هشدار برای ساکنان سرسبزترین استان کشور

به گزارش جماران، روزنامه ایران در گزارشی نوشت:  در حال حاضر حدود 9 درصد از ظرفیت آب مازندران از طریق سدها ذخیره‌سازی می‌شود، در برنامه‌های میان مدت و   بلند مدت افزایش میزان ذخیره آب در اولویت برنامه‌هاست. در برنامه میان مدت طی سال‌های آتی با افزایش آب سدهای گلورد، هراز و بابل، این میزان به 32 درصد خواهد رسید. در برنامه درازمدت نیز با ورود سدهای در حال بررسی به این مدار میزان مهار آب به 42 درصد خواهد رسید. حفر چاه‌های غیرمجاز در مازندران یکی دیگر از عوامل خشکسالی در استان است، بحثی که طی سال‌های اخیر مقابله با آن در دستور کار متولیان امر قرار گرفته است.

برداشت بیش از حد مجاز آب از سفره‌های زیرزمینی

«محمد ابراهیم یخکشی» مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای مازندران بر این باور است که تعدادی از سدهای استان هنوز وارد مدار نشده و اگر این اتفاق بیفتد، میزان خشکسالی کمتر خواهد شد. سد گلورد در سال آینده آبگیری خواهد شد و سد البرز و سد هراز نیز درحال تکمیل است. یخکشی با تأکید بر برداشت به اندازه آب چاه‌ها، گفت: در صورت برداشت بیش از حد مجاز، آب سفره‌های زیرزمینی کیفیت خود را از دست داده و شور خواهد شد و در نهایت منجر به فرونشست زمین و آسیب‌های زیست محیطی می‌شود.

برش

کاهش سطح آب‌های زیرزمینی مازندران

سطح آب‌های زیرزمینی مازندران در مقایسه با سال گذشته 47میلیون متر مکعب کاهش یافته است. این اتفاق زنگ هشداری برای ساکنان سرسبزترین استان کشور است، یعنی اینکه خطر خشکسالی دامنگیر این مناطق ایران نیز شده و مازندران که قبلاً در شمار استان‌های پرباران کشورمان بود، این روزها در معرض کم آبی قرار گرفته است. صحبت از خشکسالی مازندران تا چند سال اخیر در تصور کسی نمی‌گنجید، اما اکنون به واقعیتی انکار‌ناپذیر تبدیل شده است. از ابتدای مهرماه سال 95 میزان بارندگی 23 درصد کاهش داشته و در فصل زراعی نیز 41 درصد کاهش بارندگی را در این استان شاهد بوده‌ایم. بر اساس آمارهای اعلام شده از سوی کارشناسان امر کاهش بارندگی در مناطق شرقی و مرکزی بیشتر محسوس بود و به مرز 40 تا64 درصد رسید. البته اپیدمی کاهش آب دامن رودخانه‌ها را نیز گرفته، به گونه‌ای که طبق برآوردهای اعلام شده از سوی شرکت آب منطقه‌ای مازندران تا پایان تیرماه امسال شاهد کاهش 19درصدی آب رودخانه‌ها بودیم که این میزان در مناطق شرقی آمار59 تا70درصدی را حکایت می‌کند. با این احوالات باید به این نکته توجه داشت که مازندران، استانی است که جزو قطب‌های کشاورزی محسوب می‌شود و کشت برنج هم تابستانه است و تقاضای آب را افزایش می‌دهد. از سویی دیگر، با افزایش جمعیت و گرمای بیش از حد امسال میزان تقاضای آب شرب نیز افزایش یافته است.

مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای مازندران با اشاره به محدود بودن شرایط شماری از سفره‌های زیرزمینی آب، بیان کرد: در بعضی مناطق با توجه به محدودیت برداشت آب از دادن مجوز معذوریم و باید برداشت آب کنترل شده باشد. وی با اشاره به دو بال مدیریت مصرف آب، افزود: در بحث مدیریت منابع آب یک رأس عرضه‌کنندگان آب و دیگری مردم هستند، هرچه قدر میزان ذخیره و مهار آب را افزایش دهیم، اگر الگوی درست مصرف کردن از طرف مردم رعایت نشود در آینده‌ای نه چندان دور با بحران کم آبی روبه‌رو خواهیم شد.

یخکشی با اعلام اینکه حدود 2.4 درصد از آب‌های استان در کشاورزی مصرف می‌شود، گفت: اگر بتوانیم 10درصد از این مقدار را مهار کنیم مثل این است که معادل سد شهید رجایی آب ذخیره کردیم.

نصب کنتور در روستاها

«مجید عبداللهی» مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب روستایی مازندران نیز بر این اعتقاد است که باید تمامی روستاها اقدام به نصب کنتور کنند تا در مصرف آب صرفه‌جویی بیشتری به عمل آید. از طرفی، قیمت آب نیز پایین است و این یکی از دلایل رعایت نشدن الگوی مصرف است. بنا بر اظهارات وی، فرهنگ استفاده از آب تغییر کرده و طبق آمار، سرانه مصرف آب بیش از دو برابر نرخ رشد جمعیت است. ورود و خروج آب از منابع تأمین آب برابر نیست و مصرف آب بیشتر از میزان ورود آب به منابع است. از طرفی، جمعیت رو به افزایش است و مسأله دیگر تغییر الگوی نادرست مصرف است که در مقایسه با رشد جمعیت بالاست. ساخت و سازهای بی‌رویه در روستا و زراعت باغی از دیگر علل کمبود آب در روستاهاست که از آب شرب برای مصارف ساختمانی و کشاورزی استفاده می‌کنند.

کمبود منابع آب

«دلاور حیدرپور» رئیس جهاد کشاورزی مازندران هم اظهار داشت: بیشترین میزان خشکسالی مربوط به شرق استان و مناطق انتهایی سد شهید رجایی است که بخشی از آن با هماهنگی‌های صورت گرفته توسط سازمان مدیریت بحران و شرکت آب منطقه‌ای مدیریت شد، اما حدود 60 تا70 هکتار از زراعت برنج طی کشت اول دچار خسارت شد. برای زراعت تابستانه به دلیل نبود بارندگی و گرمای بیش از حد هوا با کمبود آب مواجه هستیم که باید در مصرف آب صرفه‌جویی کرد. کشاورزان باید از هدررفت آب جلوگیری کنند و استفاده از سامانه‌های آبیاری مدرن را برای همین منظور در دستور کار خود قرار داده‌ایم. وی با اشاره به اینکه باید ذخیره آب‌های پشت سد را افزایش داده و آب بندان‌ها را احیا کنیم، افزود: بیش از 800 آب بندان در مازندران وجود دارد که باید حجم آب هایشان افزایش یابد.

افزایش نیاز به آب

«علی اصغر احمدی» مدیر کل اداره مدیریت بحران مازندران نیز با بیان اینکه خشکسالی فقط محدود به مازندران نیست، عنوان کرد: به جهت شرایط اقلیمی به وجود آمده در دنیا و همچنین افزایش جمعیت نیاز به آب در کل کشور افزایش یافته است. در سنوات گذشته در مازندران بارش‌های خوبی را شاهد بودیم، اما طی سال‌های اخیر میانگین بارندگی بین 680 تا720میلیمتر گزارش شده که این میزان در بخش‌های مختلف استان متفاوت است. مازندران تأمین‌کننده بخشی از برنج کشور و به‌عنوان پایه اقتصاد کشاورزی شناخته می‌شود.کم آبی مطلق در استان نداریم، اما بعضی ایام سال به خاطر شرایط اقلیمی شاید با تنش‌های آبی مواجه شویم. البته این به این معنی نیست که در مازندران فراوانی آب داریم و می‌توانیم به هر شکل دلخواه آن را مصرف کنیم. برای جابه‌جایی یا انتقال مسیر آب به مناطقی که دچار مشکل کم آبی بودند، مثل شهرستان جویبار و میاندرود جلساتی را با حضور مسئولان مربوطه در جهت تأمین آب برگزار کردیم. وی با بیان اینکه صرفه‌جویی در مصرف آب موجب تغذیه آب سفره‌های زیرزمینی می‌شود، افزود: در همه حوزه‌ها باید از آب استفاده بهینه کرد تا نسل آینده دچار بحران کم آبی نشود. حدود 4 سال قبل، خشکسالی خسارت اندکی در بخش‌هایی از منطقه به وجود آورد که با تمهیدات لازم مدیریت شد.

پیشگیری از خشکسالی

مدیرکل ستاد بحران مازندران تأکید کرد: در راستای پیشگیری از خشکسالی اقدامات خوبی توسط دولت تدبیر و امید صورت گرفت. در سال 94 برای تأمین آب شهرستان‌های نکا، بهشهر، گلوگاه و سایر بخش‌های استان و سال 95 برای شهرستان‌های نور، محمودآباد و شرق استان از محل منابع تنش آبی اعتبارات خوبی در نظر گرفته شد.

وی اظهار داشت: در فصل تابستان به علت گرمای شدید دو اتفاق رخ می‌دهد؛ کمبود بارندگی و افزایش تبخیر آب که بخشی از منابع آبی ما از دست خواهد رفت. از طریق دو راه کوتاه مدت می‌توان این موضوع را مدیریت کرد؛ یکی استفاده بهینه از آب و دیگری استفاده از داشته‌های آبی سطح استان مثل آب بندان‌ها، چاه‌های مجاز، رودخانه‌ها و سدهای ساخته شده و در دست ساخت .آمارها حاکی از پیشروی خشکسالی تا قلب   ذخیره گاه‌های آبی مازندران، از جمله سد، آب بندان و سفره‌های زیرزمینی است؛ تهدیدی که کمترین پیامد آن نابودی مهم‌ترین دارایی اقتصادی استان یعنی کشاورزی بخصوص کشت برنج است.