روزگاری ساحل‌نشینان خلیج فارس در استان بوشهر سفره روزانه خود را از دریا و صید آبزیان رنگین می‌کردند و ماهی و میگو قوت غالب مردم این منطقه بود و کمتر کسی سراغ مواد غذایی دیگر می‌رفت، حتی مسافران جنوب نیز بیشتر به قصد صرف غذاهای دریایی به این منطقه سفر می‌کردند.
اما امروز گرانی قیمت ماهی بندرنشیان بوشهری و صیادان را به جایی رسانده که ناچارند به جای غذای اصلی خود (ماهی و میگو) از دیگر مواد پروتئینی نظیر مرغ استفاده کنند و دیگر از بوی قلیه ماهی که روزهای تعطیل همه خانواده را دور هم جمع می‌کرد، خبری نیست.
یزافان که از قبل، صیادان و لنج‌های آنان را اجاره کرده‌اند، در نخستین دقایق پهلوگیری شناورهای ماهیگیری در اسکله‌ها کامیون‌های سردخانه‌دار را به استقبال آنان می‌فرستند و صیادان و صاحبان شناورها یکجا هر چه ماهی و دیگر آبزیان را صید کرده‌اند به این کامیون‌ها برای انتقال به استان‌های دیگر یا شرکت‌های فرآوری و صادراتی تحویل میدهند.
برخی قایق‌ها و لنج‌ها که خود بطور مستقیم اقدام به فروش صید به مغازه‌داران می‌کنند، برای تامین هزینه‌های بالای عملیات صیادی و پرداخت اقساط وام‌هایی که برای خرید ادوات صید گرفته‌اند، ناچار به افزایش قیمت محصولات خود هستند.
امروز خرید ماهی‌های با کیفیت از جمله شیر، قباد، حلوا، سنگ‌سر، سرخو، همام، شوریده و غیره به دلیل قیمت بالا در توان همه خانواده‌های بوشهری نیست و بیشتر مردم این بندر به سمت ماهیان ضمن صید که ریز و مخلوط هستند و کیفیت پایین و قیمت کمتری دارند، می‌روند.
هم اکنون که با توجه به تغییر آب و هوایی فصل فراوانی ماهی در استان بوشهر است، قیمت یک کیلوگرم ماهی شیر براساس سایز آن بین 37 تا 50، شوریده 60 تا 70 و سرخو 120 هزار تومان و ماهی‌های درجه 3 نظیر جش 27، سبیتی 30 و حلوا سیاه 20 هزار تومان است.
ماهی غذای لاکچری شده‌است
شهروند بوشهری گفت: شرایط اقتصادی و گرانی و تورم باعث شده تا سفره مردم کوچکتر و به دلیل آنکه مردم توان خرید بسیاری از اقلام غذایی را ندارند، سفره آنان هر روز از یک غذای اصلی خالی شود.
کبری رستگار ادامه داد: تا چند سال پیش هر هفته 2 تا 3 نوبت ماهی در برنامه غذایی داشتیم اما امروز شاید هر ماه یکبار نیز نتوانیم به دلیل افزایش قیمت ماهی مصرف کنیم این درحالی است که آبزیان غذای اصلی مردم جنوب بوده‌است.
وی ادامه داد: این روزها افراد متمول و ثروتمند که بیشتر غیر بومی هم هستند می‌توانند ماهی و میگو بخرند و برای بیشتر مدرم بوشهر این غذاها به کالاهای لاکچری تبدیل شده‌است.
رستگار یادآورشد: سهم مردم بوشهر از دریا به عنوان سفرهای پر برکت تنها گرما و شرجی آن است و پیش از این که فصل صید میگو بود با توجه به قیمت آن که از 30 هزار تومان به بالا بود بسیاری از خانواده‌های متوسط بوشهری نتوانستند مایحتاج خود را تامین کنند و انتظار داشتیم همزمان با آغاز فصل صید ماهی بتوانیم از این ماده غذایی باارزش استفاده کنیم اما قیمت‌ها هر روز به بهانه‌های مختلفی بالا می‌رود.
دیگر شهروند بوشهری گفت: هرچند قیمت خرید ماهی هنوز نسبت به گوشت پایین‌تراست اما با حقوق و درآمد ما همخوانی ندارد و این امکان را نداریم که بتوانیم از این آبزی مفید استفاده کنیم.
علی‌اصغر رضایی اضافه کرد: مردم بوشهر توان خرید ماهی شیر کیلویی 50 هزار تومان و یا شوریده کیلو 70 هزار تومان را ندارند و بیشترین استفاده از این آبزیان را مسافران که همزمان با تغییر شرایط جوی به بوشهر سفر می‌کنند می‌برند و سفره مردم بوشهر همچنان ازماهی و میگو خالی است.
وی اظهار داشت: بیشتر ماهی بوشهر به دلیل کیفیت و طعم بسیار مطلوب آن بسته‌بندی و به شهرهای همجوار ارسال می‌شود و چیز زیادی به دست مردم نمی‌رسد.
یکی دیگر از شهروندان بوشهری در بازار ماهی فروشان حضور داشت گفت: امروز تهیه یک غذای دریایی به یک غذای پرخرج برای مردم این استان تبدیل شده که امکان تهیه آن برای همه وجود ندارد.
فاطمه هاشم‌زاده گفت: مردم بوشهر عادت به خوردن ماهی دارند اما امروز قیمت‌ها به صورتی است که می‌توانیم به‌صورت خیلی محدود اقدام به خرید ماهی کنیم.
وی اضافه کرد: ماهی یک وعده غذایی بسیار خوب و مفید اما گران است که بسیاری از خانواده‌ها امکان تهیه آن را ندارند و مردمانی که هفته‌ای3 تا 4 بار ماهی مصرف می‌کردند امروز همان ماهی یک بار هم با زحمت می‌توانند این فرآورده غذایی را تهیه کنند.
کاهش ذخایر عامل گرانی ماهی
یکی از صیادان اسکله جفره بوشهر گفت: در این فصل از سال صید ماهی شیر و قباد و بسیاری از ماهیان گرگوری ( نوعی وسیله صید ماهی) و کف‌زی از جمله "سبیتی" و "شوم" برای صیادان فراهم است اما بیشتر ماهیان و گونه‌های بومی این استان در خطر انقراض نسل قرار دارند که این یکی از مشکلات مهم جامعه صیادی است.
عبدالرسول غریبی افزود: پس از تخم‌ریزی ماهیان لاروها ( بچه ماهی‌ها)باید دوره رشد خود را طی کنند اما علاوه بر ورود آلایندگی‌های شهری و فاضلاب به دریا تلاش زیاد صیادی باعث کاهش ذخایر شده‌است.
غریبی اضافه کرد: در زمان حاضر به دلیل گرانی ادوات صید و کاهش ذخایر، پرداختن به حرفه صیادی دیگر صرفه اقتصادی ندارد و افراد برای تامین مخارج خود مجبورند تلاش صیادی را افزایش دهند که این کاربه ذخایر آسیب می‌رساند.
وی ادامه داد: امروز ذخایر دریایی جوابگوی تلاش‌های صیادی نیست و میزان تجدید پذیری آبزیان به دلیل کاهش ماهیان مولد بسیار کم است.
این صیاد گفت: امروز قیمت ماهی در شرایطی که با کمبود ذخیره صید روبرو هستیم و میزان صید نیز نسبت به گذشته انبوه نیست و صیادان با هزینه بیشتر و طی کردن راهی طولانی‌تر اقدام به دریاروی می‌کنند، زیاد نیست.
غریبی اضافه کرد: هرچند ممکن است کششی در بازار به دلیل قیمت نباشد اما قیمت ماهی نسبت به هزینه‌ای که برای صید آن می‌شود، مناسب است.
وی اظهار داشت: بیشتر ابزار صید و صیادی خارجی است و باید با هزینه ارزی بالا وارد شود این شرایط باعث می‌شود برای تامین بخشی از هزینه‌ها صادرات این محصولات انجام شود.
غریبی بیان کرد: صید سنتی یک روند مطلوب و مدیریت شده‌ای برای صید در این شرایط نیست و باید برنامه‌های بهتری در مدیریت صید اجرا شود.
وی یادآورشد: بتازگی قرار شده برای حفظ ذخایر و ایجاد فرصت برای رشد لارو ماهی بویژه در فصل تخم‌ریزی، صید و صیادی از بهمن تا اردیبهشت تعطیل شود اما بازهم این رویه خیلی تاثیرمحیطی روی آبزیان ندارد.
وقتی مرغ در سفره صیادان جای ماهی را می‌گیرد
یکی دیگر از ماهیگیران بوشهری گفت: بیشتر صیادان از نظر مالی توان تهیه ادوات صید و تامین هزینه‌های عملیات صیادی که بسیار بالا است را ندارند و به ناچار دست به دامن یزافان می‌شوند و با پیش فروش صید خود امکان دریاروی را فراهم می‌کنند.
احمد سالم پور افزود: برخی صیادان و صاحبان شناورهای صیادی نیز از قبل لنج خود را به شرکت‌ها یا واسطه‌ها که بیشتر غیر بومی هم هستند اجاره میدهند و بلافاصله پس از بازگشت از سفر دریایی صید خود را یکجا تحویل کامیون‌های سردخانه‌دار آنها میدهند و خود هیچ نقشی در فروش ماهی صید شده ندارند.
وی اضافه کرد: کمبود ذخایر آبزیان و گرانی ادوات و هزینه‌های هنگفت عملیات صیادی باعث شده تا ماهیگیران برای تامین هزینه‌ها و پرداخت اقساط وام‌های بانکی از مصرف ماهی صرف نظر کنند و صید خود را یکجا بفروشند.
سالم پور ادامه داد: با توجه به بالاتر بودن قیمت ماهی نسبت به دیگر مواد پروتئینی نظیر مرغ صیادان برای کسب درآمد و پرداخت بدهی‌ها و تامین هزینه‌ها ترجیح میدهند به جای ماهی و میگو که غذای اصلی آنها بوده مرغ مصرف کنند.
رنج صیادان در جیب یزافان
دبیرکنسرسیوم فانوس ماهیان گفت: بیشترین عامل گرانی ماهی در استان بوشهر وجود واسطه‌هاست که باید سازوکاری برای حل این مشکل ایجاد شود.
محمد آبخو اضافه کرد: در زمان حاضر صیادان برای گرفتن تسهیلات بانکی نیازمند وثیقه‌های سنگین هستند و با توجه به اینکه بیشتر آنان جوابگو نیستند، مجبورند این پول را از واسطه‌های این بخش بگیرند و در مقابل محصول خود را به آنها بفروشند.
وی اضافه کرد: همین امر باعث شده که امروز همه سود بخش صید و صیادی به جیب واسطه‌ها برود و با وجود اینکه بسیاری از مسئولان تمایل به انجام کارهایی برای شکستن قیمت دارند اما این طرح‌ها نتیجه‌ای نداشته است.
آبخو در باره تاثیر صادرات در قیمت ماهی گفت: در زمان حاضر بیشتر ماهیان حرام گوشت صادر می‌شود و با توجه به ارزان شدن دلار صادرات آبزیان درمقابل زحمتی که باید دراین بخش کشیده شود ارزش چندانی ندارد به همین دلیل رغبتی برای صادرات وجود ندارد.
وی تاکید کرد: در این فصل سال برداشت آبزیان خوب و کافی است اما صید شناورها بیشتر در سایر استان‌های کشور توزیع و بخش کمی از آن سهم مردم استان می‌شود.
این صیاد گفت: قیمت ماهی برای مصرف کننده در بازار واقعی نیست و مطابق قیمتی است که واسطه‌ها تعیین می‌کنند.
وی اضافه کرد: بانک‌ها با پرداخت وام‌های با بهره بالا و وجود واسطه‌ها کمر صیادان را شکسته و جیب مردم را خالی کرده‌است.
آبخو یادآور شد: امروز کسانی برای صید و صیادی تصمیم‌گیری می‌کنند که هیچ سرمایه‌گذاری در این بخش انجام ندادند و این ظلم به مردم و صیادانی است که از هر سفر دریایی غیر از خطر و رنج و مشقت ناشی از دریا چیز زیادی نصیب آنها نمی‌شود.
وی افزود: با توجه به تمایل مردم سایر استان‌ها به مصرف ماهی و قیمت مناسب‌تر آن نسبت به سایر فرآورده‌های پروتئینی دیگر، باعث شده قیمت ماهی به نسبت گذشته افزایش یابد.
ماهی‌های باکیفیت سهم بوشهری‌ها نیست
یکی از ماهی فروشان بوشهری گفت: ماهی در بازار زیاد است اما بیشتر فرآورده‌هایی که وارد بازار می‌شود مغازه داران بسته‌بندی و به استان‌های فارس، تهران، مشهد و اصفهان می‌فرستند.
سیدعلی حسینی افزود: بهترین ماهی استان بوشهر وارد بازار نمی‌شود و سهم قابل توجهی از صید صیادان سهم استان‌های دیگر است و جالب این است که به همان قیمت خارج استان، این محصولات در بازار بوشهر به فروش می‌رسند.
وی اضافه کرد: در این فصل سال ماهی به اندازه کافی وجود دارد مگر اینکه شرایط جوی نامناسب باشد که تنها در این شرایط است که صید ماهی با مشکل روبرو و عرضه کمتر می‌شود.
صنایع نفت وگاز باید خسارت نابودی ذخایر دریایی خلیج فارس را جبران کند
مدیرعامل اتحادیه شرکت‌های تعاونی صیادان استان بوشهر گفت: جامعه صیادی به عنوان کارآفرین یک چهارم جمعیت استان بوشهر را شامل می‌شوند، طوریکه از 10 شهرستان این استان هشت شهرستان بندری و شیلاتی و از شاخص‌های صیادی برخوردار هستند.
محمد کارگر افزود: اکتشاف‌ها، آزمایش‌های لرزه‌نگاری، ورود پساب‌های صنعتی، خانگی، شیمیایی و تخلیه آب توازن کشتی‌های غول پیکرکه درسال‌های گذشته باعث بروز پدیده کشند قرمز و قتل عام ذخایرخلیج فارس و کاهش شدید ذخایر دریایی به‌عنوان پشتوانه اقتصادی، عامل معیشت صیادان، انفال و ثروت ملی شده‌است.
وی بیان کرد: تصرف و اشغال صیدگاه‌های سنتی از سوی شرکت‌های نفتی باعث شده عرصه برای کار صیادان تنگ و صیادی با ضرر و زیان روبرو شود که جامعه صیادی در ازای توسعه‌یافتگی صنایع نفت و گاز خواهان بررسی موضوع برای پرداخت خسارت در ازای نابودی ذخایر و به هم خوردن اکوسیستم دریایی و ارائه بسته‌های تشویقی است که تاکنون هیچ بازخوردی در این زمینه نداشته‌ایم.
شناورهای بی‌هویت تهدیدی برای جامعه صیادی
وی اضافه کرد: در کنار استاندارد نبودن ابزار صید، صید بی رویه و افزایش تلاش صیادی و وجود بیش از هشت هزار شناور بی‌هویت در دریا که اقدام به صید حرفه‌ای می‌کنند از دیگر مشکلات صیادان است.
کارگر اظهار داشت: بسیاری از این شناورهای بی‌هویت دست به تخلف‌هایی می‌زنند که به نام صیادان نوشته می‌شود ولی با آنها برخورد جدی صورت نمی‌گیرد.
وی تاکید کرد: در زمان حاضر 40 درصد از شناورها و بهره‌برداران کنونی در دریا اضافه هستند و باید در این زمینه تصمیم‌گیری شود.
کارگر گفت: مسئولان به دلیل برخی ملاحظه‌های اجتماعی و بیکاری درمقابل فعالیت این شناورهای بی‌هویت چشم‌پوشی می‌کنند این درحالی است که این قایق‌ها هم سهمیه صید شناورهای مجوزدار را صید و هم فضای اسکله را اشغال می‌کنند.
وی یادآور شد: هیچ نظارتی بر کار شناورهای بی‌هویت از نظر نحوه صید، صیدگاه مشخص و کنترل بر کارآنها صورت نمی‌گیرد.
کارگر همچنین تخلف صیاد نماهایی که با انجام صید ترال نقشی مهم در تخریب زیستگاه‌ها و از بین بردن آبزیان دارند و گرانی ادوات و نهاده‌های صیادی از جمله تور، سیم گرگور و طناب به دلیل وارداتی بودن آنها را از جمله دیگر عوامل کاهش آبزیان و مشکلات جامعه صیادی عنوان کرد.
هفت خوان رستم بانک‌ها برای صیادان
وی گفت: با توجه به گرانی ادوات صید و هزینه بالای سفرهای دریایی صیادان برای تامین هزینه‌های خود نیازمند حمایت‌هایی از سوی دولت هستند اما وام‌ها و تسهیلات موجود متناسب با شرایط جامعه صیادان نیست.
مدیرعامل اتحادیه صیادان استان بوشهر اظهار داشت: بانک‌ها برای پرداخت تسهیلات وثیقه‌های سنگینی را تعیین می‌کنند که متناسب با شرایط صیادان نیست به همین دلیل با توجه به اینکه اتحادیه و تعاونی‌های صیادی نیز هیچ پشتوانه مالی برای حمایت از صیادان ندارند پای واسطه‌ها به دلیل داشتن پول در این بخش باز می‌شود و صیادان در مقابل پولی که از آنها می‌گیرند به نوعی صید خود را پیش فروش می‌کنند.
وی ادامه داد: سخت و زیان آور نشدن حرفه صیادی، به صرفه نبودن کار صیادی و دریافت وام‌های بالا باعث شده صیادان دیگر تمایلی به فعالیت در این بخش نداشته باشند.
مدیرعامل اتحادیه صیادان استان بوشهر گفت: هرچند شیلات و اتحادیه صیادی در مورد تعیین قیمت وظیفه‌ای ندارد و تنها وظیفه ما حفظ و صیانت از ذخایر است اما برای کمک به مردم، اسکله‌ها روی آنها باز است و می‌توانند از شناورها خرید کنند.
وی تاکید کرد: قیمت آبزیان به نسبت افزایش نهاده‌ها و هزینه‌ها افزایش نیافته اما قدرت خرید شهروندان کاهش یافته است.
کارگر گفت: اگر دولت از جامعه صیادی با وام‌های با بهره کم و یارانه‌دار و ارائه بسته‌های تشویقی حمایت کند ما نیز برای احترام به حقوق شهروندی از صیادان می‌خواهیم به قیمت مناسب و به‌صورت مستقیم محصول خود را در اختیار مردم قرار دهند.
وی گفت: وقتی تعاونی صیادی هیچ پشتوانه مالی برای پیش خرید محصول از صیادان نداشته باشد، آنان برای تامین هزینه‌های خود مجبور به پیش فروش صید خود به واسطه‌ها هستند تا در ازای پولی که دریافت می‌کنند بتوانند جوابگوی زندگی خود باشند..
وی گفت: در زمان حاضر 45 هزار صیاد در قالب 540 فروند لنج و 2 هزار قایق ماهیگیری در استان بوشهر مشغول به فعالیت صید و صیادی هستند.
افزایش هزینه‌ها ماهی را گران کرده‌است
معاون صید و بنادر ماهیگیری اداره‌کل شیلات استان بوشهر گفت: به لحاظ ساختاری و قانونی شیلات هیچ نقشی در تعیین قیمت آبزیان ندارد اما تلاش می‌شود به صورت‌های مختلف برای دسترسی مردم به این پروتیئن سفید تلاش می‌شود.
منصور پاپری افزود: از سال گذشته با نوسان قیمت ارز بیشتر کالاهای مورد نیاز مردم دچار تحول شده و برخی از آنها بسیار بالا رفته است و این افزایش قیمت تنها مربوط به ماهی و میگو نیست.
وی بیان کرد: با توجه به اینکه بوشهر استانی ساحلی است مردم انتظار دارند ماهی و میگو ارزان در اختیار آنها قرار گیرد این درحالی است که علاوه برافزایش قیمت ادوات صیادی هزینه هردریاروی از 8 به 20 میلیون تومان افزایش یافته و صیادان نیز به عنوان بخشی از مردم این استان برای تامین نیازهای خود مجبورند قیمت صید را افزایش دهند تا بتوانند گذران زندگی کنند.
پاپری اضافه کرد: امروز قیمت ماهی در مقایسه با سایر کالاها منطقی و غیرواقعی و خارج از عرف نیست و سال‌های سال است که قیمت این آبزی ثابت نیست و براساس شرایط جوی و عرضه و تقاضا تغییر می‌کند.
وی ادامه داد: امروز فعالیت بیش از حد قایق‌های تفریحی و بی‌هویت، بدون هیچ نظارتی بر ادوات صید، منطقه صیدگاهی و محصول آنها باعث فقیرتر شدن صیادان و به هم ریختن بازار شده‌اند.
پاپری گفت: در زمان حاضر تعداد شناورهای بی‌هویت از یکهزار و 200 فروند در سال 92 به بیش از سه هزار و 300 فروند رسیده که با وجود فریادهای زیاد، داشتن مصوبه هیات وزیران و نامه دادستانی برای جمع‌آوری و تعیین تکلیف آنها اما کار مشخصی برای محدود کردن این شناورها صورت نگرفته است.
وی گفت: ادامه فعالیت این شناورها باعث ایجاد آینده نامطمئن و بیکاری بیش از 110 هزار صیاد و فعالان جنبی این صنعت در استان می‌شوند.
پاپری ادامه داد: براساس آمارها میانگین سالانه صید در آبهای استان بوشهر 60 هزار تن است که انتظار می‌رود امسال نیز به این آمار برسیم.
