جوابیه توانیر در پاسخ به انتقادات یک صنعتگر درباره خاموشی ها: صنایع با عمل به تکالیف قانونی خود، صنعت برق را در عبور از ناترازی یاری دهند

گروه اقتصادی:  در پی انتشار مصاحبه سید محمد بحرینیان، پژوهشگر توسعه و صنعتگر باسابقه،  با عنوان « مرگ خاموش تولید صنعتی زیر تیغ قطعی برق »  شرکت توانیر با ارسال جوابیه ای با بیان اینکه صنایع سال‌هاست به علت قیمت بسیار پایین انرژی دریافتی به افزایش بهره‌وری و بهره‌گیری از تجهیزات با راندمان بالا و مصرف پایین انرژی توجهی نداشته و بار این موضوع را صنعت برق به تنهایی به دوش کشیده ، خواست تا  تمام صنایع کشور برای عبور از چالشهای پیش آمده از طریق اجرای قوانین تکلیفی مشارکت داشته باشند.

به گزارش جماران، متن این جوابیه بدین شرح است:

میانگین حداکثر دمای وزنی کشور از ابتدای سال جاری نسبت به مدت مشابه سال گذشته  3/1درجه، میانگین حداکثر دمای وزنی از ابتدای اردیبهشت ماه سال جاری نسبت به مدت مشابه سال گذشته 4/8 درجه و میانگین دمای وزنی کشور از ابتدای اردیبهشت ماه سال جاری نسبت به مدت مشابه سال گذشته 3/9 درجه افزایش یافته است، با این وجود انرژی تحویلی به مشترکان صنعتی از ابتدای سال جاری نسبت به دوره مشابه سال قبل 2/2 درصد افزایش یافته است.

از سوی دیگر با توجه به افزایش دما و تغییرات اقلیمی، مصرف برق به ویژه در بخش سرمایشی به شدت افزایش یافته و فشار مضاعفی بر شبکه وارد می‌کند. همچنین کاهش ذخایر آبی سدها، توان تولید نیروگاههای برقآبی را کاهش داده و ناترازی در شبکه را تشدید کرده است. این عوامل در کنار مشکلات تامین سوخت و تجهیزات، احتمال بروز حوادث فنی و قطعی‌های ناگهانی برق را افزایش می‌دهد. با توجه به گرمای زودرس هوا که میانگین هوای کشور را چند درجه نسبت به سال گذشته افزایش داده و نیز خشکسالی که موجب کاهش بیش از 40درصدی حجم آب نیروگاههای برقآبی شده است، بنابراین، احتمال بروز حوادث غیرمترقبه و اختلالات پیش‌بینی نشده در تابستان پیش رو بیشتر از سالهای گذشته را افزایش داده است.

 با ذکر این مقدمه باید یادآور شویم که:  

رشد ۷۵ درصدی شدت انرژی در ایران در سه دهه اخیر حکایت از آن دارد که بهره‌وری صنایع در ایران بسیار ناچیز  است

1- صنایع سال‌هاست به علت قیمت بسیار پایین انرژی دریافتی به افزایش بهره‌وری و بهره‌گیری از تجهیزات با راندمان بالا و مصرف پایین انرژی توجهی نداشته و بار این موضوع را صنعت برق به تنهایی به دوش کشیده است. بر اساس تازه‌ترین داده‌های منتشر شده در پایگاههای معتبر جهانی، شدت مصرف انرژی در ایران طی سالهای۱۹۹۰ تا ۲۰۲۳ با رشد ۷۵ درصدی مواجه شده، در حالیکه در بازه زمانی مشابه، شدت مصرف انرژی در سطح جهانی با کاهش ۳۵ درصدی همراه بوده است. شاخص شدت انرژی، نسبت انرژی استفاده‌ شده را به ازای هر واحد از تولید ناخالص داخلی(GDP) نشان می‌دهد. هر چه این شاخص کوچک‌تر باشد؛ یعنی سیستم بهره ورتر و اقتصادی‌تر است.

این رشد ۷۵ درصدی شدت انرژی در ایران در سه دهه اخیر حکایت از آن دارد که بهره‌وری صنایع در ایران بسیار ناچیز و به عبارت دیگر صنایع در ایران، انرژی بسیاری را هدر می‌دهند این درحالی است که مطابق با مواد ۱۱ و ۲۴ قانون اصلاح الگوی مصرف انرژی، صنایع مکلف به افزایش بهره‌وری و مدیریت الگوی مصرف مطابق استانداردهای پذیرفته شده هستند. گزارش بازرسان سازمان استاندارد نیز موید این مطلب است که مصرف برق صنایع بسیار نجومی‌تر از حد متعارف است؛ بر اساس گزارش سازمان استاندارد در خصوص متوسط درصد مصرف مازاد برق ۷۷ واحد صنعتی بیانگر آن است که این مهم در صنایع آهن و فولاد 202 درصد بوده است.  از این رو باید گفت اگر بهره وری صنایع فولادی مطابق استاندارد بود، علی رغم همه محدودیتها در دوره ناترازی، به طور مثال تولید فولاد کشور حداقل ۴۰ درصد بیشتر از تولید محقق شده در سال گذشته می‌شد.

 قیمت تمام شده برق بیش از 4 هزار تومان است اما فولادیها تنها 1800 تومان پرداخت می کنند

در حالی  که محصولاتشان را به دلار  می فروشند  و از سودهای کلانی بهره‌مند می‌شوند، اما همچنان تمایل دارند تا از برق یارانه‌ای برخوردار شوند

2- در حالی که قیمت تمام شده برق بیش از 4 هزار تومان است، صنایع بزرگ از جمله فولادیها حتی همین قیمت تمام شده را نیز پرداخت نکرده و به ازای هر کیلووات ساعت مصرف برق تنها 1800 تومان پرداخت می‌کنند، این در حالی است که محصولات خود را صادر و یا در داخل به قیمت صادراتی عرضه‌ می‌کنند و از سودهای کلانی بهره‌مند می‌شوند، اما همچنان تمایل دارند تا از برق یارانه‌ای برخوردار شوند.

صنایع بزرگ 30 هزار میلیارد تومان به صنعت برق بدهکارند

تاکنون تنها ۲ هزار مگاوات نیروگاه از سوی صنایع انرژی‌بر ساخته شده؛ ۱۰ ماه تا پایان مهلت قانونی باقی است

3- صنایع بزرگ 30 هزار میلیارد تومان به صنعت برق بدهکارند و اگر قرار باشد صنعت برق مطابق قانون عمل کند باید برای این بدهی کلان، برقشان را قطع کند، در حالی که این گونه نبوده و برقشان تامین می‌شود. هرچند با محدود کردن برق صنایع بزرگ امکان تامین برق فیدرهای عمومی شامل صنایع کوچک و خرد و واحدهای خدماتی که در اقتصاد نقش دارند بیش از پیش فراهم می‌شود.  همچنین اگر فرض کنیم ارزش تولید از دست رفته به دلیل محدودیت برق مطابق ادعای صورت گرفته معادل ۵ میلیارد دلار طی سال گذشته باشد ، آیا بهتر نیست با عمل به تکلیف قانونی خود ذیل ماده 4 قانون مانع زدایی از توسعه صنعت برق که صنایع بزرگ را به ساخت حداقل 9 هزار مگاوات نیروگاه حرارتی با بازدهی حداقل 55 درصد و هزار مگاوات نیروگاه تجدیدپذیر تا پایان سال ۱۴۰۴ از محل منابع داخلی‌شان مکلف کرده است باری از دوش صنعت برق بردارند تا در شرایط کمبود برق، در اولویت طرح‌های مدیریت مصرف برق وزارت نیرو قرار نگیرند. این در حالی است که صنایع انرژی‌بر تاکنون فقط حدود ۲ هزار مگاوات نیروگاه به مدار آورده‌اند و تنها حدود ۱۰ ماه تا به صدا درآمدن زنگ پایان فرصت صنایع انرژی‌بر برای عمل به این تکلیف قانونی باقی مانده است.

 تمام صنایع کشور برای عبور از چالشهای پیش آمده از طریق اجرای قوانین تکلیفی مشارکت داشته باشند

4- نکته پایانی این که به منظور هماهنگی و مدیریت شرایط اضطراری دوره اوج مصرف برق از ابتدای هر دوره جلساتی به طور منظم با حضور نمایندگان وزارت صمت و نمایندگان سایر نهادها و وزارتخانه ها برگزار شده و موارد حیاتی از جمله مشکلات فنی شبکه برق سراسری، مطالبات مرتبط با توزیع و ذخیره‌سازی سوخت نیروگاهی، وضعیت بارش و ذخایر نیروگاههای برقآبی و مشکلات مرتبط با تأمین انرژی صنایع مورد بحث و تبادل نظر قرار می‌گیرد. هر چند که لازم است در این زمینه تمام صنایع کشور برای عبور از چالشهای پیش آمده از طریق اجرای قوانین تکلیفی از جمله قانون اصلاح الگوی مصرف و توسعه ظرفیت نیروگاهی وفق ماده 4 قانون مانع‌زدایی از توسعه صنعت برق و استفاده از ظرفیتهای پیش‌بینی شده برای معافیت از مدیریت مصرف از قبیل اجرای طرحهای بهینه‌سازی مصرف و صرفه‌جویی، تأمین برق از تابلوی آزاد و تابلوی سبز بورس انرژی و نیز برنامه‌ریزی تعمیرات و تعطیلات سالیانه در دوره‌های اوج بار و انتقال حتی‌المقدور مصارف به ساعات غیراوج بار و دوره‌های کم باری، در رفع مشکل ناترازی برق و همچنین حداکثرسازی تولید خود مشارکت داشته باشند.