۱۷ شهریور ماه یادآور سالگرد واقعه خونین جمعه سیاه شهریور سال ۵۷ در تهران است که یکی از نقاط عطف تاریخ انقلاب اسلامی به شمار میرود.
به گزارش جماران از روابط عمومی و امور بینالملل کتابخانه مجلس، ۱۷ شهریور ماه یادآور سالگرد واقعه خونین جمعه سیاه شهریور سال ۵۷ در تهران است که یکی از نقاط عطف تاریخ انقلاب اسلامی به شمار میرود. در این رویداد صدها نفر از مردم معترض تهران در صبح روز جمعه ۱۷ شهریور ماه در میدان ژاله تهران هدف اصابت گلوله نیروهای نظامی قرار گرفتند.
در سال ۱۳۵۷ اعتراضات مردمی علیه حکومت پهلوی به اوج خود رسید. رویداد هایی مانند واقعه آتش سوزی سینما رکس آبادان، فوت مشکوک آیت الله مصطفی خمینی و برگزاری جشن هنر شیراز مصادف با ماه رمضان، به نارضایتیهای عمومی دامن زد.
در روز ۱۳ شهریور ماه مصادف با عید سعید فطر، راهپیمایی گسترده ای در تهران شکل گرفت که در ادامه سبب تظاهرات ضد حکومتی در روزهای بعد شد. در روز ۱۶ شهریور ماه بخش گسترده ای از بازار تعطیل شد و جمعیت معترض در خیابان ها چنان بود که به باور برخی بزرگترین تظاهرات ضد حکومتی تا آن زمان را رقم زد. پس از پایان راهپیمایی ۱۶ شهریور آیت الله سید محمد بهشتی اعلام کرد که روز ۱۷ شهریور ماه از طرف جامعه روحانیت تظاهرات دیگری برگزار خواهد شد و خبر تجمع در میدان ژاله تهران، میان مردم پخش شد.
اعلام آمادگی مردم برای ادامه تظاهرات در روزهای بعد و نگرانی رژیم از گسترش ناآرامیها سبب شد تا در ساعت ۸ شب روز پنجشنبه ۱۶ شهریور ماه شورای امنیت ملی کشور جلسه ای تشکیل داده و با موافقت شاه در تهران و یازده شهر دیگر حکومت نظامی اعلام شود. حکومت نظامی ساعت ۶ صبح روز جمعه ۱۷ شهریور اعلام و تجمع بیش از ۲ نفر ممنوع اعلام شد، اما بسیاری از مردم تهران بدون اطلاع از این امر، در صبحگاه جمعه از خانه ها خارج شده و به سمت میدان ژاله حرکت کردند. در ساعت ۷.۳۰ صبح میدان پر از جمعیتی بود که در محاصره مأموران امنیتی و نظامی قرار داشتند. مأموران که از شب قبل در میادین شهر مستقر شده و در آماده باش بودند، پس از چند بار اخطار و عدم موفقیت در پراکنده کردن جمعیت، مردم را به رگبار گلوله بستند و در این واقعه خونین صدها نفر شهید و مجروح شدند.
پس از پیروزی انقلاب اسلامی بنیاد شهید انقلاب اسلامی تعداد شهدای واقعه ۱۷ شهریور را ۹۳ نفر عنوان کرد. این روز به جمعه سیاه شهرت یافت و میدان ژاله به میدان شهدا تغییر نام یافت. واقعه ۱۷ شهریور به نقطه عطفی در مبارزات انقلاب اسلامی تبدیل شده و سبب تزلزل بیشتر حکومت پهلوی گردید.
به همین مناسبت منتخبی از مجموعه پوسترهای انقلاب درباره این واقعه موجود در آرشیو مرکز اسناد کتابخانه مجلس شورای اسلامی به نظر علاقه مندان می رسد. این پوستر ها که در اوج دوران انقلاب و سال های ابتدایی آن توسط نهاد ها و گروه های مختلف نظیر سازمان جوانان مسلمان، سازمان انجمن های اسلامی، سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، حزب جمهوری اسلامی ایران، وزارت ارشاد اسلامی، مرکز اسلامی مطالعات هنری و فیلم سازی، انجمن اسلامی نیروی هوایی، دانشجویان مسلمان پیرو خط امام و... طراحی و منتشر شدهاند، نشان از عمق تاثیرگذاری این رویداد و اهمیت آن در روند پیروزی انقلاب اسلامی دارند.
تهیه و تنظیم: شقایق غنیان (کارشناس مرکز اسناد کتابخانه مجلس شورای اسلامی)
