همه آموزه های قرآن و مدرسه نبوی در زندگی امام علی(ع) به بهترین وجه عملیاتی شده است
دلشاد تهرانی با اشاره به 10 فرمان امیرمؤمنان برای زیست مسلمانی و تضمین کننده زندگی دنیا و آخرت، تأکید کرد: آیات قرآن کریم، آموزه‌های نبوی، مکتب قرآن و مدرسه نبوی، در امیرمؤمنان به بهترین نحو جلوه کرده است. در واقع، وقتی سراغ امیرمؤمنان می‌رویم، سراغ قرآن و پیامبر رفته‌ایم. اینها جدا از هم نیستند.
به گزارش خبرنگار جماران، دکتر «مصطفی دلشاد تهرانی» استاد دانشگاه و پژوهشگر دینی در نشست شرح نهج البلاغه که در مرکز اسلامی رشد برگزار شد، با اشاره به خطبه 166 نهج البلاغه که درباره افراد مقدس مآب و جاهل است، اظهار داشت: امام علی در این خطبه می فرمایند، مانند انسان‌های جاهل و انسان‌های دوره جاهلیت خشونت‌ورز نباشید. (خوارج افرادی که اهل نماز و عبادت و قرآن و در عین حال تند و خشن بودند.) آنها ظاهر و پوسته دین را دریافته اند. نه درباره خدا تعقل می کنند و نه خداشناسی عقلانی دارند. داستان ما با این افراد مقدس مآب مثل داستان شکستن تخم شترمرغی در صحراست. اگر آدم آن را بشکند احساس گناه می کند. اما اگر آن بماند و رشد کند و بالغ شود، آنگاه چه خواهد شد. اگر رشد کند و بزرگ شود موجب شر خواهد شد. چنین فهمی از اسلام جز شر و دردسر برای جامعه بشری نخواهد داشت.
وی ادامه داد: مشکل اصلی این گروه فهم است. ریشه پیدایش این انحرافات فهم غلط از اسلام است و ما در سیره به دنبال دریافت اسلام جامع هستیم. اسلام تکه تکه شده راه به جایی نمی برد و نمی تواند سعادت این جهانی و آن جهانی را موجب شود.
این استاد دانشگاه با اشاره به مصادیق اسلام جامع افزود: امیرالمؤمنین(ع) قرآن را یک مجموعه هدایتی جامع معرفی می کند و معتقد است با وجود قرآن نیازی به هدایتگر دیگری نیست.
وی تأکید کرد: قرآن یک مجموعه هدایتگر کاملی است که در انسان‌هایی جلوه پیدا کرده است. امیرمؤمنان در خطبه 18، کسانی که این نگاه را ندارند نقد می کند؛ شما فکر می کنید خداوند دین ناقصی را فرستاده؟ شما می خواهید چیزهایی را اضافه کنید؟ خداوند آن مقدار را که برای هدایت انسان بوده گفته است. بعضی ها خیال می کنند شریک خداوند هستند و فکر می کنند بر عهده آنهاست که چیزهایی را به دین اضافه کنند. یا اینکه فکر می کنید خداوند دین کاملی فرستاده و رسول الله در ابلاغ آن کوتاهی کرده است؟! اصلا اینچنین نیست. خداوند در قرآن برای هدایت انسان چیزی را فروگذار نکرده است. خداوند تأکید کرده است که هر تکه از کتاب قرآن، تکه دیگر را تأیید می کند. تعارض و تزاحمی بین این آیات نیست. مجموعه کامل راهنماست. دین اسلام، دینی جامع است که در زندگی عده ای تجلی کرده است و می توان اسلام جامع را در زندگی آنان یافت که اگر به آن برسیم بهترین راهنما را یافته ایم.
دلشاد تهرانی با اشاره به ضرورت دریافت هندسه صحیح اسلام گفت: اسلام اعضا و جوارحی دارد و اگر این اعضا و جوارح را درست در کنار هم قرار ندهیم، درست مثل این است که چند پاره خط داشته باشیم، با آنها هم می توانیم شکل نامنظم درست کنیم و هم می توانیم شکلی منظم بسازیم. می توانیم شکل معتدل و منطقی یا بالعکس از آن را ارائه کنیم. می توانیم نماز بخوانیم، روزه بگیریم، حج بگذاریم ولی بهره از انسانیت نداشته باشیم. هندسه درست دین را باید پیدا کرد. هندسه درست دین با غدیر معنی شد. این هندسه در سیره تجلی پیدا کرده است. اگر این هندسه یافت نشود می تواند با وجود تمام پاره خط ها راه به جایی نبرد.
وی ادامه داد: در حکمت 147 نهج البلاغه آمده است، چه بسیار روزه دارانی که بهره‌شان از روزه‌داری جز گرسنگی و تشنگی نیست. چه بسیار نماز شب خوان‌هایی که بهره‌شان از نماز شب جز شب بیداری و خستگی چیز دیگری نیست. خوشا به حال آن زیرکان که شب را راحت می خوابند و روز را هم روزه نمی گیرند. اینها راه به حقیقت برده اند و به حقیقت می رسند. اینجاست که مشخص می شود گوهر و هندسه دین، اصل است. اگر این هندسه پیدا شود، روزه مستحب و نماز شب و ... همه بر سر جای خود قرار می گیرند.
دلشاد تهرانی با بیان نحوه استخراج سیره بر اساس آموزه‌های امیرالمؤمنین اظهار کرد: برای استخراج سیره، ابتدا باید به سراغ قرآن رفت. اصل و ریشه در قرآن قرار دارد. بعد، راه و رسم پیامبر اکرم(ص) و در امتداد آن سبک و سیاق امیرالمؤمنین و ائمه اطهار و پیشوایان معصوم علیهم السلام منبع استخراج سیره است. در نامه 53 نهج البلاغه، امام علی می فرمایند، آن جاهایی که در فشار و تگنا قرار می گیرید، معضلی برایتان پیدا شده است، به خداوند و رسول اکرم(ص) محول کنید. خدای سبحان به گروهی که به مقصود رساندن آن را دوست داشت، می فرماید «یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا أَطِیعُوا اللَّهَ وَأَطِیعُوا الرَّسُولَ وَأُولِی الْأَمْرِ مِنْکُمْ ۖ و إِنْ تَنَازَعْتُمْ فِی شَیْءٍ فَرُدُّوهُ إِلَى اللَّهِ وَالرَّسُولِ إِنْ کُنْتُمْ تُؤْمِنُونَ بِاللَّهِ وَالْیَوْمِ الْآخِرِ ۚ ذَٰلِکَ خَیْرٌ وَأَحْسَنُ تَأْوِیلًا». خداوند راهنمایی می کند که به یک منبع دست یابیم. محکم کتاب را بگیریم و آن را مبنا قرار دهیم.
این مفسر نهج البلاغه با بیان اینکه «آیات قرآن کریم، آموزه‌های نبوی، مکتب قرآن و مدرسه نبوی، در امیرمؤمنان به بهترین نحو جلوه کرده است»، افزود: وقتی سراغ امیرمؤمنان می رویم، در حقیقت سراغ قرآن و پیامبر رفته‌ایم و اینها جدا از هم نیستند. حضرت علی (ع) در خطبه 154 فرموده‌اند «ما شعار (از ریشه شعر به معنی مو) هستیم. یعنی ما چسپیده به تن پیامبر هستیم. مثل لباس زیر که به موی تن می چسپد. وقتی ما تنگاتنگ پیامبر هستیم چرا سراغ دیگران می روید. ما همدم و یار پیامبریم. ما گنجینه ایم. پیامبر گنجینه اش را به من منتقل کرده که در اختیار شما قرار دهیم. وارد خانه نمی شوند مگر از در آن خانه».
وی اضافه کرد: امیرالمؤمنین در خطبه 88، بنده و برخی از شما را توبیخ می کند و می پرسد «کجا می روید؟ کی می خواهید برگردید؟ در حالی که پرچم ها برافراشته هستند.( منظور ایشان از پرچم ها، انبیا و پیشوایان الهی است). چطور شما را سرگردان کردند در حالی که در میان شما عترت پیامبرتان است. آنان زمامدار حق هستند و راست می گویند. اینان قرآن عینی‌اند. بر آنها وارد شوید مانند شترهای تشنه. باید مثل شترهای تشنه و عطشان سراغ آنها بروید که با خوردن آب سیراب نمی‌شوید تا به آبشخورهایی که آنان نشان می دهند وارد شوید. حرف‌هایی که ما می زنیم راه و رسم خاتم النبیین است».
دلشاد تهرانی افزود: نهج البلاغه، هم از لحاظ جامعیت و هم از لحاظ تنوع بهترین منبع است. در همین مجموعه گرانقدر می‌توانیم تعدادی اصل اساسی پیدا کنیم. آموزه های پیشوایان دین جنسی دارد که در آن توصیه‌هایی که کرده‌اند کاملا عملیاتی است. امام علی در خطبه 175 می فرمایند «من چیزی از شما نخواستم انجام دهید؛ مگر اینکه خودم به آن عمل کرده باشم».
وی با بیان اینکه «لازم است سیره را از سفارش های امام علی (ع) استخراج کنیم»، گفت: این سفارش‌ها، همگی عملی و عملیاتی است که قبلا توسط خود ایشان اجرا شده است. در اصل در سیره امیرالمؤمنین استخراج شده است.
دلشاد تهرانی، این سفارش ها را 10 اصل اساسی یا 10 فرمان امیرالمؤمنین به مؤمنان دانست و تأکید کرد: اگر این 10 اصل را به عنوان 10 فرمان قبول کنیم و به عنوان 10 فرمان زیست مسلمانی عمل بکنیم، امیرالمؤمنین سعادت این جهانی و آن جهانی ما را تضمین کرده است.
وی در پایان با برشمردن اصول مستخرج از نهج البلاغه افزود: اصول اساسی ِزیست مسلمانی که می‌توان از نهج البلاغه استخراج و به آن عمل کرد، عبارتند از: 1- مرزبانی، حریم داری و پرواپیشگی 2- پایبندی به کیفیت استخدام وسیله 3- اعتدال و میانه روی 4- اصل پارسایی 5- اصل تکریم 6-پاسداشت حقوق 7- رفق و مدارا 8- صراحت و صداقت 9- اصل پایبندی به عهد و پیمان 10- اصل عدالت
گفتنی است، سلسله جلسات شرح نهج البلاغه با عنوان رخساره خورشید، هر دوهفته یکبار، دوشنبه ها از سوی مجمع دینی احیای فضیلت و با سخنرانی دکتر دلشاد تهرانی، ساعت 18 در مدرسه رشد چیذر برگزار می‌شود.
