سیدابوالحسن فیروزآبادی، دبیر پیشین شورایعالی فضای مجازی هشدار داد که اگر از تحولات غفلت کنیم، همان خطای تاریخی فضای مجازی تکرار خواهد شد: «تجربه فضای مجازی به ما نشان داد که سیاستگذاری بدون آگاهی، میتواند به شکافهای عمیق نسلی و فرهنگی منجر شود. حالا هوش مصنوعی آمده و حتی مفاهیم بنیادینی مانند تعریف "زندگی" و "انسان" را به چالش کشیده است.»
پایگاه خبری جماران؛ زهرا پرچکانی: سیدابوالحسن فیروزآبادی، دبیر پیشین شورایعالی فضای مجازی، در نشست تخصصی «کاربردها و ظرفیتهای هوش مصنوعی در توسعه استارتاپهای علوم انسانی» از فرصت بینظیری سخن گفت که فناوری هوش مصنوعی پیش روی ایران و بهویژه شهر قم قرار داده است. او با ارائه آماری خیرهکننده از سرمایهگذاریهای جهانی، به اهمیت این فناوری در آینده اقتصاد و فرهنگ بشر اشاره کرد و گفت: «در سال ۲۰۲۴، شرکتها و بخش خصوصی در سراسر جهان بیش از ۲۳۵ میلیارد دلار در حوزه هوش مصنوعی سرمایهگذاری کردهاند؛ عددی که نسبت به سال قبل ۴۴ درصد رشد داشته است. بخش اعظم این سرمایهگذاری در حوزه هوش مصنوعی مولد انجام شده، حوزهای که بیشترین پیوند را با علوم انسانی دارد.»
او هشدار داد که اگر از این تحولات غفلت کنیم، همان خطای تاریخی فضای مجازی تکرار خواهد شد: «تجربه فضای مجازی به ما نشان داد که سیاستگذاری بدون آگاهی، میتواند به شکافهای عمیق نسلی و فرهنگی منجر شود. حالا هوش مصنوعی آمده و حتی مفاهیم بنیادینی مانند تعریف "زندگی" و "انسان" را به چالش کشیده است.»
فیروزآبادی با تأکید بر اینکه باید علوم انسانی در مرکز تحلیل و توسعه هوش مصنوعی قرار گیرد، گفت: «خودآگاهی، زبان، معنا، اخلاق و منطق—all اینها مفاهیمی هستند که از دل علوم انسانی آمدهاند و امروز در قلب مدلهای هوش مصنوعی قرار دارند. اما متأسفانه بیشتر این مدلها، مهندسیمحورند و از تحلیل انسانی و فلسفی غفلت شده است.»
قم؛ بستر ایدهآل برای خلق آیندهای بومی در هوش مصنوعی
فیروزآبادی قم را یکی از بهترین بسترها برای توسعه مدل بومی هوش مصنوعی در علوم انسانی دانست و گفت: «قم بهعنوان پایتخت فکری جهان اسلام، ظرفیت بینظیری برای پرچمداری در حوزه اخلاق هوش مصنوعی، فلسفه فناوری و مدلهای تربیتی دارد. از این شهر میتوان پروژههایی را آغاز کرد که هم به نیازهای بومی پاسخ دهند و هم در سطح جهانی حرفی برای گفتن داشته باشند.»
او از ضرورت راهاندازی استارتاپهای علوم انسانی با رویکرد چندرشتهای سخن گفت و پیشنهاد داد که یک مگاپروژه ملی در این زمینه تعریف شود: «این پروژه باید با مشارکت دهها شرکت دانشبنیان و استارتاپ اجرا شود. تنها در این صورت است که میتوانیم از سیل مهاجرت نخبگان جلوگیری کرده و به جای مصرفکننده مدلهای خارجی، خودمان طراح و صادرکننده آنها باشیم.»
تلنگری برای سیاستگذاران: سواد هوش مصنوعی را جدی بگیریم
فیروزآبادی گفت: «ما باید برای ورود به عصر هوش مصنوعی همانقدر آماده باشیم که برای دیجیتالسازی و تحول الکترونیک آماده شدیم. امروز، بیش از ۵ میلیارد نفر در فضای مجازی فعالاند—هیچ پدیدهای در تاریخ بشر چنین مشارکت گستردهای نداشته است. پس باید "سواد هوش مصنوعی" را بهعنوان مؤلفهای کلیدی برای آینده هر ملت در نظر بگیریم.»
او با اشاره به اینکه در حوزههایی مانند آموزش، سلامت، امنیت و حکمرانی، هوش مصنوعی بهسرعت در حال تغییر بازی است، گفت: «نقش شرکتهای خصوصی در تحولات سیاسی و اقتصادی جهان روزبهروز پررنگتر میشود. ما نمیتوانیم روابط بینالملل را دیگر بدون در نظر گرفتن بازیگران اقتصادی مثل کمپانیهای بزرگ فناوری تحلیل کنیم.»
چشماندازی متفاوت: تعریف ایرانی-اسلامی از هوش مصنوعی
در پایان، فیروزآبادی تأکید کرد که ایران باید یک مسیر مستقل در توسعه هوش مصنوعی داشته باشد: «ما نباید صرفاً کپیکننده مدلهای غربی باشیم. همانطور که آنها از فلسفه و فرهنگ خود در مدلسازی استفاده کردهاند، ما هم باید از داشتههای فکری و دینیمان بهره بگیریم. فقط در این صورت است که میتوانیم سهمی واقعی در آینده بشریت داشته باشیم.»
