کنفرانس تخصصی «پاسخ حقوقی به تجاوز ۱۲ روزه: از عدالت کیفری تا عدالت ترمیمی» با سخنرانی اسماعیل بقایی، پیرحسین کولیوند و عباس شیری در دانشکده حقوق و علوم سیاسی این دانشگاه برگزار شد.
کنفرانس تخصصی «پاسخ حقوقی به تجاوز ۱۲ روزه: از عدالت کیفری تا عدالت ترمیمی» با هدف بررسی ابعاد حقوقی پاسخ به تجاوزات در سطح جهانی، با ابتکار عمل موسسه حقوق جزا و جرم شناسی دانشگاه تهران و انجمن دانشجویی حقوق دانشگاه تهران، در دانشکده حقوق و علوم سیاسی این دانشگاه برگزار شد.
به گزارش خبرنگار جماران، عباس شیری، رئیس دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران، طی سخنانی در این مراسم با تأکید بر اینکه نظریههای سزاگرایی و بازدارندگی در جرایم بینالمللی معنا ندارد، گفت: حال که نمیتوانیم افراد را به سزای عملشان برسانیم و نمیتوانیم آنان را از ارتکاب جنایت در آینده بازداریم، میتوانیم جنایات آنها را به نمایش بگذاریم و رسوا کنیم. افرادی را که مرتکب این گونه جنایات میشوند، تقبیح نماییم و مراتب تقبیح خود را به جهان اعلام کنیم که ما از این جنایات متنفریم و این جنایات را نفی میکنیم و باعث شویم کسانی که دست به این گونه جنایات میزنند، بیآبرو گردند.
وی افزود: این تنها توجیهی است که میتوان برای مجازات در عرصه حقوق کیفری بینالمللی و جرایم بینالمللی در نظر گرفت؛ تا مرتکبان چنین جرایمی، پشت نقاب حقوق بشر، آزادی ملتها، دموکراسی، صلح و همزیستی مسالمتآمیز پنهان نشوند؛ مرتکب جنایت نشوند، هزاران نفر انسان را به قتل نرسانند، میلیونها انسان را آواره نکنند و نام این جنایتشان را «اقدام برای صلح» ننهند و حتی خود را کاندیدای صلح نخوانند، در حالی که مرتکب قتل و جنایت در اقصی نقاط عالم شدهاند و جایزه صلح نوبل نیز به ایشان تعلق گیرد! این به خاطر آن است که به اندازه کافی این گونه جنایات تقبیح نمیشود، گفته نمیشود و رسوا نمیشود.
رئیس دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران تأکید کرد: فکر میکنم در این زمینه در ایران همواره کمکاری شده است. البته ما وظیفه دفاعی داریم که در جای خود محفوظ است. تخصص ما چیزی است که در واقع، همانطور که در سخنان خود رهبری معظم انقلاب نیز اشاره شد و حتی از این لغت استفاده گردید که در بعد حقوقی در این زمینه کمکاری کردهایم؛ حال، بخشی از آن به دانشگاهها برمیگردد و بخشی به نهادهای مرتبط.
وی افزود: به هر حال، حقوق ظرفیت بالایی را ایجاد میکند برای اینکه ما بتوانیم اولاً ظلم و ستمی را که در حق ملتها میرود به تصویر بکشیم و به این وسیله، حق خودمان را نسبت به کشور، سرزمین و عزیزانی که جانشان در این چند ماه گذشته برای کشورمان فدا شد، ادا کنیم و هم اینکه بتوانیم زشتی این رفتارها را هرچه بیشتر به نمایش بگذاریم.
به گزارش خبرنگار جماران، پیرحسین کولیوند، رئیس جمعیت هلال احمر، نیز در این مراسم گفت: در روزگاری که بیقانونی بینالمللی گاه لباس قدرت به تن کرده و انسانیت در میدان منازعه قربانی مصالح سیاسی میشود، سخن گفتن از عدالت و حقوق بشر دوستانه، دیگر یک موضوع آکادمیک محض نیست، بلکه ضرورتی برای پاسداشت کرامت انسانی است.
وی افزود: ما در جمعیت هلال احمر همواره میگوییم که باید حفظ کرامت انسانی را داشته باشیم. در جمعیت هلال احمر، جایگاه حقوقی ما، پاسداری از حیات، سلامت و کرامت انسانی در زمان صلح و درگیری است. یکی از وظایف ماست. و خیلی وقتها میگویند باید بیطرف باشیم، مستقل باشیم؛ اما بیطرفی به معنای بیغیرتی نیست، بیتفاوتی نیست. لذا نباید در مقابل نقض فاحش حقوق بشر دوستانه سکوت کرد، بلکه باید محکم و قوی، آن وظیفه اصلی خود را انجام دهیم.
کولیوند یادآور شد: در تجاوز اخیر، ما به طور مفصل نقض حقوق بشر دوستانه را دیدیم و حس کردیم. همه اینها را متوجه شدیم و صدایمان را نیز به همه جا رساندیم، پاسخی هم نداشتند. اما نباید کوتاه آمد. از اعزام تیمهای امدادیمان، تا کمک به مردم، ارسال مستندات نقض حقوق بشر دوستانه، دادخواهی و تمام مواردی که به صورت ملی و بینالمللی باید کار میکردیم، انصافاً کار کردیم.
وی با اشاره به جنایات رژیم صهیونیستی در جنگ ۱۲ روزه، گفت: ما میگوییم عدالت کیفری ناظر به مجازات عاملان نقض حقوق بشر دوستانه است، اما چه کسی باید این را عملی کند؟ کجا باید انجام شود؟ ما در جمعیت هلال احمر، هم برای غزه و لبنان و هم برای کشور خودمان، تقریباً بیش از ۱۰۰ مورد نقض حقوق بشر دوستانه را احساس کردیم، مستنداتشان را تکمیل و به کمیته بینالمللی صلیب سرخ، دادستان دیوان کیفری بینالمللی، دبیرخانه شورای حقوق بشر و سازمان ملل ارسال کردیم.
رئیس جمعیت هلال احمر تأکید کرد: آیا واقعاً آنها مجازات میشوند؟! اما میشود آنها را رسوا و در دنیا بیآبرویشان کرد؛ به گونهای که کسی این حرکات را نمیپسندد و قبول ندارد. هر انسان آزادهاندیشی این را قبول میکند. نمونه بارزش این است که افراد در کشورهای مختلف به خیابانها میآیند و ندای عدالت سر میدهند. اینها کارهایی است که ما ان شاء الله باید انجام دهیم.
وی افزود: جلسات مفصلی با کمیته صلیب سرخ، سازمان جهانی بهداشت، دستگاهها و NGOهای ملی و بینالمللی در این خصوص داشتیم. متأسفانه ما نمیتوانیم مستقیم شکایت کنیم. الآن دارم تلاش میکنم حداقل برای پنج شهید خودمان، وکیل خصوصی گرفته و شکایت خصوصی کنم. از شخص هم شکایت میکنم. و الآن کمیته صلیب سرخ این وعده را به من داده و این قول را داده که این را برایم پیگیری کند.
کولیوند با اشاره به اصابت بمب به کنار برخی بیمارستانها در طول جنگ ۱۲ روزه، تأکید کرد: اینجا من نمیتوانم به عنوان هلال احمر بگویم بیطرفم. اینجا بیطرفی به معنای بیغیرتی است. من باید از هموطنم دفاع کنم، من باید از ارزشهایم دفاع کنم. و محکم میایستم و محکم دفاع میکنم و همه را نیز همراه خود میکنم. جالب است بدانیم، علیرغم اینکه کنوانسیونهای ژنو این حق را به ما میدهند و این موارد را به عنوان نقض حقوق بشر دوستانه تأیید میکنند، ولی هنوز اقدامی در این خصوص توسط نظامهای بینالمللی صورت نگرفته است.
وی اظهار داشت: اگر بخواهیم یک نمایشگاهی از جنایتهای جنگی تشکیل دهیم، هیچ زحمتی لازم نیست به خودمان بدهیم. کافی است همین رفتارهای رژیم صهیونیستی را لیست کنیم و فیلمها، عکسها و تصاویرش را بگذاریم؛ این نمایشگاه از انواع و اقسام نقض حقوق بشر دوستانه، تهاجمات، بیغیرتیها و جنایتهای جنگی و بشری کامل میشود. ما با چنین موجودی مواجهیم و باید در کنار هم، برای مقابله با این حرکت بایستیم و صدایمان را بلند کنیم. باید انسان از خودش و شرافت، کرامت انسانی و بشری خودش و هموطنانش دفاع کند.
به گزارش خبرنگار جماران، اسماعیل بقایی، سخنگوی وزارت امور خارجه، نیز در کنفرانس تخصصی «پاسخ حقوقی به تجاوز ۱۲ روزه: از عدالت کیفری تا عدالت ترمیمی»، گفت: اتفاقاتی که در این یکی دو ماه اخیر افتاد، منجر شد به تلاش سه کشور اروپایی برای اینکه به زعم خودشان، قطعنامههای لغو شده شورای امنیت در سال ۲۰۱۵ را بازگردانند. ما به دلایل منطقی و حقوقی، از ابتدا اعلام کردیم که این کار غیرقانونی است و خلاف رویههای شورای امنیت است. این بیان ما صرفاً یک اعلام موضع نیست و من از دوستان عزیز خواهش میکنم که در این مورد بنویسند و بگویند؛ به هر حال، این کارزاری است که ادامه خواهد داشت.
وی افزود: نکته مهم این است که در این دیدگاه حقوقی، بسیاری از کشورها با ما همنظر هستند و این نکتهای است که نباید از آن غافل شویم. اخیرا در اجلاس وزرای جنبش عدم تعهد در اوگاندا، قریب به ۱۲۰ کشور از دیدگاه ایران حمایت کردند، مبنی بر اینکه اقدام سه کشور اروپایی برای بازگرداندن قطعنامههای لغو شده، وجاهت قانونی نداشته و نباید واجد هیچ ارزش و اثر حقوقی باشد. دو عضو دائم شورای امنیت با ما همنظرند. دو عضو غیردائم به اقدامات اتحادیه کشورهای اروپایی رای منفی دادند. دو عضو به همراه رئیس وقت شورای امنیت، رأی ممتنع دادند. این را مقایسه کنید با سالهای ۲۰۰۶ تا ۲۰۱۰ که قطعنامههای تحریمی علیه ایران به اتفاق آرا و با رای مثبت هر پنج عضو دائم به تصویب رسید.
بقایی با اشاره به اقدامات وزارت امور خارجه بس از تجاوز رژیم صهیونیستی به ایران، اظهار داشت: کار ما سهل و ممتنع بود و هست. از یک طرف، شما با یک رژیمی طرف هستید که تنها موجودیتی است که از سوی دیوانهای بینالمللی، اعم از دیوان بینالمللی کیفری و دیوان بینالمللی دادگستری، متهم به ارتکاب شنیعترین جنایات بینالمللی است. اما مشکل ما این است که رژیم صهیونیستی به شدت از ناحیه آمریکا و سایر کشورهای غربی در برابر هرگونه پاسخگویی حفظ میشود. فقط در طول این دو سال، حداقل شش قطعنامه شورای امنیت، توسط آمریکا وتو شده است. این بیکیفرمانی نهادین و مستمر، هم این رژیم را جری کرده و هم کار حقوقی را دشوار کرده است.
وی تأکید کرد: هیچکدام از اینها نباید باعث دلسردی ما بشود. ما حتماً باید در زمینه مستندسازی کارمان را ادامه دهیم و شما به عنوان مشاوران و یاران ما در مباحث حقوقی، کمک کنید برای اینکه ابعاد مختلف جنایت رژیم صهیونیستی، نقضهای فاحش حقوق بشر دوستانه و سایر قواعد حقوق جنگ، شناسایی و مستندسازی شود و امیدوار باشیم که روزی بتوانیم نزد محاکم صالح بینالمللی در این مورد، احقاق حق کنیم.
