نمازجمعه از نظر اجتماعی سیاسی، یک کنگره عظیم هفتگی است که بعد از کنگره حج بزرگترین اجتماع اسلامی شمرده میشود، در حقیقت اسلام سه اجتماع بزرگ و مهم دارد، اجتماعات روزانه که در نماز جماعتها حاصل میشود؛ اجتماعات هفتگی که در مراسم نمازجمعه بهدست میآید و اجتماع حج که در کنار خانه خدا هرسال یکبار انجام میگیرد.
به گزارش ایسنا، منطقه زنجان، نمازجمعه، از شیوههای زیبا و دلپذیر عبادات بهشمار میرود که از سوی دین مبین اسلام به منظور تحقق آرمانهای اجتماعی، تشریع شده است. نمازجمعه علاوه بر اهداف عبادی و تربیتی، رویکردی به حکمتها و مصلحتهای اجتماعی همچون وحدت و همدلی، تعاون و برادری، عدالت و انصاف و صلح و همزیستی دارد.
نمازگزاران هر شهر و دیار، در زمان و مکان معین به هم میپیوندند و با حضور قلب و رعایت طهارت و نظافت و بلکه با ظاهری آراسته و عطرآگین، صفهای خود را استوار میسازند و به سخنان امام جمعه گوش فرا میدهند، سخنانی که همگان را به تقوا و رستگاری فرا میخواند، آحاد جامعه را از شرایط و وضعیت یکدیگر آگاه ساخته و نیرو و توان آنان را جهت رفع مسائل و مشکلات جامعه اسلامی بسیج میکند.
در کتاب تحریرالوسیله امام خمینی (ره) درباره نمازجمعه آمده است: سزاوار آن است که امام جمعه در خطبهاش مسائل مربوط به مصالح دینی و دنیایی مسلمانان، حوادث خوب و بد و شرایط مساعد و نامساعد جامعه مسلمان، مسائل سیاسی، اجتماعی و اقتصادی که در استقلال و کیان مسلمانان مؤثر است و هر آنچه که مسلمانان در معاد و معاش به آن نیازمندند، تذکر دهد. همچنین شایسته است که امام جمعه، چگونگی رفتار و کردار با کشورها و جامعههای غیرمسلمان را با نمازگزاران در میان گذارد و آنان را از توطئهها و دخالتهای برخی کشورهای بیگانه در امور سیاسی و اقتصادی مسلمانان آگاه سازد.
برپایی نخستین نمازجمعه در اسلام
در بعضى از روایات اسلامى آمده است اولین نماز جمعهاى که رسول خدا (ص) با اصحابش تشکیل دادند، هنگامى بود که به مدینه هجرت و وارد مدینه شد، و آن روز، روز دوشنبه دوازدهم ربیعالاول هنگام ظهر بود؛ حضرت، چهار روز در «قبا» ماندند و مسجد قبا را بنیان نهادند. سپس روز جمعه به سوى مدینه حرکت کرد و به هنگام نماز جمعه به محله «بنى سالم» رسید، و مراسم نماز جمعه را در آنجا برپا داشت و این اولین نماز جمعهاى بود که رسول خدا (ص) در اسلام بهجا آورد، خطبهاى هم در این نماز جمعه خواند که اولین خطبه حضرت در مدینه بود.
سفارشهای رسول خدا (ص) در اولین نمازجمعه
یکی از ارکان نماز جمعه، دو خطبه آن است که توسط خطیب جمعه ایراد میشود؛ بر اساس سنت رسول مکرم اسلام (ص)، در خطبه اول در باره مباحث اعتقادی، سفارش به تقوا و احکام سخن گفته میشود و در خطبه دوم به مهمترین مباحث و مسائل مسلمانان و امت اسلامی میپردازند.
آن حضرت در نخستین خطبه جمعه نیز به سپاس و ستایش خداوند لب گشود و سخن خود را چنین آغاز کرد: «سپاس و ستایش مخصوص خدا است. او را سپاس و ستایش میگوییم و از او یاری و آمرزش و هدایت میخواهیم. به او ایمان داریم و هرگز کفر نمیورزیم و با هر که به او کفر ورزد، در ستیزیم. گواهی میدهم که خدایی جز خدای یگانه نیست و او را شریکی نیست و گواهی میدهم که محمد، بنده و پیامبر اوست. او را با چراغ هدایت و دین حق، فروغ روشنگر و پند رسالت داد، به روزگاری که رشته پیامبری گسسته و آگاهی اندک بود و مردم در گمراهی به سر میبردند».
سفارش به تقوا در نمازجمعه
حضرت محمد (ص) نیز در نخستین سخنرانی نماز جمعه خود، این مهم را به عنوان بهترین توصیه، بسیار پر اهمیت قلمداد کرد و فرمود: «من همه شما را به تقوا سفارش میکنم که بهترین توصیه هر مسلمان به مسلمان دیگر همین است که او را از جهان پسین انگیزه دهد و به تقوا امر کند. از خدا و هشدارهایی که در پیوند با خویشتن خویش به شما داده پروا کنید که هیچ نصیحت و یادآوری از این برتر نیست.
اهمیت بالای نمازجمعه در قرآن
آیات 9 تا 11 سوره جمعه، پیرامون یکى از مهمترین وظایف اسلامى که در تقویت پایههاى ایمان تاثیر فوقالعاده دارد، و از یک نظر هدف اصلى سوره را تشکیل مىدهد، یعنى نمازجمعه و بعضى از احکام آن سخن میگوید.
در این آیات، نخست همه مسلمانان را مخاطب قرار داده مىفرماید: "اى کسانى که ایمان آوردهاید! هنگامى که براى نماز روز جمعه اذان گفته مىشود به سوى ذکر خدا بشتابید و خرید و فروش را رها کنید، این براى شما بهتر است اگر مىدانستید دلیل نام گذاری روز جمعه به این عنوان نیز به خاطر اجتماع مسلمانان بود.
نمازجمعه از برکات انقلاب در کشور
۵ مرداد ۱۳۵۸ اولین نمازجمعه تهران به فرمان امام خمینی (ره) و به امامت مرحوم آیتالله طالقانی (ره) در دانشگاه تهران برگزار شد. متعاقب آن پیرو درخواست و پیشنهاد علما بلاد، حضرت امام (ره) نیز بهعنوان ولی امر مسلمین، امام جمعه اکثر شهرهای مهم ایران را تعیین کرد و بعد از رحلت امام خمینی (ره) نیز، با درخواست علمای شهرها و بررسی و پیشنهاد دبیرخانه ائمه جمعه کشور، امامان جمعه شهرها، توسط رهبر معظم انقلاب منصوب شده و میشوند و اکنون در حدود ۹۰۰ نقطه کشور هر جمعه نماز وحدتآفرین و دشمنشکن جمعه برگزار میشود.
نمازجمعه در واقع کانون عبودیت الله، بصیرتافزاییِ عمومی، تجلیگاه اخوت، مهربانی، همدردی و تبادلنظر بین آحاد مردم است؛ نماز جمعه کنگره بزرگ امت حزبالله، میعادگاه پیشتازان ولایتمدار، وعدهگاه پیروان مکتب روحالله و خلاصه عاشقان الله و خار چشم منافقان قدیم و جدید (غربزدگان سست ایمان) است.
با توجه به نقش و اهمیت این هدیه خدایی که یادگار بنیانگذار جمهوری اسلامی است، این فریضه الهی از همان ابتدا مورد حسد و کینه منافقان بود، که به هر شکل ممکن سعی در تخریب و ازبین بردن این بنای رفیع را داشتند. از جمله ترور چهار امام جمعه و عملیات تروریستی در نمازجمعه تهران و شهید و مجروح کردن تعدادی از نمازگزاران.
صفوفی که دشمنان نتوانستند در آن رخنه کنند
با آغاز اقامه نماز جمعه، گروهکهای مغرور و منافق که برای فریفتن مردم و برای واژگون نشان دادن مسائل و به انحراف کشیدن انقلاب، دست به تبلیغات بسیار عظیم و خطرناک و حساب شده زده بودند، ناگهان با یک معجزه بزرگ الهی و اسلامی روبرو شدند و نقشههای خود را نقش بر آب دیدند؛ اتحاد و اجتماع صفوف نماز جمعه، توطئههای حساب شده و ترتیب یافته منافقان را خنثی کرد و حیله و تزویر آنان را در هم شکست.
نماز جمعه پس از پیروزی انقلاب همواره محلی برای هوشیاری و آگاهیبخشی به مردم و نیز مکانی برای تزکیه نفس و خشوع و خضوع در برابر ذات خداوندی بوده است. نماز جمعه از نظر اجتماعی - سیاسی، یک کنگره عظیم هفتگی است که بعد از کنگره حج، بزرگترین اجتماع اسلامی شمرده میشود. در حقیقت اسلام سه اجتماع بزرگ و مهم دارد: اجتماعات روزانه که در نماز جماعتها حاصل میشود؛ اجتماعات هفتگی که در مراسم نماز جمعه بهدست میآید و اجتماع حج که در کنار خانه خدا هرسال یکبار انجام میگیرد.
در همین رابطه، امامجمعه ابهر در گفتوگو با ایسنا، میگوید: نمازجمعه یکی از برکات انقلاب است که در چهل سال گذشته عملا تبدیل به یکی از رسانهها و تریبونهای جریانساز برای مقابله با ناهنجاریها و چالشهای داخلی و خارجی نقشآفرینی کرده است.
حجتالاسلام جعفر رحیمی با بیان اینکه در دوران جنگ تحمیلی، نماز جمعه نقش مهمی در بسیج مردمی برای مقابله با تجاوز عراق داشت، میافزاید: در دوران پس از جنگ، تریبونهای نماز جمعه به صحنهای برای تسریع روند بازسازی در مناطق جنگزده تبدیل شد. علاوه بر این، روشنگری ائمه جمعه نیز در سالهای اخیر در موضوع نقشهها و حربههای غرب علیه ایران اسلامی، تاثیر بسزایی در همراه کردن مردم با سیاستهای کلی نظام علیه غرب داشته است.
وی با بیان اینکه انتخابات در حوزههای مختلف نیز شاهد تاثیرگذاری نقش ائمه جمعه در چهار دهه گذشته شده است، ادامه میدهد: در واقع، نماز جمعه تبدیل به عرصهای برای تحریک و ایجاد انگیزه و تبیین اهمیت حضور فعالانه مردم در انتخاباتهای مختلف در دوران پس از انقلاب شده است.
این مسئول با اشاره به اینکه در شرایط کنونی که به دلیل پیشرفت تکنولوژی نوع و جنس تهدیدات علیه نظام اسلامی نیز تغییراتی بنیادی داشته است، اهمیت نمازجمعه بسیار ملموستر است، ادامه میدهد: همانطورکه در چهار دهه گذشته نماز جمعه یکی از سنگرهای مبارزه با تهدیدات علیه انقلاب اسلامی بوده، شرایط کنونی این وضعیت به مراتب پیچیدهتر نیز شده است؛ به نظر میرسد که با بازخوانی دستاوردهای چهل ساله انقلاب اسلامی باید به دنبال کارآمد کردن تاثیرگذاری نماز جمعه در شرایط کنونی بود.
وی با تاکید بر اینکه اهداف و اصول انقلاب اسلامی باید در نماز جمعه بار دیگر برای جوانان و مردم بازخوانی شده و دلایل تشدید تهدیدات علیه انقلاب اسلامی نیز تشریح شود، میافزاید: نوآوری نیز از جمله حوزههایی است که نماز جمعه باید اهتمام جدی به آن داشته باشد.
رحیمی اظهار میکند: نقش نماز جمعه در ایجاد زمینهها و عوامل موثر در نوآوری و از بین بردن موانع آن، در واقع نقش دین و معنویت در ایجاد محیط امید و امیدواری و انگیزه و نشاط و محیط کار و کوشش است. نماز جمعه فضای مشارکت و همکاری و تفاهم و همبستگی را ایجاد میکند که در حقیقت فلسفه این فریضه سیاسی و عبادی است.
زهرا فتحی ـ خبرنگار ایسنا (منطقه زنجان)
انتهای پیام
