بی تردید توافقی سری میان اردوغان و پوتین در این زمینه صورت گرفته است که حداقل در ماه های آینده پیش رو اعلام نمی شود.
به گزارش پایگاه اطلاع رسانی و خبری جماران، «عبدالباری عطوان» نویسنده و تحلیلگر مشهور عرب در تحلیلی در روزنامه فرامنطقه ای رأی الیوم نوشت:تأکید «سرگئی شویگو» وزیر دفاع روسیه بر اینکه عملیات نظامی در «ادلب» سوریه صورت نمی گیرد که در پایان مذاکرات سران میان «ولادیمیر پوتین» رئیس جمهور روسیه و «رجب طیب اردوغان» همتای ترک وی به مدت چهار ساعت و نیم در تفرجگاه «سوچی»اعلام شد بارزترین نتیجه ای است که به آن رسیدند و این یعنی طرف روس با آتش بس درخواستی اردوغان طی نشست سه جانبه سران در تهران در ورز جمعه 7سپتامبر کنونی که با مخالفت روسای جمهور روسیه و ایران مواجه شد ،موافقت کرده است و نیز از وقوع فاجعه انسانی حداقل در حال حاضر اجتناب شده است.
چند پرسش وجود دارند که به دنبال پاسخ درباره چندین مساله هستند که پشت درهای بسته درباره آنها رایزنی شد:
اول: هدف از ایجاد منطقه عاری از سلاح که درباره آن به عمق 20 کیلومتر در مرزهای تماس میان نیروهای ارتش سوریه و گروه های مسلح توافق شد چیست و چه کسی در آن مستقر می شود؟ آیا هدف از ایجاد آن تجمیع غیرنظامیان ساکن شهر ادلب به منظور دور کردن آنها از درگیری ها در آینده است؟ یا تجمیع گروه های مسلح به شکل موقت در نواری کوچک است؟
دوم: بهایی که روس ها از ترک ها در مقابل پذیرش تأخیر در حمله نظامی دریافت کردند، چیست؟
سوم: سرنوشت گروه هیأت تحریر الشام یا همان جبهه النصره و گروه های سلفی دیگر همپیمان النصره چه می شود؟ آیا نیروهای ترکیه با آنها به لحاظ نظامی تعامل می کنند به عبارتی دیگر پاک سازی شان را به عهده می گیرند؟
چهارم: مدت زمان و عمر منطقه عاری از سلاح چقدر است و چه زمانی به حاکمیت سوریه باز می گردد؟ آیا در سایه حفاظت گشتی های نظامی روسیه و ترکیه و به دور از نیروهای ارتش عربی سوریه باقی می ماند؟
پنجم: چرا پس از پایان اظهارات پوتین و اردوغان در کنفرانس خبری که محدود به فاش کردن مساله منطقه عاری از سلاح شد به خبرنگاران حاضر در کنفرانس خبری اجازه داده نشد تا از رؤسای جمهور روسیه و ترکیه سووال بکنند؟
ششم: تبادل یاداشت تفاهم که وزرای دفاع روسیه و ترکیه درباره ادلب امضا کردند و بندهای این یادداشت تفاهم چیست و نقشه راهی که تعهدات دو طرف را مشخص می کند نیز چیست؟
هفتم: اردوغان رئیس جمهور ترکیه دم از برقراری روابط با همسایگان بر اساس حسن همجواری زد حالا این همسایه ها چه کسانی هستند و روابط حسن همجواری چگونه خواهد بود آیا منظورش از همسایه ها همسایه های سوری یا ایرانی یا هر دو با هم است؟
ما در این روزنامه تلاش های زیادی برای یافتن پاسخ به بیشتر این پرسش ها یا همه آنها انجام دادیم و از طریق تماس با منابع مان در ترکیه، سوریه و روسیه موفق شدیم که به چیزهایی دست پیدا کنیم که می توان حاصل آن را در مسائل اولیه و فوری که در پایین می آید، خلاصه کنیم:
اول: خروج همه افراد مسلح از ادلب به سمت نوار مرزی تنگ به عمق ده کیلومتر در طول مرزهای ادلب با ترکیه و خروج کامل شان از شهر ادلب.
دوم: بازگشت حاکمیت شهر ادلب با توافق ترکیه و روسیه به دولت سوریه.
سوم:چشم پوشی طرف روس به طور کلی از هر گونه همکاری یا هماهنگی با کردهای داخل سوریه یا خارج از آن برای برآورده کردن خواسته ترکیه.
چهارم: توافق روسیه و آمریکا بر خروج افراد مسلح سوری از پایگاه «التنف» در جنوب شرق سوریه به ادلب و به طور مشخص به نوار مرزی تنگ یاد شده و منحل کردن پایگاه آمریکایی«الرکبان».
پنجم: خروج همه سلاح های سنگین از ادلب و ارائه تعهد واضح در این زمینه توسط ترکیه.
ششم: دادن مهلت به اردوغان رئیس جمهور ترکیه تا نهم دسامبر برای عمل کردن به تعهداتش در این زمینه و در صورتی که در این ماموریت شکست بخورد راه حل نظامی یعنی حمله به ادلب جایگزین می شود.
هفتم: یک مساله باقی می ماند که نیازمند روشن شدن است و آن اینکه پس از تجمیع افراد مسلح در نوار مرزی تنگ و دوری شان از جهادی های سلفی چه اتفاقی می افتد؟ آیا در مرحله بعد پاکسازی می شوند؟ یا آن که این جهادی ها به ویژه ترکمن ها در ترکیه جا داده می شوند و آیا خارجی ها تحویل داده می شوند یعنی آنهایی که از اروپا ، کشورهای حاشیه خلیج فارس ، جمهوری های مسلمان نشین روسیه و اویغور ها(چینی ها) به سوریه آمده اند به کشورهای شان تحویل داده می شوند؟
بی تردید توافقی سری میان اردوغان و پوتین در این زمینه صورت گرفته است که حداقل در ماه های آینده پیش رو اعلام نمی شود.
تماس ها با دمشق و تهران توسط رهبران روسیه برای تشریح توافق و بندهای آن بلافاصله پس از پایان کنفرانس خبری رهبران دو کشور آغاز شده است و تعجب نمی کنیم که اگر برخی از بندهای توافق در روزهای آینده به بیرون درز کند. اکنون مهم این است که توافق روسیه و ترکیه از وقوع فاجعه انسانی و خونریزی هر چند به شکل موقت جلوگیری کرد یا آن را به تأخیر انداخت و این اتفاق خوبی است که مستحق تقدیر است اما تا کی این وضعیت ادامه پیدا می کند؟ الله اعلم.
