در چند روز آینده آژانس گزارش خود را درباره برجام منتشر خواهد کرد که نتیجه این گزارش می تواند به تنش دیگری میان رئیس جمهور آمریکا و اطرافیان او منتهی شود.
به گزارش پایگاه اطلاع رسانی و خبری جماران، روزنامه نیویورک تایمز در گزارشی نوشت: طی چند روز آینده ناظران بین المللی گزارش بازرسی خود از تاسیسات هسته ای ایران را به دولت های سراسر جهان ارسال می کنند و زنجیره ای از حوادث را رقم بزند که منجر به درگیری دیگری بین «دونالد ترامپ» و جمهوری خواهان کنگره و یا حتی مشاوران ارشد وی می شود.
کارشناسان می گویند که در زبان خشک و بسیار فنی، گزارش آژانس بین المللی انرژی هسته ای احتمالا نشان می دهد که ایران عمدتا به توافق هسته ای 2015 پایبند بوده است. و این جایی است که مشکلات برای دولت ترامپ آغاز می شود.
مهم نیست که گزارش بازرسی چه می گوید. ترامپ اعلام کرده است که تا ماه اکتبر انتظار دارد مشخص کند که ایران این قرارداد را نقض می کند. او در اواخر ماه ژوئیه افزود: «اگر به من بود، 180 روز پیش عدم پایبندی ایران را اعلام می کردم.»
چنین اعلامیه ای می تواند توافق هسته ای را متوقف کند. ترامپ، که این قرارداد را یک امتیاز بزرگ برای ایران اعلام کرده است، می تواند این توافق را پاره کند و تحریم ها علیه ایران را بار دیگر اعمال کند.
سناتورهای جمهوری خواه از تلاش رئیس جمهور برای لغو این توافق ابراز نارضایتی کرده اند و مشاوران امنیتی اش به وی توصیه می کنند که آن را حفظ کند، اما کاخ سفید توجه جدی به جایگزینی هایی برای این توافق دارد. دولت ترامپ به عنوان یک گزینه پیش رو می تواند اعلام کند که ایران این توافق را نقض می کند اما بگوید که آمریکا قصد دارد آن را در حال حاضر حفظ کند و تحریم ها را مجددا اعمال نکند.
در سایه این گزینه، کنگره پس از آن 60 روز فرصت خواهد داشت تا تصمیم بگیرد که آیا مجددا تحریم های هسته ای را اعمال کند یا خیر؛ وضعیتی که بسیاری از جمهوری خواهان در مجلس نمایندگان به رغم مخالفت هایشا در دو سال پیش، دیگر تمایلی به مواجهه با آن ندارند.
سناتور «باب کورکر» نماینده جمهوری خواه در ایالت «تنسی» و رئیس کمیته روابط خارجی که مخالفت جمهوری خواهان در مجلس سنای آمریکا علیه برجام را در سال 2015 رهبری می کرد، گفت: اخیرا به ترامپ هشدار داده است که پاره کردن برجام می تواند یک بحران خودساخته ایجاد کند.
تماس با بیش از 20 نفر از سناتورهای مخالف این توافق نشان داد که تعداد کمی تمایل دارند مواضع خود را علنی اعلام کنند. برخی از گروه ها نیز که زمانی مخالف این توافق بودند، اکنون سکوت اختیار کرده اند.
سخنگوی کمیته امور عمومی اسرائیل-آمریکا، که در سال 2015 کارزار تبلیغاتی بزرگی علیه برجام راه اندازی کرده بود، حاضر به پاسخگویی به سوالاتی درمورد اینکه آیا این سازمان اکنون خواستار لغو برجام شده است یا خیر، نیست. «مارک دووویتز» مدیر اجرایی بنیاد دفاع از دموکراسی، یکی دیگر از گروه هایی که به دنبال شکست برجام بود، گفت که او نمی خواهد که این توافق لغو شود.
سناتور «ریچارد جی دوربین» نماینده دموکرات ایالت «ایلینوی» که تلاش برای حفظ این توافق را در سال 2015 رهبری می کرد، سیاستی را که در اطراف آن بود را با لایحه اوباماکر مقایسه کرده است. او در مصاحبه ای گفت: «این وضعیت دیگری است که به محض ورود آن به صحن سنا، تمامی شعارهای تبلیغاتی داغ فروکش می کند.
با این حال برخی از مخالفان این پیمان همچنان مشتاق هستند تا آن را لغو کنند. سناتور «تام کاتون» نماینده ایالت «آرکانزاس» اخیرا گفته است: «من فکر نمی کنم که ما از این توافق سود زیادی ببریم، بنابراین لغو آن، مرا تا آن حد آزرده خاطر نخواهد کرد.»
دولت ترامپ در حال بررسی سیاست های این کشور در قبال ایران است. ترامپ در اواسط ماه ژوئیه پایبندی ایران را به برجام تایید کرد اما به تیم امنیتی خود هشدار داد که این کار را ادامه نخواهد داد.
مقامات دولت ترامپ آن زمان تایید کردند که آنها تمایل به حفظ برجام اما اعمال تحریم های جدید علیه ایران به بهانه (با ادعای)حمایت از تروریسم و فعالیت های بی ثبات کننده دارند. در عین حال شماری از مشاوران ارشد امنیت ملی ترامپ - از جمله «رکس تیلرسون» وزیر خارجه، «جیم ماتیس» وزیر دفاع، «هربرت مک مستر» مشاور امنیت ملی و «جوزف دانفورد جونیور» رئیس ستاد مشترک ارتش - از وی درخواست کرده اند این توافق را حفظ کند.
دیگر طرفین توافق هسته ای، از جمله انگلیس، چین، فرانسه، روسیه و آلمان، مشخص کرده اند که معتقدند که این توافق نتیجه داده و برخی از آنها طی هفته های اخیر نمایندگانی را به مجلس آمریکا فرستاده اند تا در مورد خروج از برجام هشدار دهند و تاکید کنند که این کار آمریکا را منزوی خواهد کرد.
وابستگی اروپا به این توافق، برخی از مخالفانش را به تلاش برای ایجاد شرایطی سوق داده که خروج ایرانیان از برجام را منجر می شود. پس از آنکه دولت ترامپ تحریم های جدیدی را به بهانه آزمایش موشک بالستیک علیه ایران اعمال کرد، «محمد جواد ظریف» وزیر خارجه ایران در مصاحبه ای در ماه ژوئیه گفت که این تحریم ها ناقض برجام است. اخیرا «حسن روحانی» رئیس جمهور ایران هم گفت که اگر دولت آمریکا تحریم های جدیدی را اعمال کند، برنامه هسته ای این کشور طی چند ساعت از سر گرفته خواهد شد.
«نیکی هالی» نماینده آمریکا در سازمان ملل روز چهارشنبه به مقر آژانس بین المللی انرژی اتمی در شهر «وین» اتریش رفت. این آژانس قرار است این هفته گزارش سه ماهه خود را در مورد پایبندی ایران به برجام منتشر کند. وزیر خارجه ایران در نامه ای به «یوکیا آمانو» مدیر کل آژانس بین المللی انرژی اتمی درباره تبعات منفی سفر یک مقام آمریکایی به وین بر اجرای برجام هشدار داده است.
دوبوویتز از بنیاد دفاع از دموکراسی، یکی از کسانی است که می خواهد دولت ترامپ به برجام پایبند بماند.
او گفت: «من با مقامات ارشد دولت هم عقیده ام و باید به دنبال راه سومی بود.»
دوبوویتز می گوید: «خروج ما از برجام به ایران اجازه می دهد نقش قربانی را بازی کند و اروپایی ها علیه آمریکا متحد شوند.»
اما «آرون دیوید میلر» تحلیلگر مسائل خاورمیانه و مذاکره کننده سابق وزارت خارجه، استراتژی دوبوویتز را «یک اسب تروا» دانسته که «این توافق را متوقف می کند.»
دوربین گفت که خروج از توافق بدون هیچ مدرکی مبنی بر اینکه ایران به طور جدی شرایط آن را نقض کرده، به اعتبار آمریکا در سراسر جهان آسیب می رساند و تنها تضمین می کند که کره شمالی از انجام مذاکرات مشابه برای پایان دادن به برنامه هسته ای خود امتناع خواهد ورزید.
دوربین گفت: «اگر رئیس جمهور این کار را بدون هیچ گونه شواهدی از نقض برجام انجام دهد، اعتبار آمریکا را نه تنها در قبال ایران، بلکه در قبال کره شمالی و هر چیز دیگری زیر سوال می برد. این کار نمی تواند همراستا با منافع آمریکا باشد.»
