یک مطالعه جدید هشدار داده است که مصرف مقادیر زیاد نوشیدنیهای انرژیزا ممکن است خطر ابتلا به سکته مغزی را افزایش دهد.
به گزارش جماران به نقل اؤ مجله علمی: پژوهشگران اعلام کردند که مردی حدوداً ۵۰ ساله را درمان کردهاند که از سلامت عمومی خوبی برخوردار بود، اما عادت داشت روزانه ۸ قوطی نوشیدنی انرژیزا مصرف کند؛ عادتی که منجر به افزایش شدید فشار خون در او شد.
به گفته پژوهشگران، این مورد که در مجله BMJ Case Reports منتشر شده، ضرورت اعمال مقررات سختگیرانهتر بر فروش و تبلیغات نوشیدنیهای انرژیزا را برجسته میکند، بهویژه با توجه به محبوبیت گسترده آنها در میان جوانان.
این مرد دچار سکته مغزی در ناحیه تالاموس شد؛ بخشی از مغز که مسئول حس و حرکت است. او علائمی از جمله ضعف در سمت چپ بدن، بیحسی، و مشکلاتی در تعادل، راه رفتن، بلع و تکلم نشان داد. این مجموعه علائم بهطور کلی «آتاکسی» (عدم هماهنگی حرکتی) نامیده میشود. فشار خون او هنگام ورود به بیمارستان ۱۵۰/۲۵۴ میلیمتر جیوه بود که رقمی بسیار بالا و خطرناک محسوب میشود.
پزشکان درمان با داروهای کاهنده فشار خون را آغاز کردند و فشار خون سیستولیک (که نشاندهنده فشار شریانها هنگام پمپاژ قلب است) به ۱۷۰ میلیمتر جیوه کاهش یافت. اما پس از ترخیص و بازگشت به خانه، فشار خون او دوباره افزایش یافت و با وجود تشدید درمان دارویی، همچنان بالا باقی ماند.
پس از بررسیهای بیشتر، پژوهشگران دریافتند که این مرد بهطور متوسط روزانه ۸ لیوان نوشیدنی انرژیزا مصرف میکرد که هر کدام حاوی ۱۶۰ میلیگرم کافئین بودند؛ یعنی در مجموع حدود ۱۲۰۰ تا ۱۳۰۰ میلیگرم کافئین در روز، در حالی که حداکثر مقدار توصیهشده روزانه تنها ۴۰۰ میلیگرم است.
پزشکان از بیمار خواستند این عادت را متوقف کند. پس از آن، فشار خون او به سطح طبیعی بازگشت و دیگر نیازی به مصرف داروهای کاهنده فشار خون نداشت، اما حس کامل در سمت چپ بدنش بازنگشت.
این بیمار گفت: «من از خطراتی که نوشیدنیهای انرژیزا برایم ایجاد میکردند آگاه نبودم. از هشت سال پیش دچار بیحسی در دست و سمت چپ بدن و انگشتان پا هستم.»
پژوهشگران اشاره کردند که ناآگاهی این مرد از خطرات نوشیدنیهای انرژیزا برای قلب و عروق چندان تعجبآور نیست، زیرا معمولاً این نوشیدنیها بهعنوان عامل خطر بالقوه برای بیماریهای قلبیعروقی در نظر گرفته نمیشوند.
آنها توضیح دادند که در سال ۲۰۱۸، فروشگاههای بزرگ در بریتانیا بهطور داوطلبانه فروش نوشیدنیهای انرژیزا به افراد زیر ۱۶ سال را ممنوع کردند؛ اقدامی در راستای مقابله با چاقی، دیابت و پوسیدگی دندان. با این حال، مطالعات اندکی به خطرات بالقوه نوشیدنیهای انرژیزا بر بیماریهای قلبی، از جمله سکتههای مغزی ایسکمیک و هموراژیک، پرداختهاند؛ بهویژه در میان جوانانی که معمولاً کمتر در معرض چنین بیماریهایی تصور میشوند.
پژوهشگران توضیح دادند که نوشیدنیهای انرژیزا معمولاً بیش از ۱۵۰ میلیگرم کافئین در هر لیتر دارند، بهعلاوه مقدار زیادی قند مبتنی بر گلوکز و مقادیر متغیری از مواد دیگری مانند تورین، جینسِنگ، گوارانا و گلوکورونولاکتون. این مواد ممکن است اثر کافئین بر بدن را تشدید کنند. آنها خاطرنشان کردند که میزان اعلامشده کافئین معمولاً «کافئین خالص» است، در حالی که برخی ترکیبات دیگر حاوی «کافئین پنهان» هستند؛ مانند گوارانا که گمان میرود غلظت کافئین آن دو برابر یک دانه قهوه باشد.
به گفته پژوهشگران، تعامل میان این ترکیبات مختلف با کافئین ممکن است از راههای گوناگون خطر سکته مغزی و بیماریهای قلبی را افزایش دهد؛ از جمله افزایش ناگهانی فشار خون، اختلال در ریتم قلب و تنگ شدن رگهای خونی.
آنها هشدار دادند که مصرف بیش از حد نوشیدنیهای انرژیزا، حتی در افراد نسبتاً سالم، میتواند منجر به افزایش خطرناک فشار خون شود؛ عاملی که یکی از مهمترین عوامل خطر سکتههای مغزی و حملات قلبی است. این موارد نشان میدهد که افزایش آگاهی درباره خطرات قلبی نوشیدنیهای انرژیزا، بهویژه در میان جوانانی که آنها را به مقدار زیاد و با تصور بیخطر بودن مصرف میکنند، ضروری است.
پژوهشگران تأکید کردند که اعمال محدودیتهای سختگیرانهتر بر فروش این نوشیدنیها و تبلیغات مرتبط با آنها، همراه با اطلاعرسانی درباره خطرات بالقوه سلامت، میتواند موارد تهدیدکننده زندگی ناشی از مصرف بیش از حد را کاهش دهد. آنها افزودند که کاهش مصرف روزانه کافئین به سطح توصیهشده، یعنی حدود ۴۰۰ میلیگرم، میتواند از افزایش حاد فشار خون جلوگیری کرده و خطر سکته مغزی و سایر بیماریهای قلبی را کاهش دهد.
همچنین بر ضرورت پیگیری پزشکی افرادی که بهطور افراطی نوشیدنیهای انرژیزا مصرف میکنند، بهویژه کسانی که عوامل خطر دیگری مانند سابقه خانوادگی بیماریهای قلبی یا فشار خون بالا دارند، تأکید شد. ارزیابی پزشکی زودهنگام و مداخله سریع میتواند شدت آسیبها را کاهش دهد.
در پایان، پژوهشگران خاطرنشان کردند که مصرف بیش از حد نوشیدنیهای انرژیزا تنها مشکل بزرگسالان نیست، بلکه تهدیدی واقعی برای سلامت جوانان نیز به شمار میرود. آنها افزودند که تعیین حداقل سن برای خرید این نوشیدنیها و درج هشدارهای سلامت واضح روی بستهبندی میتواند به کاهش مصرف افراطی و حفاظت از سلامت عمومی کمک کند.
