در ادامه این مطلب آمده است: رازهای سر به مهر فراوانی در دل دارد و هر روز هم این رازها به وسیله خاک های نرم که بر قطر لایه های آن افزوده می شود در دل پهنه کویر بیشتر فرو می رود شاید برای همین باشد که از آن به عنوان دنیای ناشناخته و پر راز و رمز یاد می کنند.
به گفته فرخ نژاد، کمتر کسی هم راهی این بیابان های برهوت و بی آب و علف می شود تا به این رازهای سر به مهر دست یابد.
وی ادامه داد: اگر عده ای هم تاکنون به این سرزمین ناشناخته پا گذاشتند بیشتر از روی علاقه و حس کنجکاوی بوده تا بتوانند به ذره ای از رازهای این دنیای ناشناخته دست یابند.
ادامه مطلب به این شرح است: روز و شب کویر، سکوت خویش را آن هنگام که هوهوی باد آن هم وقتی که بی هوا به خود پیچیده در بیابان ها می تازد و هیچ کس را هم یارای مقابله با آن نیست می شکند، تماشای لباس پر از پولکی آب رنگ شب های کویر آن هنگام که چادر سیاه شب بر روی زمین کشیده می شود شاید آرزوی هر فردی باشد.
بعلاوه دیدن آثاری که به دست هنرمند باد و توفان آن هم با جابه جایی خاک های نرم در بوم خاکی رنگ کویر خلق می شود نیز از دیگر دیدنی های این طبیعت است که با دیدن آن باید انگشت حیرت به دهان گرفت و خالق باد را شاکر این زیبایی باد هنرمند بود.
اما در زیر این بوم های نقاشی یکرنگ خاکی باید دنیای ناشناخته دیگری هم پنهان شده باشد زیرا عمر کویرچند هزار سال بیش نیست و قبل از این که لباس یکدست خاکی رنگ آن هم با نقش و نگارهای زیبا به تن کند آن طور که زمین شناسان می گویند لباس مخملی سبز رنگ جنگل ها و آبی رنگ دریاها را به تن داشته است.
اما تغییرات اقلیمی در گذر زمان سبب شده تا به پهنه های خشک و بی آب و علف تبدیل شود.
پس باید گفت این پهنه های بی انتها به طور حتم در دل خود معادن و ذخایر غنی هم دارند که اقلیم و مرفولوژی ویژه آن سبب شده تا کمتر کسی سراغی از این سرمایه های کویر بگیرد.
خراسان جنوبی هم که بخش زیادی از آن را پهنه های کویری فرا گرفته و قسمتی از کویر لوت ایران به حساب می آید به طور حتم باید در دل این عرصه ها معادن و ذخایری وجود داشته باشد که به دلیل انجام نشدن مطالعات دقیق و مدون علمی و از همه مهم تر شرایط ویژه و خاص آب و هوایی آن سبب شده تا این سرمایه ها همچنان در دنیای ناشناخته کویر ناشناخته بماند.
** چه ذخایری در دل دارند
«خراسان جنوبی» سراغ کارشناسان زمین شناسی رفت تا از رازهای سر به مهر دنیای ناشناخته کویر خراسان جنوبی پرده بردارد و جویا شود که این پهنه های پهناور و بی انتها چه ذخایری در دل دارند و چرا تاکنون این سرمایه ها مغفول مانده و مردم محروم این استان نتوانسته اند از آن بهره لازم را ببرند.
زیرا آن طور که زمین شناسان می گویند براساس مطالعات و پی جویی های موردی که از دریای خاکی خراسان جنوبی داشته اند به نمونه هایی از ذخایر از جمله اجرام آسمانی یا همان شهاب سنگ ها دست یافته اند که با قیمت های گزافی به فروش می رسد و می تواند سرمایه ای بسیار گرانبها برای این استان محروم باشد.
بعلاوه کویر خراسان جنوبی ذخایر معدنی دارد که شاید نظیر آن در دنیا موجود نباشد.
بنا به گفته یک کارشناس زمین شناسی تفکیک خاستگاه ذخایر معدنی به کویر و غیرکویر یک امر غیر منطقی است چون پیدایش کویر بعد از پیدایش ذخایر معدنی اتفاق افتاده است.
بعلاوه عمر کویرها که شاید محیط های جنگلی بوده به چند هزار سال می رسد اما معادنی که در زیر خروارها خاک جنگل ها یا دریاهایی که به کویر تبدیل شده قرار دارد مربوط به دوره های اول تا چهارم زمین شناسی است.
به عنوان مثال کویر خراسان جنوبی دارای معادنی است که شاید در دنیا نظیر آن وجود نداشته باشد مانند پتاس یا سیلیس.
** رد پای دایناسورها
همچنین در کویرهای خراسان جنوبی آثاری از دایناسورها نیز کشف شده که نشان می دهد همه نوع ذخایر معدنی را می توان در آن یافت اما شرایط جوی و مرفولوژی آن اجازه نمی دهد که به این معادن دست یافت.
دکتر«عابدی» می افزاید: بیشتر سنگ های موجود در کویرها براثر فرسایش و به مرور زمان به خاک تبدیل شده که اگر کمی خاک را عقب زده به طور حتم می توان منابع غنی مختلف معدنی مدفون شده را به دست آورد.
نمونه ای از این مواد معدنی آلتراسیون است که بخش عمده ای از کویر را به خود اختصاص داده است.
او از خاکی که بر روی معادن در کویر نشسته به عنوان پتو یا رواندازی یاد می کند که سبب شده تا ذخایر معدنی کویر قابل رؤیت نباشد.
آن طور که این عضو هیئت علمی دانشگاه بیرجند می گوید: مطالعاتی که در کویر شرق ایران انجام شده نشان می دهد که عمر کویر چند هزار سال است اما دوره های آن مربوط به دوره های اول تا چهارم زمین شناسی است که به دلیل پوشش آن زیر خروارها خاک نمی توان به این دوره ها و ذخایر معدنی دست یافت.
بعلاوه در سفر کویری که برخی کارشناسان و دوست داران طبیعت و کویر دارند به برخی ذخایر معدنی دست یافته اند اما اقلیم کویر اجازه نمی دهد که آن ها روزهای زیادی را در کویر بمانند و به تحقیق و پی جویی اقدام کنند.
همچنین در حال حاضر شاید روش های قدیمی چندان جوابگوی انجام مطالعات و پی جویی ها در مورد ذخایر معدنی کویر نباشد و باید از روش های جدید مانند روش های ژئو شیمیایی، تفسیر عکس های هوایی و... مدد گرفت.
** رخام های گچی
دکتر «عابدی» از ذخایر معدنی که کویر نوردان و زمین شناسان در سفرهای بیابانی به آن دست یافته اند به کانی هایی مانند آلو وستر و رخام گچی اشاره می کند که رخام های گچی در اثر فرآیند کولاب ها یعنی پهنه های کوچک آبی که پس از تبخیر آب به این صورت نمود می یابند در دنیا از این ماده برای پیکر تراشی استفاده می شود.
در کویرهای خراسان جنوبی از این رخام کم نداریم و یکی از ذخایر طبیعت کویر به حساب می آید.
بعلاوه کویرهای خراسان جنوبی دارای پتانسیل تپه های ماسه ای است که این تپه ها نیز سرشار از مواد معدنی و کانی های غیرفلزی زیادی هستند که از جمله آن می توان به سیلیس و... اشاره کرد.
به گفته وی اتیتل دیگر کانی است که در این تپه های ماسه ای وجود دارد و شاید کمتر شناخته شده باشد.
هرچند مدتی برسر زبان ها افتاده که ماده معدنی آهن نیز در همین تپه های ماسه ای وجود دارد.
** کانی های قیمتی
علاوه براین کانی های قیمتی مثل یاقوت نیز در کویر وجود دارد و باید گفت که تپه های ماسه ای کویر از ارزش بالایی برخوردار است طوری که موادی سیلیس و کوارتز را هم می توان در آن دید که دارای ارزش اقتصادی فوق العاده است.
همچنین ارزش تپه های ماسه ای در آمریکای شمالی به حدی است که از آن طلا می گیرند.
بعلاوه به صورت موردی موادی مانند مس، طلا، سیلیس، سرب، روی و... در کویر دیده شده اما برای دستیابی به ذخایرمعدنی کویر لازم است مطالعات جامع و کاملی انجام شود.
یک کارشناس دیگر زمین شناسی هم ذخایر معدنی موجود در کویر خراسان جنوبی را از دو منظر قابل بررسی می داند که این وجه آن قابلیت های علمی است و از این منظر چون کویر بخشی از خاور ایران است باید به لحاظ ذخایر معدنی ظرفیت بسیار بالایی داشته باشد.
بعلاوه براساس شواهد کلی علمی از جمله وجود گسل های نایبند و نهبندان و همچنین فعالیت های ماگمایی در دوران سوم زمین شناسی انتظار این است که کویر یک منطقه غنی از مواد معدنی باشد.
** شکار شهاب سنگ ها
اما یکی از مواردی که به تازگی در کویر لوت مورد نظر قرار گرفته جستجو برای سنگ های آسمانی و به اصطلاح متو رویدها است که بسیار گران قیمت و با ارزش و دارای پتانسیل بالایی است و گزارش های اولیه هم وجود چنین سنگ هایی را در کویر نشان می دهد.
به گفته او ذخایر فلزی اعم از مس، آهن، طلا، سرب و روی خاستگاه آن ها به لحاظ علمی در منطقه لوت مسجل است طوری که اکنون نیز در حاشیه شمالی کویر تعداد زیادی مجوز اکتشاف صادر شده و عملیات اکتشافات توسط بخش خصوصی و دولتی در حال انجام است.
این عضو هیئت علمی دانشگاه بیرجند می افزاید: محدوده جنوبی خوسف و جنوب غرب نهبندان از جمله نقاطی است که به دلیل قرار گیری در حاشیه کویر دارای معادنی مانند مس، آهن، سرب، روی، نیکل و... است که به بخشی از این معادن هم با پی جویی هایی که انجام شده به آن دست یافته اند.
به نظر دکتر«خطیب» عملیات ژئو فیزیک هوایی به سفارش وزارت صنعت، معدن و تجارت توسط سازمان زمین شناسی کشور انجام می شود.
این سازمان ها باتوجه به پتانسیل های زمین شناسی نقاط خاصی را در اولویت قرار می دهند اما شاید نقاط کویری کمتر مورد توجه باشد ولی به طور حتم این مناطق در مراحل بعدی قرار دارد.
بعلاوه بعد از انجام عملیات اکتشافی ژئو فیزیک که عملیات مقدماتی به حساب می آیند باید کاوش های زمینی انجام شود.
اما مسئله قابل تامل در مورد پی جویی و اکتشاف ذخایر معدنی در کویر آن طور که این کارشناس می گوید این است که اقلیم کویر از جمله دمای بالای آن، وجود بادهای موسمی و گرد و خاک و از همه مهم تر شرایط امنیتی دست به دست هم می دهد تا این عملیات در پهنه کویر را با هزینه های گزاف تری انجام دهد.
این عضو هیئت علمی دانشگاه بیرجند می گوید: برای این که خراسان جنوبی بتواند به این سرمایه های ذخیره شده در دل کویرها دست یابد اولین کار گسترش عملیات اکتشافی توسط دولت براساس امکانات و تسهیلات قابل قبولی است که در اختیار بخش خصوصی قرار می دهد.
بعلاوه موضوع قابل انتقاد دراین زمینه این است که واگذاری پروانه های اکتشافی به صورت جزء جزء به بخش خصوصی سبب شده تا از کارها و معادنی بزرگ که قابلیت های آن در خراسان جنوبی وجود دارد تا حدودی فاصله گرفته شود.
در حال حاضر نیز تعداد زیادی پروانه اکتشاف به بهره برداران دولتی و خصوصی در حاشیه کویر داده شده که بخشی انجام و قسمتی هم در حال اجراست اما این خود شاید مانعی باشد در راه یک کار بزرگ.
** مطالعات مدون علمی
سوال دیگری که به ذهن متبادر می شود این است که با توجه به قابلیت های بالای معدنی کویر آیا مطالعات مدون علمی و پژوهشی هم برای شناسایی دقیق آن انجام شده است؟
دکتر«عابدی» این کارشناس زمین شناسی و دوستدار طبیعت و کویر که خود بارها کوله بار سفر بسته و راهی این دنیای ناشناخته شده برای دستیابی به سوال هایی که ذهنش را به خود مشغول کرده این طور پاسخ می دهد: با توجه به پتانسیل های بالای معدنی که در کویر خراسان جنوبی شاهد آن هستیم نیاز است مطالعات و تحقیقات گسترده ای در این زمینه انجام شود.
اما در کشور، سازمان یا نهاد متولی این امر نداریم تا بتوان با استفاده از مطالعات آزمایشگاهی، تفسیر تصاویر ماهواره ای و... نسبت به شناسایی این مواد در نقاط مختلف کویر اقدام کرد.
مطالعات مدون و علمی در این زمینه هم نیاز به طرح دارد تا توسط کارشناسان و متخصصان انجام شود اما وقتی متولی ندارد نمی توان کاری هم انجام داد.
بعلاوه سازمان زمین شناسی هم اکنون در حال پی جویی و انجام مطالعات در مناطق خوش آب و هوا است و به این مناطق توجه ندارد.
بخش خصوصی نیز چون این کار ریسک بالایی را می طلبد در این میدان قدم نمی گذارد.
مسئله دیگر در این زمینه این است که با ثبت جهانی کویر لوت که قسمتی از آن در خراسان جنوبی است شاید دیگر مطالعات و پی گیری ها در مورد ذخایر معدنی نتیجه ندهد زیرا باید به طورحتم قوانین بین المللی که برای حفظ آن و دیگر مسائل مرتبط وجود دارد رعایت شود.
به نظر او با ثبت جهانی کویر لوت به طور قطع محدودیت ها در همه زمینه ها افزایش خواهد یافت و چاره ای هم نیست.
دیگر عضو هیئت علمی دانشگاه بیرجند هم می گوید اما این که کاوشی انجام شده است باید گفت کاوش علمی سیستماتیکی برای این عرصه نداشته ایم ولی به صورت موردی هم بخش خصوصی و هم دولتی در پهنه کویراقداماتی را انجام دادند.
دکتر «مهدی خطیب» می افزاید: مطالعاتی که جامعه دانشگاهی انجام می دهد دو نوع است یک نوع در قالب پایان نامه های دانشجویی مقاطع دکتری و کارشناسی ارشد که این مطالعات به دلیل در مضیقه بودن دانشجویان از نظر مالی خیلی محدود است و نمی توانند اهدف خاصی را دنبال کنند.
بخش دیگر مطالعات را هم دستگاه های اجرایی به دانشگاه ها سفارش می دهند که شاید کارهای خیلی کم و پراکنده ای باشد که باز هم سیستماتیک نیست زیرا هزینه مطالعات خیلی بالاست.
وی می افزاید: سازمان صنعت و معدن پروژه های محدودی را در زمینه مطالعات علمی ذخایر معدنی کویر به دانشگاه ارائه داده یعنی همکاری دانشگاه با صنعت و معدن فقط در حد جلسات مشورتی است که خیلی عملیاتی نشده در حالی که یکی از پتانسیل های خیلی خوبی که در کار مطالعاتی وجود دارد همین قشر جوان یعنی دانشجویان دکتری و کارشناسی ارشد هستند که اگر پایان نامه های این ها حمایت مالی شود به طور قطع بر اطلاعات ذی قیمت علمی افزوده خواهد شد اما در حال حاضر این تقاضاها خیلی گسترش ندارد.
سایت ایرنا خراسان جنوبی www.irna.ir/skhorasan
کانال اطلاع رسانی : http://telegram.me/birjand
3215*6054*خبرنگار- محمدرسول ابراهیمی اسفدن*انتشاردهنده - مریم پنجابی*
انتهای پیام به گفته فرخ نژاد، کمتر کسی هم راهی این بیابان های برهوت و بی آب و علف می شود تا به این رازهای سر به مهر دست یابد.
وی ادامه داد: اگر عده ای هم تاکنون به این سرزمین ناشناخته پا گذاشتند بیشتر از روی علاقه و حس کنجکاوی بوده تا بتوانند به ذره ای از رازهای این دنیای ناشناخته دست یابند.
ادامه مطلب به این شرح است: روز و شب کویر، سکوت خویش را آن هنگام که هوهوی باد آن هم وقتی که بی هوا به خود پیچیده در بیابان ها می تازد و هیچ کس را هم یارای مقابله با آن نیست می شکند، تماشای لباس پر از پولکی آب رنگ شب های کویر آن هنگام که چادر سیاه شب بر روی زمین کشیده می شود شاید آرزوی هر فردی باشد.
بعلاوه دیدن آثاری که به دست هنرمند باد و توفان آن هم با جابه جایی خاک های نرم در بوم خاکی رنگ کویر خلق می شود نیز از دیگر دیدنی های این طبیعت است که با دیدن آن باید انگشت حیرت به دهان گرفت و خالق باد را شاکر این زیبایی باد هنرمند بود.
اما در زیر این بوم های نقاشی یکرنگ خاکی باید دنیای ناشناخته دیگری هم پنهان شده باشد زیرا عمر کویرچند هزار سال بیش نیست و قبل از این که لباس یکدست خاکی رنگ آن هم با نقش و نگارهای زیبا به تن کند آن طور که زمین شناسان می گویند لباس مخملی سبز رنگ جنگل ها و آبی رنگ دریاها را به تن داشته است.
اما تغییرات اقلیمی در گذر زمان سبب شده تا به پهنه های خشک و بی آب و علف تبدیل شود.
پس باید گفت این پهنه های بی انتها به طور حتم در دل خود معادن و ذخایر غنی هم دارند که اقلیم و مرفولوژی ویژه آن سبب شده تا کمتر کسی سراغی از این سرمایه های کویر بگیرد.
خراسان جنوبی هم که بخش زیادی از آن را پهنه های کویری فرا گرفته و قسمتی از کویر لوت ایران به حساب می آید به طور حتم باید در دل این عرصه ها معادن و ذخایری وجود داشته باشد که به دلیل انجام نشدن مطالعات دقیق و مدون علمی و از همه مهم تر شرایط ویژه و خاص آب و هوایی آن سبب شده تا این سرمایه ها همچنان در دنیای ناشناخته کویر ناشناخته بماند.
** چه ذخایری در دل دارند
«خراسان جنوبی» سراغ کارشناسان زمین شناسی رفت تا از رازهای سر به مهر دنیای ناشناخته کویر خراسان جنوبی پرده بردارد و جویا شود که این پهنه های پهناور و بی انتها چه ذخایری در دل دارند و چرا تاکنون این سرمایه ها مغفول مانده و مردم محروم این استان نتوانسته اند از آن بهره لازم را ببرند.
زیرا آن طور که زمین شناسان می گویند براساس مطالعات و پی جویی های موردی که از دریای خاکی خراسان جنوبی داشته اند به نمونه هایی از ذخایر از جمله اجرام آسمانی یا همان شهاب سنگ ها دست یافته اند که با قیمت های گزافی به فروش می رسد و می تواند سرمایه ای بسیار گرانبها برای این استان محروم باشد.
بعلاوه کویر خراسان جنوبی ذخایر معدنی دارد که شاید نظیر آن در دنیا موجود نباشد.
بنا به گفته یک کارشناس زمین شناسی تفکیک خاستگاه ذخایر معدنی به کویر و غیرکویر یک امر غیر منطقی است چون پیدایش کویر بعد از پیدایش ذخایر معدنی اتفاق افتاده است.
بعلاوه عمر کویرها که شاید محیط های جنگلی بوده به چند هزار سال می رسد اما معادنی که در زیر خروارها خاک جنگل ها یا دریاهایی که به کویر تبدیل شده قرار دارد مربوط به دوره های اول تا چهارم زمین شناسی است.
به عنوان مثال کویر خراسان جنوبی دارای معادنی است که شاید در دنیا نظیر آن وجود نداشته باشد مانند پتاس یا سیلیس.
** رد پای دایناسورها
همچنین در کویرهای خراسان جنوبی آثاری از دایناسورها نیز کشف شده که نشان می دهد همه نوع ذخایر معدنی را می توان در آن یافت اما شرایط جوی و مرفولوژی آن اجازه نمی دهد که به این معادن دست یافت.
دکتر«عابدی» می افزاید: بیشتر سنگ های موجود در کویرها براثر فرسایش و به مرور زمان به خاک تبدیل شده که اگر کمی خاک را عقب زده به طور حتم می توان منابع غنی مختلف معدنی مدفون شده را به دست آورد.
نمونه ای از این مواد معدنی آلتراسیون است که بخش عمده ای از کویر را به خود اختصاص داده است.
او از خاکی که بر روی معادن در کویر نشسته به عنوان پتو یا رواندازی یاد می کند که سبب شده تا ذخایر معدنی کویر قابل رؤیت نباشد.
آن طور که این عضو هیئت علمی دانشگاه بیرجند می گوید: مطالعاتی که در کویر شرق ایران انجام شده نشان می دهد که عمر کویر چند هزار سال است اما دوره های آن مربوط به دوره های اول تا چهارم زمین شناسی است که به دلیل پوشش آن زیر خروارها خاک نمی توان به این دوره ها و ذخایر معدنی دست یافت.
بعلاوه در سفر کویری که برخی کارشناسان و دوست داران طبیعت و کویر دارند به برخی ذخایر معدنی دست یافته اند اما اقلیم کویر اجازه نمی دهد که آن ها روزهای زیادی را در کویر بمانند و به تحقیق و پی جویی اقدام کنند.
همچنین در حال حاضر شاید روش های قدیمی چندان جوابگوی انجام مطالعات و پی جویی ها در مورد ذخایر معدنی کویر نباشد و باید از روش های جدید مانند روش های ژئو شیمیایی، تفسیر عکس های هوایی و... مدد گرفت.
** رخام های گچی
دکتر «عابدی» از ذخایر معدنی که کویر نوردان و زمین شناسان در سفرهای بیابانی به آن دست یافته اند به کانی هایی مانند آلو وستر و رخام گچی اشاره می کند که رخام های گچی در اثر فرآیند کولاب ها یعنی پهنه های کوچک آبی که پس از تبخیر آب به این صورت نمود می یابند در دنیا از این ماده برای پیکر تراشی استفاده می شود.
در کویرهای خراسان جنوبی از این رخام کم نداریم و یکی از ذخایر طبیعت کویر به حساب می آید.
بعلاوه کویرهای خراسان جنوبی دارای پتانسیل تپه های ماسه ای است که این تپه ها نیز سرشار از مواد معدنی و کانی های غیرفلزی زیادی هستند که از جمله آن می توان به سیلیس و... اشاره کرد.
به گفته وی اتیتل دیگر کانی است که در این تپه های ماسه ای وجود دارد و شاید کمتر شناخته شده باشد.
هرچند مدتی برسر زبان ها افتاده که ماده معدنی آهن نیز در همین تپه های ماسه ای وجود دارد.
** کانی های قیمتی
علاوه براین کانی های قیمتی مثل یاقوت نیز در کویر وجود دارد و باید گفت که تپه های ماسه ای کویر از ارزش بالایی برخوردار است طوری که موادی سیلیس و کوارتز را هم می توان در آن دید که دارای ارزش اقتصادی فوق العاده است.
همچنین ارزش تپه های ماسه ای در آمریکای شمالی به حدی است که از آن طلا می گیرند.
بعلاوه به صورت موردی موادی مانند مس، طلا، سیلیس، سرب، روی و... در کویر دیده شده اما برای دستیابی به ذخایرمعدنی کویر لازم است مطالعات جامع و کاملی انجام شود.
یک کارشناس دیگر زمین شناسی هم ذخایر معدنی موجود در کویر خراسان جنوبی را از دو منظر قابل بررسی می داند که این وجه آن قابلیت های علمی است و از این منظر چون کویر بخشی از خاور ایران است باید به لحاظ ذخایر معدنی ظرفیت بسیار بالایی داشته باشد.
بعلاوه براساس شواهد کلی علمی از جمله وجود گسل های نایبند و نهبندان و همچنین فعالیت های ماگمایی در دوران سوم زمین شناسی انتظار این است که کویر یک منطقه غنی از مواد معدنی باشد.
** شکار شهاب سنگ ها
اما یکی از مواردی که به تازگی در کویر لوت مورد نظر قرار گرفته جستجو برای سنگ های آسمانی و به اصطلاح متو رویدها است که بسیار گران قیمت و با ارزش و دارای پتانسیل بالایی است و گزارش های اولیه هم وجود چنین سنگ هایی را در کویر نشان می دهد.
به گفته او ذخایر فلزی اعم از مس، آهن، طلا، سرب و روی خاستگاه آن ها به لحاظ علمی در منطقه لوت مسجل است طوری که اکنون نیز در حاشیه شمالی کویر تعداد زیادی مجوز اکتشاف صادر شده و عملیات اکتشافات توسط بخش خصوصی و دولتی در حال انجام است.
این عضو هیئت علمی دانشگاه بیرجند می افزاید: محدوده جنوبی خوسف و جنوب غرب نهبندان از جمله نقاطی است که به دلیل قرار گیری در حاشیه کویر دارای معادنی مانند مس، آهن، سرب، روی، نیکل و... است که به بخشی از این معادن هم با پی جویی هایی که انجام شده به آن دست یافته اند.
به نظر دکتر«خطیب» عملیات ژئو فیزیک هوایی به سفارش وزارت صنعت، معدن و تجارت توسط سازمان زمین شناسی کشور انجام می شود.
این سازمان ها باتوجه به پتانسیل های زمین شناسی نقاط خاصی را در اولویت قرار می دهند اما شاید نقاط کویری کمتر مورد توجه باشد ولی به طور حتم این مناطق در مراحل بعدی قرار دارد.
بعلاوه بعد از انجام عملیات اکتشافی ژئو فیزیک که عملیات مقدماتی به حساب می آیند باید کاوش های زمینی انجام شود.
اما مسئله قابل تامل در مورد پی جویی و اکتشاف ذخایر معدنی در کویر آن طور که این کارشناس می گوید این است که اقلیم کویر از جمله دمای بالای آن، وجود بادهای موسمی و گرد و خاک و از همه مهم تر شرایط امنیتی دست به دست هم می دهد تا این عملیات در پهنه کویر را با هزینه های گزاف تری انجام دهد.
این عضو هیئت علمی دانشگاه بیرجند می گوید: برای این که خراسان جنوبی بتواند به این سرمایه های ذخیره شده در دل کویرها دست یابد اولین کار گسترش عملیات اکتشافی توسط دولت براساس امکانات و تسهیلات قابل قبولی است که در اختیار بخش خصوصی قرار می دهد.
بعلاوه موضوع قابل انتقاد دراین زمینه این است که واگذاری پروانه های اکتشافی به صورت جزء جزء به بخش خصوصی سبب شده تا از کارها و معادنی بزرگ که قابلیت های آن در خراسان جنوبی وجود دارد تا حدودی فاصله گرفته شود.
در حال حاضر نیز تعداد زیادی پروانه اکتشاف به بهره برداران دولتی و خصوصی در حاشیه کویر داده شده که بخشی انجام و قسمتی هم در حال اجراست اما این خود شاید مانعی باشد در راه یک کار بزرگ.
** مطالعات مدون علمی
سوال دیگری که به ذهن متبادر می شود این است که با توجه به قابلیت های بالای معدنی کویر آیا مطالعات مدون علمی و پژوهشی هم برای شناسایی دقیق آن انجام شده است؟
دکتر«عابدی» این کارشناس زمین شناسی و دوستدار طبیعت و کویر که خود بارها کوله بار سفر بسته و راهی این دنیای ناشناخته شده برای دستیابی به سوال هایی که ذهنش را به خود مشغول کرده این طور پاسخ می دهد: با توجه به پتانسیل های بالای معدنی که در کویر خراسان جنوبی شاهد آن هستیم نیاز است مطالعات و تحقیقات گسترده ای در این زمینه انجام شود.
اما در کشور، سازمان یا نهاد متولی این امر نداریم تا بتوان با استفاده از مطالعات آزمایشگاهی، تفسیر تصاویر ماهواره ای و... نسبت به شناسایی این مواد در نقاط مختلف کویر اقدام کرد.
مطالعات مدون و علمی در این زمینه هم نیاز به طرح دارد تا توسط کارشناسان و متخصصان انجام شود اما وقتی متولی ندارد نمی توان کاری هم انجام داد.
بعلاوه سازمان زمین شناسی هم اکنون در حال پی جویی و انجام مطالعات در مناطق خوش آب و هوا است و به این مناطق توجه ندارد.
بخش خصوصی نیز چون این کار ریسک بالایی را می طلبد در این میدان قدم نمی گذارد.
مسئله دیگر در این زمینه این است که با ثبت جهانی کویر لوت که قسمتی از آن در خراسان جنوبی است شاید دیگر مطالعات و پی گیری ها در مورد ذخایر معدنی نتیجه ندهد زیرا باید به طورحتم قوانین بین المللی که برای حفظ آن و دیگر مسائل مرتبط وجود دارد رعایت شود.
به نظر او با ثبت جهانی کویر لوت به طور قطع محدودیت ها در همه زمینه ها افزایش خواهد یافت و چاره ای هم نیست.
دیگر عضو هیئت علمی دانشگاه بیرجند هم می گوید اما این که کاوشی انجام شده است باید گفت کاوش علمی سیستماتیکی برای این عرصه نداشته ایم ولی به صورت موردی هم بخش خصوصی و هم دولتی در پهنه کویراقداماتی را انجام دادند.
دکتر «مهدی خطیب» می افزاید: مطالعاتی که جامعه دانشگاهی انجام می دهد دو نوع است یک نوع در قالب پایان نامه های دانشجویی مقاطع دکتری و کارشناسی ارشد که این مطالعات به دلیل در مضیقه بودن دانشجویان از نظر مالی خیلی محدود است و نمی توانند اهدف خاصی را دنبال کنند.
بخش دیگر مطالعات را هم دستگاه های اجرایی به دانشگاه ها سفارش می دهند که شاید کارهای خیلی کم و پراکنده ای باشد که باز هم سیستماتیک نیست زیرا هزینه مطالعات خیلی بالاست.
وی می افزاید: سازمان صنعت و معدن پروژه های محدودی را در زمینه مطالعات علمی ذخایر معدنی کویر به دانشگاه ارائه داده یعنی همکاری دانشگاه با صنعت و معدن فقط در حد جلسات مشورتی است که خیلی عملیاتی نشده در حالی که یکی از پتانسیل های خیلی خوبی که در کار مطالعاتی وجود دارد همین قشر جوان یعنی دانشجویان دکتری و کارشناسی ارشد هستند که اگر پایان نامه های این ها حمایت مالی شود به طور قطع بر اطلاعات ذی قیمت علمی افزوده خواهد شد اما در حال حاضر این تقاضاها خیلی گسترش ندارد.
سایت ایرنا خراسان جنوبی www.irna.ir/skhorasan
کانال اطلاع رسانی : http://telegram.me/birjand
3215*6054*خبرنگار- محمدرسول ابراهیمی اسفدن*انتشاردهنده - مریم پنجابی*
کپی شد
