایی خود با دکتر ثمره در دوران آموزش زبان انگلیسی در لندن یادآور شد: در انگلستان تنها سه نفر دانشجوی ایرانی در حوزه آواشناسی تحصیل می­کردند که دکتر ثمره یکی از آنان بود.

این استاد بازنشسته دانشگاه تهران افزود: زبان­شناسی 200 سال قدمت دارد و در طول یک قرن گذشته بیشتر در حوزه تحقیق در زبان هایی مانند یونانی، سانسکریت، هند و اروپایی و ... به تحقیق پرداخته است. در اواخر قرن 19 و اوایل قرن 20 تئوری در آن مطرح شد و در ایران برای نخستین بار در سال 1342 گروه زبان­شناسی را تأسیس کردیم و اگر همت دکتر مقدم نبود معلوم نبود که چه زمانی این گره تأسیس می ­شد. البته این گروه با گروه زبان­های قدیم یکی بود تا اینکه استادانی از فرانسه و انگلیس فارغ ­التحصیل شدند و با پیوستن به گروه، مسائل جدید زبان­شناسی را تدریس کردند و رویکرد قدیم را تحت تأثیر قرار دادند.

دکتر محمود بی­جن­خان نیز با اشاره به اینکه در دهه 60 و اوایل 70  شاگرد دکتر یدالله ثمره بود، اظهار کرد: رویکرد استاد به زبان­شناسی تجربی بود و من شیفته این رویکرد ایشان بودم.

وی با بیان اینکه کتاب «آواشناسی زبان فارسی- آواها و ساخت آوایی هجا» جنبه درسی دارد، گفت: رشته زبان­شناسی مثل سایر رشته­ ها تحول خیلی سریعی دارد. هم در درس­های اصلی مثل آواشناسی و هم در حوزه زبان فارسی کتب بیشتری باید نوشته شود. درس­نامه استاندارد کم داریم. درس­نامه باید حل تمرین داشته باشد که در زبان­شناسی نداریم. در ویراست دوم کتاب به خواست استاد نکاتی نوشتم و گفتم که تمرین هم داشته باشد و دیدم که تمرین­هایی اضافه شد. کتاب­های درسی باید استاندارد و ساختار کتاب درسی داشته باشد.

بی­جن­خان با بیان اینکه «کتاب­های آموزشی و پژوهشی در این حوزه نسبت به سایر رشته­ها کمتر داریم» خاطر نشان کرد: باید از پژوهشگران بخواهیم که کتاب­هایی در این حوزه تدوین کنند. با توسعه فضای مجازی و افزایش تولید متن­های فارسی در حوزه­های مختلف کاربرد باید کار کنیم.

دکتر شهین نعمت­ زاده نیز به اهمیت ثمره در روند تأسیس و رشد انجمن علمی زبان­شناسی اشاره و بیان کرد: نهادهای علمی مثل انجمن­های علمی در پیشبرد علم مفید هستند. در تأسیس انجمن زبان­شناسی ایران تعدادی از دانشجویان فعال تلاش کردند تا انجمن راه­اندازی شود اما برای موفقیت انجمن به یک برند نیاز داشتیم و دکتر ثمره بی­مزد و منت کمک کردند تا این انجمن موفق شود.

این استاد بازنشسته دانشگاه الزهراء به مجموعه پنج جلدی آموزش زبان فارسی تألیف دکتر ثمره اشاره و تأکید کرد: این اثر خلاء بزرگی را پر کرد و به 14 زبان ترجمه شد. دکتر ثمره نگاه کاربردی به علم داشت و حتی کتاب «آواشناسی زبان فارسی- آواها و ساخت آوایی هجا» بیشتر در رشته گفتار درمانی استفاده می­شود و مرجعی برای دانشجویان و استادان این حوزه است.

دکتر امید طبیب‌زاده قمصری با بیان اینکه «از سکوت و شیوه رفتار دکتر ثمره استفاده کردم» به مشکلات رشته زبان­شناسی اشاره کرد و گفت: سیطره فرمالیسم به زبان­شناسی لطمه زد. به علاوه، نسل ما زبان­شناسی را بلد نبود و همه با مدرک زبان انگلیسی وارد این رشته شده بودیم. نسل دکتر ثمره و صادقی دچار این مشکل نبودند. آواشناسی و واج­شناسی گذراندیم و در دوره­ای وزن شعر را با استفاده از کاغذ و مداد تقطیع می­کردیم که استاد می­گفت باید وزن را یاد بگیرید و دانشجو باید گوش عروضی داشته باشد. بعد از چند جلسه فهمیدم که اگر گوش عروضی نداشته باشم، پژوهش هم نمی­توان کرد.    

نویسنده «جشن‌نامه دکتر یدالله ثمره» با تأکید بر اینکه «کتاب­های تألیفی درسی زبان­شناسی کم است» گفت: زبان­شناسی مثل جامعه­شناسی ترجمه­ای نیست بلکه با قاعده در زبان­شناسی مواجه هستید و این نیازمند پژوهش است. دانشجویان زبان­شناسی ما باید فارسی بدانند و بعد پژوهش کنند.

وی با اشاره به تثلیت زیبایی، خرد و صداقت در شعر شکسپیر درباره منش و رفتار دکتر ثمره گفت: وقتی صداقت و خرد آمیخته می­شوند زیبایی به وجود می­آید. ثمره خرد داشت، رتبه اول ارشد و بورسیه دکتری داشت. شاگردان خوبی را تربیت کرد و رساله دکتری او بی­نظیر است. آنچه ثمره را زیبا می­کرد صداقت و ادب او بود. اگر فردی دانشجو درس­خوان بود به هر قیمتی از او دفاع می­کرد و اصول خود را فدای هیچ مصلحتی نمی­کرد. امیدوارم که راه صداقت و خرد در این کشور ادامه پیدا کند.

دکتر ژاله آموزگار نیز در این نشست با اشاره به زندگی و منش دکتر ثمره تأکید کرد: دوست داشتن هنر است و آنها که دوست دارند، دوست داشته می­شوند و ثمره را آدم خوشبختی می­دانم چون کینه نداشت، خوشبخت بود. وقتی شما چیزی را تقدیم می­کنید، بیشتر لذت می­برید و دکتر ثمره همیشه در حال تقدیم کردن بود. دوست دارم همین سه چهار سال گذشته را بزداییم و ثمره پیش از آن را بشناسیم. برای ثمره تأسف نمی­خورم. مردن مهم نیست. مردن همان لحظه تولد رقم می­خورد و مهم چگونه زیستن است.

دکتر یدالله ثمره، استاد بازنشسته دانشگاه تهران و عضو پیوسته فرهنگستان زبان فارسی در دوم اسفند 97 درگذشت و کتاب «آواشناسی زبان فارسی- آواها و ساخت آوایی هجا» استاد ثمره توسط مرکز نشر دانشگاهی از سال 1366 تاکنون 14 بار به چاپ رسیده است.

انتهای پیام
این مطلب برایم مفید است
0 نفر این پست را پسندیده اند
نظرات و دیدگاه ها

مسئولیت نوشته ها بر عهده نویسندگان آنهاست و انتشار آن به معنی تایید این نظرات نیست.