تنش عربستان و قطر سبب جهت گیری های مختلفی در میان کشورهای منطقه شده است. در این بین، ترکیه در تلاش برای دستیابی به موقعیتی است که بتواند از آب گل آلود ماهی بگیرد و نقش خود را در منطقه به سایر بازیگران گوشزد کند.
به گزارش پایگاه اطلاع رسانی و خبری جماران، خبرگزاری آلمان گزارش داد از زمان آغاز بحران در کشورهای حوزه خلیج فارس، ترکیه از دوحه حمایت کرده و تلاش کرده به عربستان سعودی نشان دهد که قطر تنها نیست.
به دنبال بهار عربی هنوز توازن قدرت در خاورمیانه وجود ندارد و در همین راستا، ترکیه تلاش می کند در این بحبوحه برای خود جای پایی دست و پا کند.
در همین راستا هیاتی از ارتش ترکیه برای آماده سازی ایجاد یک پایگاه نظامی در قطر به این کشور رفته است.
ستاد مشترک ارتش ترکیه در بیانیه ای اعلام کرده اند که این هیات نظامی سه نفره برای بررسی اقدامات و هماهنگی های لازم به عنوان بخشی از آماده سازی ها برای ایجاد پایگاه نظامی و استقرار نیروهای ترکیه ای به قطر رفته است.
در این بیانیه آمده است: «در چارچوب اجرای توافق نامه استقرار ارتش ترکیه در خاک قطر که در تاریخ هفتم ژوئن در پارلمان کشور نیز تصویب شد، هیات 3 نفره نظامی برای انجام هماهنگی در این زمینه، به دوحه اعزام شده است.»
در این بیانیه همچنین آمده است: توافق نامه همکاری میان ترکیه و قطر درباره آموزش نظامی، صنعت دفاعی و استقرار نیروهای مسلح ترکیه در خاک قطر در تاریخ 15 ژوئن سال 2015 اجرایی شده است. پس از امضای این توافقنامه از اکتبر سال 2015 اقدامات برای استقرار نیروهای مسلح ترکیه در قطر شروع شد.
از سال 2015 تاکنون میان نیروهای مسلح ترکیه جهت شناسایی نیاز‌ها و اماکن استقرار نیروهای مسلح ترکیه به طور متقابل بازدید‌هایی صورت گرفته است.
ترکیه در حال ایجاد پایگاهی نظامی در قطر است که نخستین استقرار این چنینی در خاورمیانه محسوب می شود. پارلمان ترکیه هفتم ژوئن سال جاری میلادی قانونی را تصویب کرد که به نیروهای این کشور اجازه می دهد تا در پایگاه نظامی این کشور در قطر مستقر شوند.
توافق نظامی بین ترکیه و قطر شامل طرح های آموزشی است، اما به ترتیبی که این توافقنامه به جامعه بین المللی معرفی شده است، علامت واضح حمایت از قطر است. این اقدام یک پیام صریح و روشن است. این حمایت حاکی از آن است که: «اگر در پی راه هایی برای فشار بر قطر به غیر از طرق راه های دیپلماتیک باشید، بدانید که قطر تنها نیست.»
«مولود چاووش اوغلو» وزیر خارجه ترکیه نیز امروز راهی دوحه می شود.
چاووش اوغلو گفت: «نخست به قطر خواهم رفت و اگر برنامه آماده شود به عربستان نیز سفر خواهم نمود. آگاهی از نظرات دولت عربستان در این خصوص مفید خواهد بود. نحوه ارائه کمک به این مسئله را مورد ارزیابی قرار خواهیم داد. بر این باورم که انجام مذاکره و دیدار از محل ثمربخش است.»
روز گذشته چاووش اوغلو در کنفرانس مشترک مطبوعاتی با «آلائین آئیمه نیامیتوه» همتای برونئیایی اش در مورد قطع روابط برخی از کشورهای عربی با قطر و بروز بحران در پی آن سخن گفت و تصریح کرد که برای حل این بحران اقدامات دیپلماتیک را آغاز کرده اند.
چاووش اوغلو با بیان اینکه «رجب طیب اردوغان» رئیس جمهور ترکیه با شمار زیادی از رهبران جهان به صورت تلفنی گفتگو کرده است، افزود که «بینالی ییلدیریم» نخست وزیر ترکیه گفتگوهای متعددی با مخاطبین خود داشته و نظرات ترکیه را در این خصوص به آنها ابراز داشته است.
وی تصریح کرد که خود وی نیز تماس های متعددی با نهادهای بین المللی برقرار کرده و خصوصا با «آنتونیو گوترش» دبیرکل سازمان ملل متحد و نیز شمار زیادی از وزرای خارجه کشورها گفتگو داشته است.
«فکرت اوزر» سفیر ترکیه در دوحه نیز گفته است: تلاش های ترکیه برای آغاز سازوکارهای مرتبط با حل بحران قطر همچنان ادامه دارد.
وی افزود: «ترکیه از روز اول آغاز بحران آماده کمک به حل و فصل آن بوده است. عربستان سعودی با گفتن این موضوع که میانجی به غیر از کشورهای خلیج را قبول نداریم، این در را بست. اما ترکیه خواهان به کار افتادن سازوکارهای مفید و موثر برای حل مشکل است. رفتار برخی کشورهای عربی با قطر و بهانه های این رفتارها را قبول نداریم. ترکیه به همین دلیل نیز برای اینکه قطر تنها نماند در کنار آن ایستاد.»
رجب طیب اردوغان نیز در سخنانی در جمع فراکسیون حزب عدالت و توسعه در مجلس ترکیه در انتقاد مستقیم از عربستان گفته است: «تحولات قطر و اقداماتی که علیه قطر و شهروندان قطری انجام شده، نشان دهنده حرکاتی نادرست است. تحریم مردم یک کشور از مواد غذایی گرفته تا تجارت و عبادتشان، به هیچ وجه حرکتی انسانی و اسلامی نیست.»
اردوغان افزود: «علیه یک کشور حکم اعدام صادر شده است. به نظر من، عربستان باید این کار را پایان دهد و به گام هایی که باید در این مورد برداشته شود، اولویت بدهد.»
روابط بین قطر و ترکیه در 10 سال گذشته یک گرایش مثبت داشته است. هر دو کشور سرمایه گذاری مشترک داشته و توافقاتی در بخش آموزش نظامی امضا کرده اند. با این حال، هرگاه به سرمایه گذاری مستقیم خارجی در ترکیه نگاهی انداخته شود، امارات متحد عربی بیشترین سهم را در بین کشورهای منطقه در این بخش دارد. بنابراین به نظر می رسد علاه بر مانور نظامی، ترکیه در بخش اقتصادی نیز علیه امارات متحد عربی ایستاده است که متعلق به جبهه ضد قطر عربستان سعودی در بحران جاری می باشد.
این حقیقت دارد که قطر در ترکیه به شکل چشمگیری سرمایه گذاری کرده است و این توانایی را دارد تا بیشتر سرمایه گذاری کند، اما این مناسبات اقتصادی نمی تواند حمایت ترکیه از قطر را به خودی خود توضیح دهد.
ترکیه بسیار به قطر وابسته است. وقتی که پای موضوعات منطقه ای در میان می آید، هرگاه قطر از این تصویر حذف گردد، این امر می تواند ترکیه را منزوی کند. شاید به همین دلیل است که ترکیه نمی خواهد هیچگاه قطر را از دست بدهد.
این اقدامات ترکیه در بحبوحه تنش های منطقه ای میان دوحه و چندین کشور حوزه خلیج فارس صورت می گیرد. ترکیه یکی از متحدان اصلی قطر و همچنین میزبان بزرگترین پایگاه هوایی آمریکا در خاورمیانه موسوم به «اینجرلیک» است.
