ویروس کرونا مانند تغییراتی که در سایر بخش‌های جوامع انسانی ایجاد کرد، زمینه‌ساز شناخت نیازمندی‌های پنهان در حوزه آموزشی بود اما در این بین بیشترین رسالت و البته سختی کار متوجه معلمان شد.
معلمان مدرسه مجازی را زمانی مدیریت کردند که مدارس حقیقی تعطیل شد لذا تمامی محورهای آموزش حضوری را باید در این شرایط پیاده‌سازی می‌کردند.
یکی از نکات مثبت شیوع کرونا این بود که اهمیت وجود معلم را در سطح کشور و جهان مضاعف کرد، وقتی که مدرسه‌ها تعطیل اما اهمیت آموزش دوچندان شد.
خراسان جنوبی یکی از استان‌هایی با چهار شهرستان مرزی است که زیرساخت‌های آموزش مجازی آنچنان که در سایر استان‌ها فراهم است اینجا نیست به طوری که نه تنها در برخی مناطق اینترنت نیست بلکه دانش‌آموزانی هستند که از تلویزیون یا گوشی هوشمند هم محرومند.
دانش آموزان نقاط مرزی و عشایری این روزها شاید از تحصیل عقب ماندند اما با وجود معلمانی با همت، این فاصله زیاد نیست و محتواهای آموزشی به صورت کتبی و درس‌نامه به دستشان رسید.
از طرفی دانش‌آموزانی که با پیام رسان‌ها ناآشنا بودند و ساعت‌ها طول می‌کشید تا معلم به صوت تلفنی انجام وظیفه کند و این تماس‌ها کم نبودند و معلم تمام وقتش را در اختیار دانش‌آموزان و آموزش قرار داد.
اگر امروز از حذف ترم یا سال تحصیلی صحبتی به میان نمی‌آید حتما زحماتی کشیده شده تا دانش‌آموزان سال تحصیلی را به پایان برسانند هرچند ممکن است در کیفیت آموزشی این روند اثر گذاشته باشد.
کرونا و تقویت توانایی‌های آموزشی
هنرآموز صنایع غذایی هنرستان فنی و حرفه‌ای رسالت بیرجند گفت: علیرغم حضور ناخواسته ویروس کرونا اما زمینه‌ساز تقویت توانایی و تبدیل این تهدید به فرصت شد.
فریده جعفری افزود: در این مدت توانستیم با ارتقای سطح دانش در حوزه آموزش‌های فضای مجازی تهدیدها را به فرصت تبدیل کنیم و این فرصت بهترین زمان برای معلمان خلاق و مبتکر بود تا در بسترهای جدید آموزش روش‌ها و تجربیات خود را در اختیار همکاران و دانش‌آموزان قرار دهند.
وی گفت: کرونا باعث شد فرصت بیشتری برای فکر کردن به نظام آموزش الکترونیک فراهم شود و زمان بیشتری صرف طراحی زیرساخت‌ها و فضای مناسب دایمی به منظور افزایش تاب‌آوری در بحران‌هایی مثل کرونا از طریق فضای مجازی صورت پذیرد.
جعفری اظهار داشت: کرونا باعث شد تا دیگر در شهرهای بزرگ به دلایلی همچون آلودگی هوا و شرایط جوی نامساعد تعطیلی آموزش نداشته باشیم.
وی یادآور شد: با توجه به مشکلات آموزش و پرورش در حوزه تامین نیروی انسانی مسلط به نرم افزارها و ظرفیت آموزش الکترونیک و فضای مجازی، کرونا فرصتی ایجاد کرد تا بتوانیم از این طریق تلاش بیشتر برای یادگیری و تهیه محتوا الکترونیک کیفیت نظام آموزشی را ارتقا دهیم.
جعفری بیان کرد: به طور قطع آموزش در فضای مجازی الزامات و محتوای ویژه خود را نیاز دارد که متاسفانه در همه مناطق این بستر مهیا نیست برخی از معلمان آموزش‌های لازم را متناسب با نظام آموزش الکترونیک ندیده‌اند و بر همین اساس نیاز به دوره‌های کوتاه‌مدت و ضمن خدمت ضروری به نظر می رسد.
وی افزود: با یکسری آسیب‌های مجازی هم روبه رو هستیم که برای ورود همه دانش‌آموزان از سنین ابتدایی تا دبیرستان همراهی و نظارت والدین بر استفاده از این فضای مجازی لازم است.
وی گفت: با ورود شبکه شاد اقدامی نو در آموزش و پرورش ایجاد شد که با آسیب‌شناسی و رفع مشکلات احتمالی، می‌تواند نقشی مهم در تصیم‌گیری‌های آینده برای استمرار فرایند تعلیم و تربیت داشته باشد.
این معلم معتقد است: باید با بازنگری و بازاندیشی فکر بهتری برای آموزش آن دسته از دانش‌آموزانی که دسترسی به اینترنت و حتی گوشی هوشمند ندارند صورت پذیرد.
وی ادامه داد: با شیوع ویروس کرونا این مهمان ناخوانده در ابتدای اسفند ماه حقیقتا شک و سرگردانی را برای معلمان در پی داشت چرا که باید آموزش‌ها از راه دور و به شکل مجازی برگزار می‌شدند.
جعفری گفت: نداشتن تجربه چنین آموزش‌هایی در ابتدا دشوار به نظر می‌رسید از طرفی هراس و دلواپسی خانواده‌ها نیز مزید علت شده بود اما به جهت حس مسوولیت‌پذیری که در قشر فرهنگی موجود هست بیکار ننشستیم و در ابتدا صرفا به راه‌اندازی کانال‌های آموزش مجازی (ایتا) اکتفا کردیم که با فعال شدن آموزش‌های مجازی با یکسری مشکلات از جمله محروم بودن تعدای از دانش‌آموزان از گوشی هوشمند و نداشتن دسترسی به اینترنت مواجه شدیم.
وی افزود: با آغاز آموزش‌های صدا و سیما فرصت خوبی برای تهیه سخت‌افزار و تامین پهنای باند اینترنت برای معلم و دانش‌آموز مهیا شد در خراسان جنوبی اکثر همکاران با حضور در مدارس و یا ضبط صوت و تهیه فیلم از خودشان و بارگذاری در سایت گروه‌های آموزشی استانی و همینطورگروه‌های ایجاد شده توسط مدرسه هراس و دلواپسی دانش‌آموزان و خانواده‌ها را کاهش دادند.
معلم هنرستان بیان کرد: بعد گذشت تب و تاب اولیه هر کدام از ما معلمان با یادگیری فضاهای آموزشی که تعامل ۲ طرفه بود توانسیم آموزش را با کیفیت بهتر ارایه دهیم هر چند که هیچ وقت جایگزین کلاس حضوری نخواهد شد.
وی افزود: خود من آموزش را از طریق نرم افراز adobconnet شروع کردم و گرفتن آزمون را از طریق ایجاد لینک در گوگل کروم متناسب با شرایط هر دانش‌آموز آموزش دادم.
وی اظهار داشت: آموزش و پرورش شاید به تنهایی نتواند پاسخگوی نیاز دانش‌آموزان و اولیا باشد لذا استمداد و همراهی تمام دستگاه‌ها از جمله مخابرات، استانداری به ویژه وزارت فناوری و ارتباطات در راستای تامین اینترنت و پوشش شبکه‌های سراسری در نقاط صفر مرزی را می‌طلبد.
جعفری گفت: آموزش به این شیوه زمان مشخصی ندارد و همکاران شبانه‌روز خود را وقف دانش‌آموزان کردند که اجر خود را از خداوند باری تعالی خواهند گرفت اما دولت و مسوولان کشوری باید آموزش و پرورش را دریابند.
معلم و تلاش برای جبران کمبود آموزشی
معلم نمونه کشوری گفت: در این مدتی که کشور ما دچار بحران بیماری کرونا شد دستگاه تعلیم و تربیت و معلمان با تلاش دوچندان سعی کردند تا خلاء آموزش حضوری را پوشش و جبران کنند.
خدامراد محمدی افزود: تولید بسته‌های آموزشی و قرار دادن آنان در سایت‌های مدارس، آموزش آنلاین با استفاده از زیرساخت‌های موجود در eform و استفاده از پیامرسانهای داخلی مانند ایتا و اپلیکیشن شاد که مختص آموزش و پرورش است از مهمترین موارد پوششی در این مدت بود.
وی گفت: ما در این مدت تلاش شبانه‌روزی داشتیم که آموزش و پرورش دچار وقفه و آسیب نشود و گاهی بوده که تا نصف شب سرگرم تهیه و تولید محتوای آموزشی بوده‌ایم.
وی تصریح کرد: این روند راهیابی ۵۹ دانش‌آموزان شهرستان بیرجند به مرحله اول المپیادهای علمی کشور را به دنبال داشت که نه تنها آموزش تعطیل نشده بلکه پویاتر از قبل و با یک رویکرد و فرم جدید ادامه دارد.
معلم متوسطه اول تیزهوشان بیرجند بیان کرد: بازخورد تدریس‌ها به‌صورت آنلاین و ارسال تکالیف توسط دانش‌آموزان در پیامرسانهای مختلف با دقت خوبی ادامه دارد.
وی گفت: در شورای مدارسی که حضور دارم تصمیم بر این شد دانش‌آموزانی که امکانات مجازی ندارند را شناسایی و با رعایت اصول بهداشتی و فاصله‌گذاری مناسب تدریس حضوری عملیاتی تا عدالت آموزشی نیز اجرا شود.
محمدی اظهار داشت: در این مدت با توجه به نبود زیرساخت‌های مناسب در روستاها با بعضی از دانش‌آموزان از طریق تلفن در تماس بودیم و محتوا را آموزش می دادیم.
وی ادامه داد: برای تهیه بسته‌های آموزشی به صورت فایل صوتی، فایل های پی دی اف و یا پاور پوینت تلاش کردیم که به هر شکلی که شده محتوای آموزشی را به دانش‌آموزان خود برسانیم.
وی افزود: اینترنت استفاده شده از خودمان بوده و از جایی اینترنت دریافت نکردیم، چون پیامرسان شاد هنوز کاملا آمده نشده بود ما باید از بقیه پیامرسان‌ها استفاده می کردیم اما با این کار نمی‌شد ۱۰۰ درصد دانش‌آموزان را پوشش داد مخصوصا خیلی وقت‌ها با قطع شدن اینترنت و پایین بودن سرعت دچار مشکل می شدیم که مجبور بودیم با تماس تلفنی کار خودمان دنبال کنیم.
مدیرکل آموزش و پرورش خراسان جنوبی هم با اشاره به وقفه‌ای که شیوع ویروس کرونا برای مراکز آموزشی خراسان جنوبی به وجود آورد گفت: سرعت، کیفیت و گستره جغرافیایی آموزش و پرورش در مواجه با ویروس کرونا مناسب و تازه بود.
محمدعلی واقعی افزود: کرونا چالشی برای تقویت نقاط قوت و شناختن نقاط ضعف در دو بعد زیرساختی و روبنایی به وجود آورد.
وی با اشاره به تغییرات ایجاد شده توسط ویروس کرونا در دو بعد نرم‌افزاری و سخت‌افزاری بخش‌های آموزشی و پرورشی تصریح کرد: فرهنگیان مومن، متعهد، پرتلاش، بصیر و موقعیت شناس بهارستان علم و ادب با درک شرایط موجود از آزمون کرونا سربلند و با افتخار بیرون آمدند و نقش آفرینی‌های ارزنده و بی بدیلی داشتند.
وی با بیان اینکه آموزش و پرورش در حوزه ستادی نیز توانست در سرعت، کیفیت و گستره جغرافیایی واکنش به ویروس کرونا پاسخ خوبی داشته باشد گفت: نمی‌توانیم در آموزش و پرورش استان فعالیت‌های تبلیغاتی داشته باشیم چرا که قریب ۷۰۰ هزار از ذی‌نفعان آموزش و پرورش استان لحظه به لحظه عملکرد ما را بررسی می‌کنند.
دبیر شورای آموزش و پرورش خراسان جنوبی با بیان اینکه تمامی فعالیت‌های آموزش و پرورش باید علمی و در راستای ایجاد جهش در تولید علم و دانش باشد یادآور شد: برای دانش‌آموزانی که دسترسی به اینترنت و شبکه شاد ندارند بر آموزش از طریق راهبران آموزشی، ارایه بسته‌های آموزشی و آموزش‌های مکمل در کنار آموزش تلویزیونی و سایر روش‌ها تاکید شد و ما امروز شاهد حضور راهبران آموزشی در مناطق روستایی و عشایری با رعایت فاصله اجتماعی و برپایی کلاس‌های درس هستیم.
واقعی با بیان این که بستر شبکه آموزش تعاملی نیست و فرایند آموزش نیازمند بستری تعاملی است تا ارتباط بین دانش‌آموزان و معلمان برقرار شود افزود: دانش آموزان باید سوالات خود را از معلمان بپرسند و یا معلمان تکالیفی مهارت‌محور و مناسب با درس‌های داده شده به دانش آموزان ارایه می‌دادند و تکالیف انجام شده را بررسی می‌کردند که آموزش‌های تلویزیونی چنین قابلیتی را نداشت.
وی مهمترین ماموریت آموزش و پرورش استان را توانمندسازی دانش‌آموزان، ایفای مسوولیت‌های اجتماعی، مدیریت مناسبات اجتماعی و متکی بودن کودکان بر خود دانست و ابراز داشت: این خطای بزرگی است که ماموریت آموزش و پرورش را تنها فرستادن دانش‌آموزان به دانشگاه بدانیم.
مدیرکل آموزش و پرورش خراسان جنوبی بر لزوم اجرایی کردن سند تحول در آموزش و پرورش استان و تحقق اهداف نظام مقدس تعلیم و تربیت تاکید کرد و گفت: لزوم اجرایی شدن دقیق اهداف این سند، آگاهی و شناخت همه جامعه با مواد و اهداف آن است و برای این کار باید مفاهیمی را از سند تحول استخراج و در مورد آن با جامعه گفتگو کنیم.
وی با بیان اینکه در حوزه سند تحول هر چقدر بتوانیم حساسیت و توجه جامعه را در این حوزه بالا ببریم؛ می‌توانیم موفق‌تر عمل کنیم افزود: هدف ما کاستن دغدغه‌های دانش‌آموزان و اولیای ایشان و ارتقای شاخص‌های فرایند تعلیم و تربیت در استان است که امیدوارم با کمک هم بتوانیم برای حل مسایل قدم‌های بیشتر و بزرگتری برداریم.
۱۵ هزار معلم و فرهنگی در حوزه آموزش ۱۷۸ هزار دانش‌آموز خراسان جنوبی فعالیت می کنند.
امسال با توجه به شیوع ویروس کرونا مسوولان، دانش‌آموزان و والدین نتوانستند روز معلم (۱۲ اردیبهشت) را مطابق آیین‌های هر سال گرامی بدارند و تبریک‌های این روز هم مجازی بود.
