نکات مهمی که باید در رابطه با بحران بانکی آمریکا بدانیم

گروه اقتصاد و درآمد جماران: ماجرای ورشکستگی بانک های آمریکایی که با سقوط بانک «سیلیکون ولی» آغاز شد حالا ابعاد مهم تری پیدا کرده است.

این بانک پس از هجوم کم سابقه مشتریان خود برای پس گرفتن وجوه شان، با ورود دولت آمریکا به ماجرا، بسته شد تا دامنه بحران گسترده تر نشود اما دیری نپایید که بانک سیگنیچر هم سقوط کرد و بر اساس گزارش اکونومیک، طی چند روز حدود 230 میلیارد دلار از ارزش سهام بانک های آمریکایی کاسته شد و بانک فرست ریپابلیک نیز به ورطه فروپاشی کشیده شد که با مداخله 11 بانک خصوصی آمریکا و تزریق سی میلیارددلاری آنها، قدری از فاجعه گریخت.

حالا دامنه  بحران به اروپا نیز کشیده شده و یک بانک سوییسی نیز سقوط کرده لذا این سوال در محافل اقتصادی مطرح شده که آیا اتفاقی شبیه بحران سال 2008 میلادی در حال وقوع است؟ آیا جنبش زوکاتی پارک(محل تجمع معترضان آمریکایی) خود را احیا می‌کند؟

دومینوی سقوط بانک های نظام سرمایه داری و آثار آن بر اقتصاد جهان از یک سو و بحث مداخله دولت در کشورهایی که بنای اقتصاد آنها بر عدم مداخله دولت ها استوار شده از سوی دیگر، مباحثی هستند که در گفت و گو با علیرضا سرافرازی کارشناس اقتصاد بین الملل در میان گذاشته ایم.

او در اینباره می گوید: اتفاقی که در هفته های اخیر در نظام بانکی رخ داده، با پیش زمینه های مختلفی شکل گرفته است. این بحران با به دردسر افتادن یک بانک خاص آغاز شده که باید توجه داشت که اصلا بانک کوچکی به حساب نمی آید چراکه ارتباط ساختاری آن با استارتاپ ها و شرکت های سرمایه گذاری و فناوری از اهمیت بالایی برخوردار است.

وی با بیان اینکه امکان وقوع تاثیر محدود این اتفاق یک خیال خام است، گفت: این بانک مشکلات داخلی خاصی مانند بحران سوء مدیریت، فقدان نحوه تعامل درست با مشتریان خود و ... داشت اما مهم ترین مشکل آن این بود که بواسطه اوج گرفتن فعالیت شرکت های هایتک در سال های گذشته، سپرده های سیلیکون ولی بالا رفت و این بانک آن سپرده هارا در بخش هایی مانند اوراق مسکن وارد کرد اما با بالارفتن نرخ بهره، ارزش فعلی سرمایه گذاری های بانک ها در این زمینه ها کاسته شد بنابراین فروش این اوراق با ضررهای بالایی صورت گرفت و درپی عدم عدم انعکاس درست مشکل، مشتریان برای برداشت وجوه خود هجوم بردند تا جایی که بالای 40 میلیارد دلار سپرده از این بانک خارج و رکورد خروج سرمایه از بانک ها شکسته شد. در ادامه این بحران سیگنیچر بانک نیز به واسطه مشکلات خود دچار فروپاشی شد و شعبه بانک سیلیکون ولی در بریتانیا به قیمت 1 پوند به بانک اچ اس بی فروخته شد.

سرافرازی همچنین خاطرنشان کرد: اقدامی که دولت آمریکا این بود که اعلام کرد همه سپرده های بانک های دچار مشکل تضمین می شود. البته باید توجه داشت پول این ضمانت از حق اشتراکی که بانک ها به بیمه پرداخته بودند، تامین می شود یعنی از جیب مالیات دهندگان آمریکایی، هزینه ای پرداخت نمی شود. هرچند یک گروهی از کارشناسان می گویند درست است بانک ها در این زمینه پولی از مالیات دهندگان نمی گیرند اما همان حق اشتراکاتی که به بیمه ها پرداخت می کنند از ناحیه سرشکن هزینه های آن بر حساب مشتریان خود تامین شده است. اقدام دیگر دولت این بود که بایدن اعلام کرد صاحبان و سهام داران بانک های دارای مشکل نمی توانند سود و منفعتی برای خود متصور شوند.

این کارشناس افزود: درست است که تا این لحظه شاهد بحرانی نظیر بحران سال 2008 نبوده ایم اما ذهنیت جامعه جهانی و جامعه آمریکا زنگ خطر را درک کرده است. در کل می توان گفت اقدامات با اعتماد به نفس بالایی از سوی سیاست گذاران اقتصادی صورت گرفته است اما این اعتماد به نفس در بخش های متوسط آمریکا وجود ندارد چون آنها انتظار دارند نرخ بهره بالاتر نرود درصورتیکه فدرال رزرو اولویت خود را بر مبارزه تورم و افزایش نرخ بهره گذاشته و به نظر نمی رسد از تصمیمات خود عقب نشینی کند.

وی در پایان با اشاره به موضوعات مهم نظام بانکداری آمریکا گفت: مشکلات داخلی بانک سیلیکون ولی  به عنوان عامل اصلی مطرح است اما انعکاس آن در شبکه های اجتماعی و دخالت های ذینفعانی مانند صاحب مجموعه معروف  pay pall  موضوع را حادتر کرد. از این جهت نقش شبکه های اجتماعی در پدیدآمدن مشکلات این چنینی را نباید نادیده گرفت.