اقامتگاه های بوم گردی در تعریفی کلی به جاهایی گفته می شود که ساده هستند و دور از تجمل و طبیعت را برای گردشگران دلپذیر می کنند.
این مکان ها چند ستاره نیستند و در فضایی سنتی و با استفاده از فرهنگ بومی و هزینه نسبتا اندک پذیرای گردشگران می شوند و فرصتی ایجاد می کنند که تولیدات روستایی،صنایع دستی و غذاهای محلی عرضه شود.
به عبارت ساده تر، اقامتگاه های بوم گردی مکان هایی دیدنی و طبیعی هستند که با استفاده از امکانات محل ساماندهی می شوند و تبدیل به مکان هایی می شوند تا گردشگران ضمن استفاده از طبیعت و چشم اندازهای گردشگری با صنایع دستی و آداب و رسوم محلی هم آشنا شوند.
اما به نظر می رسد استان فارس با درنظر گرفتن وسعت و بهره مندی از پتانسیل های عظیمی مانند میراث کهن تاریخی ،مذهبی و طبیعی تاکنون نتوانسته از این ظرفیت در رونق گردشگری خصوصا در شهرستان ها بهره کافی ببرد.
آنچه در این میان دارندگان و ایجادکنندگان اقامتگاه های بوم گردی را شاکی و گلایه مند کرده، ناتوانی برای دریافت تسهیلات و همچنین مشکلات مالی است.
توانمند کردن روستاییان مهمترین اقدامی است که می تواند از مهاجرت آنها به حاشیه شهرها جلوگیری کند ،سیل مهاجرت از سمت روستاها به شهرهای بزرگتر در استان فارس که از دیرباز قطب کشاورزی بوده و در دوره کنونی به دلیل خشکسالی اغلب ساکنین پیشه میراثی خود را از دست داده اند ضرباهنگی تند تر از دیگر نقاط کشور دارد و گواه این ادعا جمعیت عظیم ۲۰۰ هزار نفری حاشیه نشین کلان شهر شیراز است.
با بهره بردن از ظرفیت های جایگزین کشاورزی می توان اهالی روستاها را در محل زندگی شان نگه داشت و اگر فکری برای توانمندی و کسب جایگزین روستاییان نشود جمعیت اندک مانده در روستاها نیز به سمت شهرها روانه خواهند شد و جمعیت حاشیه نشین کلانشهرها همچنان افزایش می یابد و مشکلات پیرامون این معضل نیز بیشتر خواهد شد.

** بوم گردی و رونق گردشگری
توسعه صنعت گردشگری در استان فارس می تواند در شرایط کنونی راه حل توانمند کردن ساکنین خصوصا در روستاها باشد که ایجاد اقامتگاه های بوم گردی یکی از مولفه های گسترش این صنعت است.
دستورالعمل احداث و بهره برداری از اقامتگاه های بوم گردی دربهمن سال 93 ابلاغ شد،براساس این دستورالعمل اقامتگاه های بوم گردی مکان هایی هستند که در محیط طبیعی بومی با رعایت بالاترین سطح ممکن ضوابط زیست محیطی و سازگار با معماری بومی، بافت تاریخی و سیمای طبیعی منطقه تاسیس می شوند و ضمن حداکثر تعامل با جامعه محلی و توجه به تنوع اقلیم حضور گردشگران را با کیفیت قابل قبول و تعریف شده فراهم می کنند.
اقامتگاه های بوم گردی نوعی محل اسکان مسافران است که بر خلاف هتل ها که ویژگی های یکنواخت و پیشرفته ای دارند دارای ویژگی‌های بومی و محلی خاص منطقه خود و عمدتأ در خانه های قدیمی بازسازی شده و با شیوه های سنتی احداث می شوند و هدف از ایجاد این نوع اقامتگاه ها کسب توسعه پایدار در منطقه های روستایی و بومی است.
در این مکان ها به جز اسکان گردشگران خدماتی نظیر تولید و عرضه انواع اغذیه بومی ،صنایع دستی ،نوشیدنی محلی و همچنین برگزاری آیین و رسوم سنتی نیز انجام می شود.

** فارس و بوم گردی
فارس با 29 شهرستان،83 بخش ،204 دهستان و 93 شهر به لحاظ تقسیمات کشوری پر وسعت ترین استان کشور است در حالی که بر اساس آمار رسمی منتشر شده تا مرداد ماه امسال تنها 24 اقامتگاه بوم گردی در فارس دایر شده و نسبت به استان همجوار خود اصفهان کمتر از 13 درصد در این حوزه دستاورد داشته است.
این در حالی است که استان فارس با دو هزارو 882 اثر ثبت ملی در جایگاه نخست کشور به لحاظ داشتن تعداد آثار ثبت ملی قرار دارد و همچنین 700 خانه تاریخی شناسایی شده در این استان وجود دارد که ظرفیت تبدیل آنها به اقامتگاه بوم گردی ممکن است.
بر اساس آمار منتشر شده در مرداد ماه امسال تاکنون 669 اقامتگاه بوم گردی در کشور دایر شده که در 31 استان کشور و دو منطقه آزاد قشم و چابهار پراکنده شده اند واستان اصفهان با 208 واحد بوم گردی پرتراکم ترین استان کشور به لحاظ تعداد اقامتگاه های بوم گردی است و بعد از آن کرمان و یزد با 104 و 102 واحد در جایگاه های دوم و سوم قرار دارند.
دولت تدبیر و امید از ابتدای روی کار آمدن بر توانمند کردن روستاییان و رونق اقتصاد خصوصا بواسطه گسترش صنعت گردشگری تاکید ویژه ای داشته و اغلب تصمیم گیری ها با محوریت توسعه پایدار در روستاها صورت گرفته است.
برای اطلاع از وضعیت واحدهای اقامتی بوم گردی در حال بهره برداری استان به سراغ سایت رسمی اداره کل میراث فرهنگی،صنایع دستی و گردشگری فارس رفتیم که مشخصات 34 اقامتگاه بوم گردی درحال بهره برداری در استان برای استفاده گردشگران از خدمات این واحدها در سایت ثبت شده بود.
به صورت اتفاقی با شش اقامتگاه بوم گردی که مشخصات آنها در سایت میراث فرهنگی صنایع دستی و گردشگری فارس به عنوان واحدهای در حال فعالیت بود تماس برقرار شد که به گفته مدیران این اماکن سه اقامتگاه هنوز در مرحله احداث و اخذ تسهیلات متوقف مانده بودند و سه واحد دیگر نیز موفق به اخذ تسهیلات نشده و با هزینه شخصی تکمیل و به بهره برداری رسیده بودند.
در ادامه گزارش، گفت و گوی خبرنگار ایرنا با این افراد را خواهید خواند.

*منتظر تسهیلات برای اتمام مرکز اقامتی
ناصر رستگار که با کمک همسر خود میترا کوچک زاده اقدام به احداث اقامتگاه بوم گردی در روستای رودبال از توابع ایج شهرستان استهبان کرده در گفت و گو با خبرنگار ایرنا گفت: رودبال آب و هوای بسیار مناسبی دارد و به لحاظ بهره مندی از طبیعتی بکر برای فعالیت گردشگری و اقتصادی بسیار مستعد است.
رستگار به بهره برداری نشدن از اقامتگاه بوم گردی که با کمک همسر خود در حال احداث آن در روستای رودبال است، اشاره کرد و افزود:به جز قیمت زمین حدود 200 میلیون تومان برای ساخت این اقامتگاه هزینه کرده ایم و اکنون برای خرید تجهیزات نیاز به استفاده از تسهیلات پیدا کردیم که با وجود پیگیری حدود پنج ماه تاکنون موفق به اخذ وام نشده ایم.
محبوبه جنوبی نیز در روستای ردیفی از توابع بخش ایج شهرستان استهبان اقدام به احداث اقامتگاه بوم گردی کرده که در تماس خبرنگار ما با وی بر عدم بهره برداری از واحد اقامتی خود تاکید کرد و اتمام عملیات اجرایی این واحد بوم گردی را منوط به اخذ تسهیلات دانست که تاکنون موفق به اخذ آن نشده است.
همسر صدیقه کشاورز که مرکز اقامتی بوم گردی خود را حدود 2 ماه پیش در روستای خیرآباد شهرستان داراب به بهره برداری رسانده در گفت و گو با ایرنا اعلام کرد: حدود 90 میلیون تومان اعتبار شخصی برای احداث این واحد هزینه کردم و برای گرفتن تسهیلات نیز اقدام صورت گرفت که متاسفانه موفق به اخذ وام نشدم.
وی ادامه داد: تمام هزینه ای که در توانم بود انجام دادم و اکنون دیگر قادر به تامین بودجه مورد نیاز برای تبلیغات نیستم و به این دلیل متاسفانه با مشکل کمبود گردشگر مواجه هستم.
او گفت:‌6 ماه قبل تقاضای گرفتن تسهیلات کردم که تاکنون پاسخی در این زمینه دریافت نکرده ام.

** تبلیغات در حوزه بوم گردی مهمترین اصل است
محمد هادی ستایش نیز در شیراز اقدام به ایجاد اقامتگاه بوم گردی کرده است او به خبرنگار این رسانه گفت: حدود 10 روز دیگر واحد اقامتی من به صورت رسمی افتتاح خواهد شد وتمام هزینه ها نیز بصورت شخصی تامین شده است.
او به آینده واحد اقامتی خود امیدوار است و می گوید: استقبال از اینگونه اماکن در شهر شیراز با مشکل مواجه نخواهد بود و تنها در شهرستانها شاید کمبود گردشگر و در نتیجه عدم صرفه اقتصادی برای اقامتگاه های بوم گردی رخ دهد.
ستایش اضافه کرد: رایزنی و تبلیغات برای جذب گردشگر مهمترین اصل برای احداث اقامتگاه بوم گردی است و متاسفانه تاکنون تبلیغات منسجمی در این خصوص انجام نشده و واحدها بصورت پراکنده شاید اقدامات انفرادی انجام داده اند که با استفاده مناسب از فضای مجازی می توان به این هدف دست یافت.
وی به اطلاع رسانی ناکافی و نامناسب در این حوزه اشاره کرد و افزود:با ایجاد لینک مشترک بین اقامتگاه های بوم گردی استان قسمتی از مشکل اطلاع رسانی حل خواهد شد.

** تسهیلات ندادید حداقل زیرساخت ها را فراهم کنید
شخصی دیگر که واحد اقامتی بوم گردی خود را در لایزنگان شهرستان داراب احداث کرده و از ابتدای سال جاری به بهره برداری رسانده بود به ایرنا گفت: در زمان احداث چندین بار برای اخذ تسهیلات نام نویسی کردم که هیچ خبری نشد و در نهایت به سختی و با هزینه شخصی عملیات اجرای اقامتگاه را به پایان رساندم.
حسن نجفی افزود: این مرکز نیاز به یکسری زیرساخت های اساسی نظیر برق دارد که تاکنون علیرغم پیگیری در فرمانداری و ... محقق نشده در صورتی که در روستاهای مجاور و به فاصله کمتر از یک کیلومتر برق وجود دارد.
وی به متروکه شدن این روستا قبل از احداث این اقامتگاه اشاره و بیان کرد: با بهره برداری از این واحد بوم گردی این روستا احیا شده و برخی اهالی به زادگاه خود برگشته و مشغول کار شده اند.
نجفی نیز موفق به دریافت تسهیلات نشده و دلیل آن را کارمند بودن خود عنوان کرد و در ادامه گفت: تقاضا دارم در خصوص کاهش پرداخت حق بیمه کارگران واحدهای بوم گردی تصمیمی صورت گیرد که این واحدها به استخدام نیروهای بیشتر از اهالی روستاها تشویق شوند.

** برای وام اقامتگاه بوم گردی 10 ضامن کارمند طلب کردند
مهناز سلطانیان که دو سال پیش اقامتگاه بوم گردی خود را در روستای پرشکفت از توابع بخش خان زنیان شیراز به بهره برداری رسانده در گفت و گو با خبرنگار ایرنا گفت: سال گذشته برای تکمیل و توسعه واحد اقامتی بوم گردی خود تقاضای دریافت تسهیلات کردم و پرونده تشکیل دادم و با وجودی اینکه نامه از دفتر رئیس جمهوری داشتم 10 ضامن کارمند خواستند که در توان من نبود و بعد رایزنی مجدد با مدیریت صندوق کارآفرینی با دریافت سند به عنوان ضمانت موافقت کردند.
وی ادامه داد: بعد از یکسال دوندگی برای دریافت وام در مرحله آخر و موعد واریز وام به حساب اعلام کردند به دلیل قرارداد کار در یک شرکت پیمانکاری که در آن مشغول کار هستم نمی توانم تسهیلات دریافت کنم.
سلطانیان با ابراز گلایه از عدم حمایت در حوزه بوم گردی برای سرمایه گذاران افزود: به دلیل ایجاد این واحد اقامتی بوم گردی در این روستا اشتغال های جانبی بسیاری برای اهالی شکل گرفت و مورد استقبال ساکنین قرار گرفته است و برخی اهالی بخاطر ایجاد شدن شغل به این روستا برگشته اند بگونه ای که تمام ساکنین بطور مستقیم و یا غیرمستقیم درگیر این کار شده اند.
وی اضافه کرد: در نیمه اول آبان ماه جاری گردشگرانی از کشورهای آمریکا ،آلمان و سوئیس به اقامتگاه بوم گردی در روستای پرشکفت آمده اند.
سلطانیان به بازدید بسیاری از مسئولان از این اقامتگاه اشاره کرد و گفت: در این بازدیدها قول حمایت از سوی مدیران داده شد ولی هیچ گونه حمایتی در عمل انجام نشد.
وی از نبود تابلو راهنمای جاده ای در ورودی روستا گلایه و بیان کرد:در حالی که این کار وظیفه دستگاهی مشخص است ولی ارگان مربوطه از اهالی تقاضای انجام این کار و همچنین پرداخت مبلغ پنج میلیون تومان بصورت سالانه برای اجاره محل نصب تابلو ورودی روستا را کرده است.

**اقدامات میراث فرهنگی فارس در زمینه بوم گردی
معاون گردشگری اداره کل میراث فرهنگی ،صنایع دستی و گردشگری فارس در گفت و گو با خبرنگار ایرنا گفت: هدف اصلی ایجاد و توسعه این نوع از اقامتگاه ها که دارای هویت و ساختاری بومی هستند، رسیدن به توسعه پایدار است.
موید محسن نژاد افزود: بیشتر این اقامتگاه ها توسط یک خانواده محلی اداره می شوند و تنها جنبه اقامتی ندارند؛ بلکه در آنها فعالیت های مختلفی مانند ارائه غذا و نوشیدنی بومی، ساخت، آموزش و فروش صنایع دستی محلی، اجرای نمایش و موسیقی سنتی، برگزاری رویدادهای بومی، تورها و فعالیت های بوم گردی نیز به چشم می خورد.
وی ادامه داد: ایجاد اقامتگاه های بوم گردی همراه با فعالیت ها و خدماتی که برای شناخت و معرفی بوم انجام می شود، در مناطق روستایی و بکر طبیعی یا بافت های تاریخی شکل می گیرد و توسط خانواده های کارآفرین و جامعه محلی علاقه مند به گردشگری اداره می شوند.
وی اضافه کرد: مکان فیزیکی اقامتگاه، به دلیل سبک معماری و مصالح ارگانیک به کار رفته در ساختمان آن ، طراحی داخلی و مبلمان بومی و همچنین فعالیت های تعریف شده در آن به نوعی یک اکوموزه بوده و یک جاذبه گردشگری محسوب می شود، مهم ترین اصل رعایت شده در اقامتگاه های بوم گردی، به ویژه در اکولوژها، مشارکت اعضای خانواده میزبان (صاحب اقامتگاه) و جامعه محلی مقصد در تمامی فعالیت های گردشگری اقامتگاه است.
معاون گردشکری میراث فرهنگی صنایع دستی و گردشگری فارس بیان کرد:این استان با وجود جاذبه‌های متعدد تاریخی، طبیعی و مذهبی، یکی از مراکز مهم گردشگری ایران بشمار می رود و فارس،چهارمین استان بزرگ کشور با 29 شهرستان و 204 دهستان که ازاین تعداد 46 دهستان به عنوان روستای هدف گردشگری شناسایی شده اند و اقوام مختلف ایرانی از جمله لرها،قشقایی ها ،عرب خمسه و لک از ظرفیت های متنوع و متعددی در زمینه جذب گردشگر علی الخصوص طبیعت گردی و بوم گردی برخوردار است.
وی بیان کرد: در این صنعت قشرهای مختلفی از جامعه محلی و غیر محلی به طور مستقیم به کسب و کار مشغولند که شامل راهنمایان گردشگری،رانندگان،آژانس ها و دفاتر خدماتی،فروشندگان صنایع دستی ،فروشندگان محصولات صنایع روستایی،قالی باف ها،تولیدکنندگان صنایع دستی می شود همچنین جامعه محلی مسئول تامین نیازهای اقامتگاه ها هستند.
محسن نژاد گفت:در مدت یکسال از شروع فرایند صدور پروانه بهره برداری اقامتگاه بوم گردی در فارس ،تعداد 34 اقامتگاه وارد چرخه فعالیت صنعت گردشگری استان شده و متقاضیان اقامتگاه های بوم گردی دراغلب شهرستان ها و روستاهای استان بالغ بر 150 متقاضی هستند که این تعداد بصورت روز افزون در حال افزایش است و تاکنون 49 متقاضی به صندوق کارآفرینی امید استان جهت دریافت تسهیلات معرفی گردیده اند و 53 موافقت اولیه نیز صادر شده است.
این مصاحبه بنا به خواسته مسئولان اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی فارس به صورت کتبی صورت گرفت.
خبرنگار ایرنا برای دریافت پاسخ مسئولان اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی فارس با آنان تماس گرفت و خواستار مصاحبه حضوری شد که روابط عمومی این اداره کل نهایتا خواستار پرسش های کتبی خبرنگار ما شد.
مصاحبه درج شده با مسئول مربوط به صورت کتبی صورت گرفت که پرسش های ایرنا درباره مشکلات صاحبان اقامتگاه های بوم گردی بی پاسخ ماند.
9873 /1876
گزارشگر: محمدامین افشارپور ** انتشار دهنده:‌غلامرضا مالک زاده
انتهای پیام
این مطلب برایم مفید است
0 نفر این پست را پسندیده اند

موضوعات داغ

نظرات و دیدگاه ها

مسئولیت نوشته ها بر عهده نویسندگان آنهاست و انتشار آن به معنی تایید این نظرات نیست.