روایت شناسنامه های امام خمینی | چرا امام خمینی دو شناسنامه داشتند؟

تاسیس ثبت احوال در ایران در جلسه مورخه 30 آذر ماه سال 1297 هجری شمسی به تصویب هیات وزیران رسید و اولین شناسنامه در همان سال در تهران صادر شد، پیش از آن وقایع حیاتی از جمله تولد و فوت بر اساس سنت و اعتقادات مذهبی کشور در پشت جلد کتب مذهبی از جمله قرآن ثبت می شد.

پس از تولد امام خمینی (س) در تاریخ بیستم جمادی الثانی سال 1320 هجری قمری، مطابق با یکم مهر ماه سال 1281 هجری شمسی نام ایشان در پشت جلد قرآن چرمی به نام «روح الله» پس از نام نورالدین برادر بزرگتر ایشان ثبت شد. 

امام خمینی (س) در دوران حیات خود دو شناسنامه داشتند، که یکی در زمان صدور اولین شناسنامه ها در ایران برایشان صادر شده بود، و دیگری را پس از پیروزی انقلاب اسلامی و با تصویب طرح تغییر شناسنامه ها دریافت کردند.

شناسنامه قدیمی امام خمینی

شناسنامه قدیمی امام خمینی به شماره 2744، در تاریخ ۲۰ بهمن ۱۳۰۴ از حوزه ۲ شهرستان خمین، هم زمان با 23 سالگی ایشان بدون ثبت روز و ماه و به تاریخ 1279 یعنی دو سال بیش از سن واقعی او برایش صادر شد. این امر در آن زمان رایج بود و بسیاری از افراد سنی کمتر از سن شناسنامه ای داشتند، یکی از دلایل آن پیشگیری از وقوع سربازگیری توسط عوامل شاه بود؛ از آنجا که از سال 1304 که شناسنامه صادر می شد زمزمه هایی به گوش می رسید که علت صدور شناسنامه را دریافت مالیات و سربازی اجباری اعلام می کرد و مردم به دلیل فساد و تندخویی قزاق ها تمام تلاش خود را برای پیشگیری از اعزام جوانان به خدمت سربازی به کار می گرفتند، یکی از اقدامات آن ها گرفتن شناسنامه با بیش از سن واقعی برای جوانان بود؛ در ارتباط با ایشان نیز ماموران ثبت از سر لطف این اقدام را انجام دادند، هرچند مجتهدها مطابق با قانون از خدمت سربازی معاف بودند و به این کار نیاز نبود. به همین دلیل تاریخ تولد ثبت شده در شناسنامه قدیمی امام خمینی با تاریخ تولد واقعی ایشان متفاوت است.

نام خانوادگی نیز از روش هایی از جمله محل تولد و زندگی، تالیفات مهم بزرگان، القاب برای صاحب منصبان و ... انتخاب می شد.

مطابق با ماده چهارم قانون سجل احوال افرادی که از یک نسل بودند می توانستند نام خانوادگی یکسانی انتخاب کنند، اما ظاهرا لطف‌علی‌خان بختیاری، مأمور اداره سجل احوال، که پس از صدور برگه‌های هویت در محلات، عازم خمین شده بود، این نام خانوادگی را که متناسب با نام پدر خانواده (مصطفی) انتخاب شده بود برای هر سه برادر یعنی سیدمرتضی، سیدنورالدین و سیدروح الله نمی پذیرد، به همین خاطر سیدمرتضی نام خانوادگی خود و برادر کوچکترش را هندی، و نام خانوادگی روح الله را مصطفوی ثبت می کند. که با شروع جنگ جهانی دوم به علت شبهه وابستگی به انگلیس ها نام خانوادگی برادر بزرگتر به «پسندیده» تغییر می کند، اما سیدنورالدین حاضر به تغییر نام خانوادگی خود نمی شود.  

سیدروح الله نیز علی رغم این که نام خانوادگی مصطفوی را در شناسنامه خود به ثبت رساند در امضا و معرفی خود از آن استفاده نمی کرد و مانند پدر و پدربزرگ خود نام «موسوی» را به کار می برد، و با افزوده شدن نام شهر محل تولدش به نام روح الله الموسوی الخمینی شهرت یافت. برای کسب اطلاعات بیشتر مقاله جماران درباره پدر و پدربزرگ امام خمینی را مطالعه کنید. 

عکس شناسنامه امام خمینی

شناسنامه جدید امام خمینی

بعد از پیروزی انقلاب اسلامی ایران مقرر شد که کلیه اتباع ایرانی شناسنامه های خود را تعویض کنند و شناسنامه های جدید با آرم جمهوری اسلامی ایران جایگزین شناسنامه های قدیمی شود. در سال 1366 این قانون به اجرا درآمد و در همان سال حضرت امام خمینی فرم درخواست تعویض شناسنامه را به شرح ذیل تکمیل و امضا کردند: 

فرم درخواست تعویض شناسنامه

زمان: 20 اردیبهشت 1366/ 11 رمضان 1407

مکان: تهران، جماران‌

موضوع: تعویض شناسنامه  [سازمان ثبت احوال کشور

طرح تعویض شناسنامه‌

شماره و تاریخ تحویل مدارک: 20/ 2/ 1366

تاریخ تحویل: 23/ 2/ 1366

شماره مسلسل فیش بانکى: 152/ الف/ 340500

درخواست‌کننده: سید روح اللَّه مصطفوى‌

امضا یا اثر انگشت درخواست‌کننده: روح اللَّه الموسوی الخمینى‌

نام و نام خانوادگى و امضاى مأمور: على اکبر رحمانى‌]

(صحیفه امام، ج‌20، ص: 261)

تصویر شناسنامه جدید امام خمینی (س) در نظام جمهوری اسلامی ایران

شماره شناسنامه امام خمینی

پس از اجرای قانون صدور شناسنامه در سال 1304 نخستین شناسنامه ایشان با شماره 2744، به ثبت رسید که در سال 1366 با اجرای قانون جایگزینی شناسنامه های جدید ایشان پس از درخواست تعویض، شناسنامه خود را با همان شماره دریافت کردند.

صفحه دوم شناسنامه امام خمینی

تصویری از صفحه دوم شناسنامه جدید امام که پس از پیروزی انقلاب منتشر شده است، در دسترس نیست. 

برای کسب اطلاعات بیشتر درباره زندگی و مبارزات امام خمینی (س) به سرویس زندگینامه امام مراجعه کنید.