یک مطالعه تفاوتهای «شگفتانگیز» در آسیبهای زانو میان زنان و مردان راه را برای ارزیابیهای دقیقتر گشود
به گزارش جماران به نقل از مجله علمی: یک مطالعه علمی درباره مقایسه آسیبهای زانو میان مردان و زنان، «تفاوتهای شگفتانگیزی» را در الگوهای آسیب بر اساس جنسیت و سن آشکار کرده است؛ یافتهای که میتواند به توسعه ارزیابیهای دقیقتر خطر و تدوین استراتژیهای زودهنگام برای مداخله درمانی کمک کند.
نتایج این پژوهش در نشست سالانه انجمن رادیولوژی آمریکای شمالی اعلام شد، پس از آنکه هزاران اسکن از بیمارانی که از درد زانو رنج میبردند، مورد بررسی قرار گرفت.
در سالهای اخیر توجه علمی به تفاوتهای میان زنان و مردان در آسیبهای زانو افزایش یافته است؛ چراکه بیشتر پژوهشهای گذشته تنها بر مردان تمرکز داشت. اما گسترش دایره پژوهشها و گنجاندن زنان نشان داد که آنان دارای پروفایلهای خطری متفاوتی هستند و به الگوهای آسیب گوناگونی از نظر نوع و شدت دچار میشوند.
جنیفر بیتمن، پژوهشگر همکار این مطالعه و دانشیار بخش رادیولوژی دانشکده پزشکی دانشگاه جانز هاپکینز، گفت یافتههای جدید آشکارا نشان میدهد که زنان نسخهای مشابه از مردان در زمینه آسیبهای مفصل و زانو نیستند و نادیده گرفتن آنان در پژوهشهای گذشته باعث شده درک ما از توزیع آسیبها بر اساس جنسیت ناقص باشد.
غضروف هلالی
در این مطالعه بیش از ۱۳ هزار اسکن MRI زانو که بهطور پیدرپی بین سالهای ۲۰۱۹ تا ۲۰۲۴ در چهار مرکز تصویربرداری وابسته به بیمارستان جانز هاپکینز انجام شده بود، بررسی شد. همه بیماران به دلیل شکایت از درد زانو مراجعه کرده بودند.
پژوهشگران از گزارشهای تصویربرداری دادههایی درباره پارگی یا آسیب در غضروف هلالی داخلی و خارجی، رباط صلیبی قدامی و خلفی، رباط جانبی داخلی، مجموعه رباطی جانبی خارجی، سازوکارهای بازکننده و موارد دررفتگی کشکک استخراج کردند.
رباط صلیبی قدامی یکی از مهمترین رباطهای زانوست و استخوان ران را به استخوان ساق متصل میکند. این رباط در تثبیت زانو هنگام چرخش، پرش، توقف ناگهانی یا تغییر جهت نقش کلیدی دارد؛ به همین دلیل آسیب آن در میان ورزشکاران شایع است و موجب درد، تورم و بیثباتی زانو میشود.
غضروفهای هلالی داخلی و خارجی نیز مانند کمکفنر عمل میکنند و فشار وارد بر مفصل را کاهش داده و به ثبات آن کمک میکنند. پارگی آنها معمولاً در اثر پیچخوردگی مفصل یا فرسایش تدریجی ناشی از افزایش سن رخ میدهد.
دادههای استخراجشده از گزارشهای MRI نشان داد مردان با نرخ بیشتری نسبت به زنان دچار برخی آسیبهای خاص میشوند؛ از جمله پارگی کامل رباط صلیبی قدامی، یا پارگی همزمان این رباط با غضروف هلالی داخلی یا خارجی.
آسیبهای ورزشی
به گفته پژوهشگران، میزان پارگی رباط صلیبی قدامی در مردان، بهویژه در گروه سنی ۲۰ تا ۴۰ سال، بیشتر بود؛ یافتهای که با بسیاری از مطالعات پیشین ــ که معمولاً بر آسیبهای ورزشی تمرکز داشتند و نرخ بالاتر را برای زنان جوان گزارش کرده بودند ــ تناقض دارد.
مطالعه جدید این تناقض را ناشی از تفاوت در جامعه آماری میداند؛ زیرا پژوهشهای گذشته تنها ورزشکاران را بررسی کرده بودند، در حالی که این مطالعه همه بیمارانی را که از درد زانو رنج میبردند ــ صرفنظر از اینکه ورزشکار بودند یا نه ــ شامل میشود.
این مقایسه گسترده نشان داد تمرکز صرف بر آسیبهای ورزشی ممکن است تصویر دقیق و کاملی ارائه ندهد، زیرا آسیبهای روزمره، حوادث معمول و فشارهای ناشی از زندگی نیز نقش مهمی دارند و در مجموع نرخ بالاتری از آسیبها را در مردان رقم میزنند.
پژوهش همچنین تأیید کرد که مردان بهطور کلی بالاترین تعداد آسیبهای زانو را ثبت کردند؛ نشانهای از آنکه جنس مذکر در معرض طیف وسیعتری از آسیبها قرار دارد.
همچنین مشخص شد پارگیهای غضروف هلالی و رباط جانبی داخلی در مردان زیر ۴۰ سال شایعتر بود؛ اما در زنان بالای ۴۰ سال میزان این آسیبها بیشتر از مردان گزارش شد.
پژوهشگران این نتیجه را «غیرمنتظره» توصیف کردند، زیرا نشان میدهد با افزایش سن، الگوی آسیب در زنان تغییر میکند. یافتهها همچنین نشان داد زنان بالای ۴۰ سال بیشتر در معرض آسیبهایی هستند که با گذر زمان باعث تخریب پیشرونده مفصل میشوند. این امر اهمیت پیشگیری و مداخله زودهنگام را برای جلوگیری از آرتروز و فرسایش غضروف افزایش میدهد.
مطالعه توصیه میکند که زنان و مردان هر دو برای جلوگیری از آسیبهای شدید، بهویژه هنگام انجام ورزشهای پرتحرک یا ورزشهایی که شامل پرش و توقف ناگهانی هستند، اقدامات پیشگیرانه انجام دهند. زنان بالای ۴۰ سال نیز باید توجه بیشتری به سلامت مفاصل داشته و تمرینات تقویت عضلات را در برنامه روزانه خود بگنجانند تا از مفصل زانو محافظت شود.
پژوهش اهمیت شناخت الگوهای آسیب بر اساس جنسیت را برجسته کرد؛ موضوعی که به رادیولوژیستها و پزشکان کمک میکند پروتکلهای تصویربرداری، ارزیابی خطر و استراتژیهای مداخله درمانی را با دقت و شخصیسازی بیشتری طراحی کنند.
پژوهشگران تأکید کردند باور رایج مبنی بر اینکه پارگی رباط صلیبی قدامی بیشتر در زنان جوان رخ میدهد، همیشه صددرصد صحیح نیست. آنان افزودند که رادیولوژیستها باید انتظار نرخهای بالاتر پارگی غضروف هلالی و آرتروز را در زنان بالای ۴۰ سال داشته باشند.
این مطالعه اکنون در مرحله عمیقتری قرار دارد و شامل تحلیل دادههای دموگرافیک بیشتر و سوابق پزشکی بیماران است تا درک دقیقتری از عوامل تعیینکننده الگوهای آسیب بر اساس جنس، سن، سبک زندگی و سطح فعالیت بدنی به دست آید.
گروه پژوهشی تلاش میکند الگوهای آسیب را با عوامل احتمالی ایجادکننده آنها مرتبط کند تا مدلهای پیشبینی بهتری برای شناسایی افراد در معرض خطر ارائه دهد و مداخلات پیشگیرانه مناسب را برای هر گروه پیشنهاد کند.
نتایج این پژوهش در تلاش است رویکرد سنتی مدیریت آسیبهای زانو را از درمان پس از آسیب به سمت پیشگیری پیشدستانه تغییر دهد؛ بهویژه اینکه توزیع آسیبها میان مردان و زنان یکسان نیست و هر گروه عوامل خطری خاص خود را دارد.
این مطالعه امیدوار است که ورزشکاران، پزشکان، متخصصان فیزیوتراپی و کارکنان حوزه سلامت بتوانند از نتایج آن بهرهمند شوند؛ نتایجی که به کاهش نرخ آسیبها و بهبود کیفیت زندگی در تمام گروههای سنی کمک خواهد کرد.
