بند مهمتر در کنفرانس مطبوعاتی مشترک پوتین و اردوغان پس از پایان نشست سران روسیه و ترکیه در مسکو بر زبان رئیس جمهور روسیه جاری شد که تأکید کرد توافق دو رئیس جمهور بر سر از بین بردن گروه های ترویستی در ادلب نهایی است.
به گزارش جماران، عبدالباری عطوان نویسنده و تحلیلگر مشهور عرب در تحلیلی در روزنامه فرامنطقه ای رأی الیوم نوشت: «رجب طیب اردوغان» رئیس جمهور ترکیه برای مقابله با بزرگترین تهدیدی که اکنون با آن مواجه است به سامانه موشکی«اس400» یا هواپیماهای«سوخو57» که پیشرفته ترین هواپیماها در زرادخانه نظامی روسیه هستند، نیازی ندارد بلکه به تصمیم های سیاسی انعطاف پذیر و شجاعانه نیاز دارد؛ تصمیم هایی که هفت سال در اتخاذ آنها بنابر دلایلی که مجالی برای ذکرشان در اینجا نیست، تردید کرد.
بیشتر توضیح می دهیم و می گوییم که تجسد واضح تر و بزرگتر این خطر در تظاهراتی نمایان شد که بیش از ده ها هزار تن از ساکنان شهر«ادلب» در مقابل گذرگاه«باب الهوی» در مرزهای ترکیه در دو روز پیش برگزار کردند و تلاش کردند به گذرگاه حمله کنند و از آن جا به عمق ترکیه برای فرار از حملات هوایی مشترک روسیه و سوریه به شهر ادلب و در اعتراض به کم کاری نظامی و سیاسی ترکیه در متوقف کردن آن بروند.
عنوان برجسته پیامی که تظاهرکنندگان می خواستند به آنکارا و خود اردوغان رئیس جمهور ترکیه بفرستند این است که در روابط ترکیه و همپیمایان سوری مخالف دولت سوریه شکافی به وجود آمده در حال گسترش است زیرا همه امید این مخالفان به ترکیه و گروه به اصطلاح دوستان سوریه به رهبری آمریکا برای تغییر نظام حاکم بر سوریه به مانند آن چه در لیبی و عراق رخ داد باد هوا شده است و کارشان به این پایان فاجعه بار رسیده است.
خطرت این اعتراض ها همزمانی شان با اعتراض های مشابه ولی با حجم کوچک تر است که در برخی مناطق شهر«استانبول» پایتخت اقتصادی و اسلامی ترکیه برگزار شد. تظاهراتی که در اعتراض به کوچاندن اجباری و اخراج پناهندگان سوری برگزار شد؛ پناهندگانی که در استانبول مقیم شدند و فروشگاه های تجاری و رستوران ها افتتاح کردند اما اکنون دولت قصد دارد آنها را تخلیه و به شهرهایی از ترکیه بازگرداند که نام شان در آن جا ثبت شده و کارت های حمایت آن شهرها را دارند.
دولت ترکیه به خواسته معترضان سوری ساکن شهر ادلب در مقابل گذرگاه باب الهوی تن نمی دهد و مرزها را برای عبور صدها هزار پناهنده جدید باز نمی کند زیرا به خوبی می داند که ده ها هزار فرد مسلح در میان این پناهندگان خواهند بود که به شدت از ترکیه و شخص اردوغان رئیس جمهورش عصبانی هستند زیرا وی را متهم می کنند که پشت آنها و پروژه سیاسی شان را خالی کرد و از آنها در پناهگاه امن شان یا به عبارتی دیگر در «کشور کوچک شان» یعنی شهر ادلب که در چارچوب تفاهم هایی که ترکیه هم در آنها دست داشت از مناطق مختلف سوریه سوار بر اتوبوس های سبز شده به آن کوچ کردند،حمایت نکرد.
ترکیه دیگر گذرگاهی برای سوریه به شمار نمی رود چه برای افراد مسلح به سمت اراضی سوریه برای جنگ در صفوف گروه های مسلح و سازمان های تروریستی سلفی برای براندازی نظام حاکم و چه در جهت برعکس برای لشکرکشی مسالمت آمیز به اروپا و استقرار در ترکیه برای «خستگی در کردن». همه پناهندگان سوری یا غیر سوری که به مرزها یورش می برند نیز مدتی طولانی در اراضی ترکیه اقامت می کنند و به تجمع هایی ملحق می شوند که 3.5 میلیون پناهنده را در بر می گیرند؛ پناهندگانی که تبدیل به بار امنیتی، اجتماعی و سیاسی بر دوش حزب«عدالت و توسعه» و دولت این حزب شده اند و محبوبیت سیاسی و مردمی اردوغان رهبر این حزب را کم کردند.
آقای«مولود چاووش اوغلو» وزیر خارجه ترکیه همین دیروز گفت 200 هزار نفر به سمت مرزهای ترکیه که به شدت بسته شده است رسیدند و چه بسا دو میلیون نفر دیگر نیز همین کار را بکنند و اگر در ادلب توافق آتش بس برقرار نشود این پناهندگان موانع را با زور می شکنند و از آنها عبور می کنند.
«ولادیمیر پوتین» رئیس جمهور روسیه به سرعت برای نجات «اردوغان» همپیمانش شتافت و آتش بس اعلام کرد و دولت سوریه نیز با این توافقنامه بامداد روز شنبه موافقت کرد ولی هنوز مشخص نیست که این آتش بس موقتی است یا دائمی و اقدامات پس از آن نیز به ویژه توسط ترکیه نیز مشخص نیست.
بی تردید این آتش بس که دومین آتش بس در یک ماه است، موقتی است تا به اردوغان فرصت دوباره ای برای اجرای تفاهم هایی داده شود که در نشست دوجانبه(با پوتین) در مسکو رسیده شد و مهمترین آنها از بین بردن گروه های ترویستی و به طور مشخص گروه جبهه النصره و همپیمانانش است.
حمله هوایی هواپیماهای آمریکایی به جنوب استان ادلب در روز شنبه که تجمع رهبران گروه جبهه النصره و گروه «حراس الدین» را هدف قرار داد چه بسا بهای فوری این آتش بس است که از جیب آمریکایی ها و با توافق آنکار پرداخت شده است تا از هر گونه فشار و در تنگنا قرار دادن طرف ترک اجتناب شود و اقدامی برای بستر سازی جهت اجرای توافقنامه ایجاد منطقه امن به شمار می رود که در شرق فرات بر سر آن توافق شده است.
هنوز مشخص نیست که «ابو محد الجولانی» رهبر گروه جبهه النصره در این نشست حضور داشته است و از جمله چهل کشته ای است که در بمباران کشته شدند یا نه؟
پرسش بسیار مهم تر نیز این است که کدام طرف اطلاعات جاسوسی درباره مکان این نشست به ائتلاف آمریکایی داد که عملیات هدف قرار دادن و بمباران اش را در این زمان بخصوص یعنی آغاز آتش بس را تسهیل کرد و بعید نمی دانیم که یک طرف«دوست» این اطلاعات بسیار سری را به طرف آمریکایی داده است.
بند مهمتر در کنفرانس مطبوعاتی مشترک پوتین و اردوغان پس از پایان نشست سران روسیه و ترکیه در مسکو بر زبان رئیس جمهور روسیه جاری شد که تأکید کرد توافق دو رئیس جمهور بر سر از بین بردن گروه های ترویستی در ادلب نهایی است.
حالا آیا این حمله هوایی یا موشکی آمریکا به نشست رهبران النصره و همپیمانانش نقطه آغاز و هماهنگی با طرف روسی و ترک است و اقدامات بعدی ترکیه در این زمینه چیست؟ آیا این هشدار قاطعی به این گروه ها درباره اینکه دو گزینه فقط پیش روی آنهاست: یا تسلیم یا کشته شدن؟آیا دو طرف سوری و روسی در روزها و هفته های آینده در موضع تماشاگر باقی می مانند و تا چه زمانی؟
روزهای آینده به این پرسش ها پاسخ می دهد با تأکید بر اینکه پوتین اکنون سکان حوادث را به دست گرفته است و اوست که در نهایت همه چیز را مشخص می کند و آن چه در پیش است بزرگتر است.
