بدبین ها از برجام ترکمانچای ساختند

به گزارش جماران؛ «حسن بهشتی پور» تحلیلگر مسائل بین الملل، با انتقاد از بدبینی مطلق و خوش بینی افراطی درباره آینده توافق هسته ای، این دو رویکرد را آسیب زا دانست و گفت: واقع بینی در سیاست خارجی یعنی تمام فرصت ها و تهدیدها را شناسایی و موضع مناسب اتخاذ کنیم.

نشست مشترک وزرای امور خارجه کشور‌های عضو برجام برگزار شد و «فدریکا موگرینی» مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا، پس از این نشست گفت: «همه طرف‌ها به گفت وگو‌ها ادامه می‌دهند تا راه‌هایی برای نجات توافق هسته‌ای پیدا کنند.» 

مجموع تحلیل ها از مواضع اتحادیه اروپا در قابل توافق هسته ای با ایران حکایت از آن دارد که اروپا برای برجام خواهد جنگید اما با توان و لشگر محدود خود.

دامن زدن به برخی خوشبینی ها درباره میزان پایبندی اروپا به منافع ایران و نیز ایجاد جو بدبینی می تواند بر مشکلات و التهابات کشوربیفزاید و زمینه ناامیدی میان مردم باشد. 

بهشتی پور درباره جو خوشبینی و بدبینی افراطی نسبت به رفتار اتحادیه اروپا در قبال برجام هشدار داد و گفت: در طول سال های پس از پیروزی انقلاب اسلامی، سیاست خارجی و کشور از این نوع خوشبینی ها و بدبینی های افراطی به شدت آسیب دیده و متضرر شده است. اما این واقع بینی است که می تواند منافع ملی کشور را حفظ کند. 

**خوش بینی افراطی حل همه مشکلات را در گروه برجام می دید

این تحلیلگر مسائل بین الملل درباره خوش بینی های کاذب به برجام گفت: در موضوع برجام نیز از همان ابتدا هم جو خوشبینی کاذب و هم جو بدبینی افراطی وجود داشته است. خوشبینان به برجام دستاوردهای آن را به تمام موضوعات و مشکلات تعمیم دادند. در حالی که دولت و تیم دیپلماسی از همان ابتدا اعلام کرد که محدوده برجام و مذاکرات تنها مسائل هسته ای است. 

هر دو طرف تمایلی برای ورود به بحث های دیگر نداشتند. ایران به مذاکرات طولانی علاقه ای نداشت چون با طولانی شدن این گفت و بیشترین فشار و تحریم را برای ایران در پی داشت بنابراین ایران ترجیح داد برجام را در محدود برنامه هسته ای خود نگه دارد. 

با وجود این واقعیات عده ای تلاش کردند تا از برجام تحولات و دستاوردهای عظیم اقتصادی استخراج کنند این موضوع اما با توجه به مشکلات عمده و ساختاری اقتصاد ایران که قدمتی بیش از یک قرن دارد، توجیه منطقی نداشت.

**بدبین ها از برجام ترکمانچای ساختند

بهشتی پور درباره بدبینی ها نسبت به برجام گفت: گروه دومی که از مسیر واقع بینی درباره برجام دور شدند، بدبینان و منتقدان این سند بودند، عده ای آن را با قرارداد ترکمانچای مقایسه کردند و دلواپس شدند. عده ای دیگر هم آن را توافقی بدون دستاورد دانستند. همین گروه اما با مشاهده دستاوردهای غیرقابل انکار برجام و نیز طی ماه های گذشته پس از خروج آمریکا از برجام و بازگشت تحریم ها، متوجه دستاوردهای برجام خواهند شد و با پاسخ این پرسش روبرو می شوند که اگر برجام دستاوردی نداشته چرا با ابهام در کارکرد آن این همه هیاهو به راه انداخته اند. 

**بسته پیشنهادی اروپا حداقل مطالبات ایران را داراست

این کارشناس مسائل هسته ای معتقد است گرچه هنوز از جزییات بسته پیشنهادی آمریکا اطلاعی در دست نیست اما می توان نگاهی واقع بینانه به آن داشت. بهشتی پور می افزاید: در 10 بند بیانیه پایانی خانم موگرینی مشخص است که پنج کشور طرف ایران، یعنی انگلیس، فرانسه، آلمان، روسیه و چین، کف مطالبات و خواسته های ایران را مورد توجه قرار داده و رعایت کرده اند. موضوع صادرات نفت، محصولات پتروشیمی، میعانات گازی و کشتیرانی در این بیانیه مورد توجه قرار گرفته و درباره موضوعاتی چون بیمه و امور بانکی هم نیازمند توافق نامه FATF هستیم. در این مباحث که اساسا ربطی به برجام ندارد، تا زمانی که بحث اف ای تی اف را به صورت جدی پیگیری نکنیم، مشکلات باقی خواهند ماند. 

با تمام این امتیازاتی که در بیانیه نشست کمیسیون برجام مورد توجه قرار گرفته آنچه موجب می شود که رییس جمهوری بسته پیشنهادی اروپا را ناکافی بداند، سازوکارهای اجرای این بسته و بیانیه است. مشخص است که بسته پیشنهادی برجام حداقل های مورد نظر ایران را داراست اما باید مشخص شود که برای اجرای بندهای آن چه تمهیداتی اندیشیده می شود. این بسته ها نباید از جنس بسته های پیشنهادی تروییکای اروپا در اوایل دهه هشتاد و در زمان آقای سولانا باشد. ایران انتظار دارد که مشخص شود شرکت های طرف قرارداد با ایران، نگرانی بابت تحریم ها نخواهند داشت و ارزهای حاصل از فروش نفت و دیگر تبادلات از طرق امن بانکی به دست ایران خواهد رسید، همچنین چگونگی هماهنگی در این زمینه میان چین، روسیه و اتحادیه اروپا هم موضوع بحث است. تمام این اما و اگرها نشان دهنده واقع بینی است که به نظر می رسد دستور کار قرار گرفته است. 

بهشتی پور عجله برای بهم زدن مذاکرات و خروج از برجام در برهه کنونی را به نفع آمریکا، رژیم صهیونیستی و عربستان سعودی دانست و گفت: ما تا جایی که می توانیم و تا جایی که منافع ما ایجاب می کند و بر اساس همان سه اصل مصلحت، عزت و حکمت تلاش کنیم با اروپا، روسیه، چین، ژاپن، کره و هند که مهمترین شرکای تجاری ایران هستند به نتیجه رسیم. اگر چنین تلاش هایی به نتیجه رسید که به نفع کشور است اما اگر این گونه نشد می توان با سازوکارهای داخلی امور کشوررا سامان داد. این میان نباید فراموش کرد که هم خوشبینی افراطی و هم بدبینی بی اندازه می تواند به همین منافع ملی آسیب رساند.