پس از استفاده رهبر انقلاب از تعبیر «سپر پولادین اتحاد»، دستور کار تازهای برای برخی نهادهای کلیدی از جمله قوه قضاییه و رسانه ملی تعریف شده است؛ قوه قضاییه، به عنوان یکی از نهادهای کلیدی زیر نظر مستقیم رهبر انقلاب، نقش مؤثری در پایداری و تقویت سرمایه اجتماعی و «سپر پولادین اتحاد» ایفا میکند. تغییر رویکرد قوه قضاییه به سمت گفتوگوی پاسخگو، رویکرد منعطف، عفوهای عمومی و رعایت نسبی حقوق مدنی معترضانمیتواند به چند اثر مهم منجر شود. رسانه ملی نیز به عنوان مرجع اطلاعرسانی و بازنمایی تصمیمات حاکمیتی، باید ظرفیت خود را برای تقویت گفتوگوی جمعی و مشارکت عقلانی جامعه به کار گیرد. نقدها می بایست چارچوبمند و مسئولانه باشد تا به تقویت انسجام ملی و سپر پولادین اتحاد کمک کند.
یکی از ویژگیهای پایدار فرهنگ سیاسی ایرانیان، حساسیت عمیق نسبت به مرزها و تمامیت سرزمینی است. این خصیصه در طول قرون متمادی ـ از هجومهای باستانی گرفته تا جنگهای معاصر ـ نشان داده است که جامعه ایرانی در مواجهه با تهدید خارجی، نوعی انسجام اضطراری و یکپارچگی دفاعی را فعال میکند. همان چیزی که امروز با تعبیر رهبر انقلاب «سپر پولادین اتحاد» شناخته میشود.
با این حال، این سرمایه اجتماعی امروز بیش از هر زمان دیگری در معرض فرسایش داخلی قرار دارد. مهمترین ترکهایی که میتواند این سپر را تهدید کند، در چند حوزه قابل مشاهده است: اظهار نظرهای شتابزده و هیجانی برخی نمایندگان و جریانهای سیاسی در فضای مجازی که غالباً بدون تحلیل دقیق، داده معتبر یا درک جامع از تصمیمات حاکمیتی مطرح میشوند و هدف اصلی آنها نه اصلاح سیاستها، بلکه جلب توجه عمومی، کسب حمایت جناحی و تثبیت جایگاه سیاسی است، که موجب سردرگمی افکار عمومی، تقویت موجهای رسانهای و تضعیف انسجام ملی میگردد. رسانه ملی با وجود ظرفیت مرجعیت ملی و بودجه گسترده، وقتی به تریبونی جناحی و جهتدار تبدیل میشود، اعتماد عمومی را فرسایش داده و به انباشت خشم اجتماعی و از دست رفتن مرجعیت رسانهای میانجامد. همچنین گسست ارتباط مستقیم و شفاف میان نهادهای قدرت و مردم ـ بهویژه با اقشار معترض و گروههای به حاشیه راندهشده ـ موجب میشود خلأ اطلاعاتی و سوءتفاهمها افزایش یابد و زمینه رادیکالیزه شدن اعتراضها فراهم شود.
پس از استفاده رهبر انقلاب از تعبیر «سپر پولادین اتحاد»، دستور کار تازهای برای برخی نهادهای کلیدی از جمله قوه قضاییه و رسانه ملی تعریف شده است؛ قوه قضاییه، به عنوان یکی از نهادهای کلیدی زیر نظر مستقیم رهبر انقلاب، نقش مؤثری در پایداری و تقویت سرمایه اجتماعی و «سپر پولادین اتحاد» ایفا میکند. تغییر رویکرد قوه قضاییه به سمت گفتوگوی پاسخگو، رویکرد منعطف، عفوهای عمومی و رعایت نسبی حقوق مدنی معترضانمیتواند به چند اثر مهم منجر شود:
اگرچه عملکرد اخیر قوه قضاییه نوید حرکت در مسیر بازنگری و اصلاح رویهها را میدهد، ادامه این روند نه تنها به نفع مردم و جامعه است، بلکه بهعنوان مکملی راهبردی برای تقویت «سپر پولادین اتحاد» عمل میکند و در تعامل با رسانه ملی و سایر نهادها، بستری برای کاهش شکافهای اجتماعی و تقویت انسجام ملی فراهم میآورد.
رسانه ملی نیز به عنوان مرجع اطلاعرسانی و بازنمایی تصمیمات حاکمیتی، باید ظرفیت خود را برای تقویت گفتوگوی جمعی و مشارکت عقلانی جامعه به کار گیرد. نقدها می بایست چارچوبمند و مسئولانه باشد تا به تقویت انسجام ملی و سپر پولادین اتحاد کمک کند.
در نهایت باید گفت؛ همبستگی ملی محصول اعتماد، گفتوگوی عقلانی و مشارکت جمعی است. «سپر پولادین اتحاد» تنها زمانی پایدار خواهد ماند که نهادهای سیاسی و رسانهای کشور صدای مردم را بشنوند، نقدها چارچوبمند و مسئولانه بیان شود و سازوکارهای ارتباطی با جامعه ـ بهویژه اقشار معترض ـ تقویت گردد. در این صورت، سرمایه اجتماعی نهتنها مانع فرسایش انسجام میشود بلکه بهعنوان مکمل قدرت سخت، ضامن بازدارندگی و پایداری کشور خواهد بود.
